Севярынец vs Губарэвіч: байкоту быць ці не?

Намеснік руху “За Свабоду” Юрась Губарэвіч, які выступае супраць байкоту, а таксама сустаршыня аргкамітэта па стварэнні партыі БХД Павел Севярынец, які за байкот, распавялі Еўрарадыё, ці варта  браць удзел у парламенцкіх выбарах-2012.

Еўрарадыё: Аляксандр Мілінкевіч, лідар руху За свабоду заявіў, што ў краіне няма выбараў і няма чаго байкатаваць. Дык калі няма выбараў, то няма ў чым і ўдзельнічаць?

Юрась Губарэвіч: Натуральна, і я думаю, што з гэтай пазіцыяй згодныя і прадстаўнікі усіх палітычных сіл. Выбараў у Беларусі няма, ёсць палітычная кампанія, якая дае свае перавагі ўдзельнікам, за выключэннем магчымасці абрацца і стаць дэпутатам Палаты прадстаўнікоў. 

Еўрарадыё: У Беларусі будзе 110 акругоў на парламенцкіх выбарах. Колькі кандыдатаў гатовыя прадставіць рухаўцы?

Юрась Губарэвіч: Рух "За Свабоду" не з’яўляецца палітычнай партыяй, таму ён не можа вылучаць кандыдатаў. Мы заўсёды падтрымліваем блізкіх нам па поглядах кандыдатаў. На паседжанні рады руха мы прынялі падобную стратэгію і на бліжэйшую выбарчую кампанію. Колькасць падтрыманых намі кандыдатаў залежыць ад актыўнасці іншых палітычных сілаў і незалежных кандыдатаў. Можна казаць пра лічбу ў некалькі дзясяткаў акругоў па ўсёй Беларусі. Мы не ставім мэты, правесці дэпутатаў у парламент, бо без рэальных зменаў у самой практыцы правядзенні выбараў не даводзіцца спадзявацца, што хтосьці будзе сумленна абраны.

Еўрарадыё: Старшыня ЦВК, Лідзія Ярмошына перакананая ва ўдзеле апазіцыі ў выбарах, бо ад гэтага залежыць яе фінансаванне. Што б вы адказалі ёй?

Юрась Губарэвіч: Мы неаднаразова сутыкаліся з тым, што спадарыня Ярмошына мякка кажучы гаворыць няпраўду, асабліва калі браць лічбы, якія яна агучвае. Такія заявы — гэта падзужванне апазіцыі да няўдзелу ў выбарах, а гэта значыць да байкоту, бо менавіта байкот сёння найбольш выгадны дзеючым уладам. Няўдзел апазіцыі ў выбарах дазволіць уладам легітымізаваць Палату прадстаўнікоў. У такі спосаб на выбарчых акругах застануцца толькі тыя кандыдаты, якіх выстаўляе ўлада, забяспечыць яўку ёсць усе механізмы. Па выніку краіна атрымае 110 дэпутатаў, абраных у першым туры, і ніякіх сумневаў у адкрытасці і празрыстасці падліку галасоў.

Еўрарадыё: Але ж улада можа і удзел апазіцыі ў выбарах выкарыстаць для легітымізацыі, сказаўшы, што апазіцыя брала ўдзел у выбарах, але ніхто не прайшоў?

Юрась Губарэвіч: Шмат што будзе залежаць ад самой апазіцыі. Калі ўлада гатовая правесці выбары ў поўнай адпаведнасці са сваім жа заканадаўствам, калі правы кандыдатаў не будуць парушацца, калі будуць дапушчаныя прадстаўнікі партыяў у выбарчыя камісіі, а назіральнікі атрымаюць магчымасць рэальна сачыць за падлікам галасоў, тады можна казаць пра паразу ці выйгрыш апазіцыі. Але ўжо зараз можна прагназаваць што нічога гэтага не будзе.

Еўрарадыё: Партыя БНФ збіраецца выкарыстоўваць статус кандыдатаў у дэпутаты для інфармацыйнай кампаніі па сваёй пазіцыі па найбольш важных праблемах краіны. Але, напрыклад, Саннікаў і Статкевіч пазбаўленыя такой магчымасці. Як жа тады салідарнасць з палітвязнямі?

Юрась Губарэвіч: Пашырэнне інфармацыі пра наяўнасць палітвязняў у краіне — найлепшая праява салідарнасці з імі. Удзел у выбарчай кампаніі дае апазіцыі такія механізмы. Вы можаце параўнаць аўдыторыю незалежных сайтаў ці незалежных выданняў з аўдыторыяй дзяржаўнага тэлебачання, дзяржаўнага мясцовага радыё, мясцовых газет, а таксама легальных улётак. Я думаю, што палітычныя сілы мусяць не інфармаваць адзін аднога і сваіх прыхільнікаў, а выходзіць на шырокае кола грамадства.

