120709 Sverdlov Dnevnik 1_0.mp3

Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 2: Суд

Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 3: Інструкцыя па экслуатацыі

Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 4: Слоўнік

Кулінары Акрэсціна: Сутачная норма ― 19000 на вязня. Тры кашы, суп, катлета

У твітары мне раяць кожны дзень выходзіць з кватэры з уключаным дыктафонам. Нават у краму ці вынесці смецце. Я так рабіць не буду, бо маю права жыць спакойна, не баючыся. Пасля таго, што адбылося 22 чэрвеня, я ведаю: доказы таго, што я не лаяўся / не ўжываў / не вярблюд, могуць спатрэбіцца ў любы дзень. Але ці гэта падстава ператварыць сваё жыццё ў штодзённы шухер?

Але пра ўсё па парадку.

Затрыманне

Раніцай я выходжу з дому, крыху спазняючыся на працу. Іду вельмі хутка… Блакітны бус Volkswagen Transporter заўважаю, толькі калі два бамбізы ў цывільным падыходзяць да мяне на адлегласць выцягнутай рукі.

Трэба сказаць, што калі ў Малінаўцы на вуліцы цябе спыняюць здаровыя хлопцы, зусім не факт, што гэта міліцыянты. Але я чую настойлівае “Пройдзем!” Прашу прадставіцца, не спадзяючыся, што бамбізы пакажуць пасведчанні. Проста хачу, каб яны зрабілі гэтае “абавязковае” парушэнне пры затрыманні “палітычных”. Натуральна, ніякіх