Еўрарадыё: Падчас кожнай палітычнай кампаніі апазіцыя выкарыстоўвае выбары каб пашыраць інфармацыю, але выніку ўсё няма. Чым гэтая кампанія будзе адрознівацца ад папярэдніх?

Юрась Губарэвіч: Я б не пагадзіўся з такой ацэнкай. Пра апазіцыю яшчэ ведаюць у грамадскай прасторы менавіта дзякуючы таму, што яна з’яўляецца падчас буйных палітычных кампаній. Напрыклад, калі б не выступы кандыдатаў па дзяржаўным тэлебачанні падчас кампаніі 2010 года, мала хто ўяўляў бы, якімі асобамі прадстаўленая беларуская апазіцыя, чаго яна хоча і куды ідзе.

Еўрарадыё: А не баіцеся, што пасля чарговай паразы апазіцыі народ назаўсёды адвернецца ад такіх палітыкаў?

Юрась Губарэвіч: Тут не трэба адказваць за ўвесь народ. Мы існуем у сітуацыі інфармацыйнага вакууму, і па ацэнках незалежных сацыёлагаў больш за дзве траціны выбаршчыкаў давяраюць афіцыйным дадзеным. Наша задача сёння — дайсці да гэтых людзей, якія расчараваліся ў Лукашэнку, але не бачаць альтэрнатывы. Для іх байкот — незразумелая рэч, яна не дае адказы на пытанне, што трэба рабіць, хто вінаваты ў праблемах і як іх вырашаць. Гэта можна данесці толькі выкарыстоўваючы агітацыйную кампанію.

А вось сустаршыня аргкамітэта па стварэнні партыі БХД Павел Севярынец лічыць, што народ сам не прыйдзе не выбары.

Павел Севярынец: БХД прыняла рашэнне, рыхтаваць і ажыццяўляць актыўны байкот. Да 25 сакавіка мы даем рэжыму час падумаць, вылучаючы ўмовы — вызваленне палітвязняў, прывядзенне выбарчага заканадаўства ў адпаведнасць з дэмакратычнымі нормамі, а таксама рэгістрацыя тых партый і рухаў, якія рэжым упарта не рэгіструе ўжо некалькі год, у тым ліку і БХД. Калі гэтыя ўмовы выкананыя не будуць, з Дня волі пачынаецца кампанія актыўнага байкоту па ўсёй краіне. А тым, хто хоча паўдзельнічаць у гульнях з рэжымам, я б нагадаў, што ад іх і ад іх дзеянняў практычна нічога не залежыць. Ужо відавочна, што беларускі народ будзе байкатаваць гэтыя выбары, проста на іх не прыйдзе. Пасля  трохразовай дэвальвацыі беларускага рубля, эканамічнага краху, пасля таго што на апошнія парламенцкія выбары ніхто не прыйшоў —  якія размовы могуць ісці пра ўдзел?

Еўрарадыё: Апазіцыя зноў дзеліцца на два лагеры: тыя, хто збіраецца ўдзельнічаць у выбарах, і тыя, хто байкатуе. Ці прыйдуць яны да нейкага кансэнсусу?

Павел Севярынец: Я думаю, што апазіцыя павінна быць з народам. Калі народ байкатуе выбары, пытаннем для апазіцыі павінна быць: якім чынам найбольш эфектыўна гэты байкот правесці? Прыдумванне — ці то ад страху, ці то пад грошы, якія можна атрымаць — розных схемаў перманентнага ўдзелу ці зняцця ў апошні момант, гэта ўсё аблуда.

Еўрарадыё: Юрась Губарэвіч сказаў, што байкот не вызваліць палітвязняў. Што вы думаеце на гэты конт?

Павел Севярынец: Я ўжо неаднаразова пераконваўся ў тым жа Малым Сітне: паўстае пытанне пра выбары, уся брыгада заяўляе што на выбары не пойдзе — тут жа прыязджае начальства з Полацка і вырашае сацыяльныя праблемы, якія абурылі рабочых. Гэта адзіная пагроза, якая палохала ўладу тады і палохае зараз — байкот. Адзіная роля, якую можа адыграць апазіцыя — арганізаваць гэты байкот. Якія б ні былі прычыны ўдзелу ў выбарах, я лічу іх немаральнымі.

Фота: piratemedia.ru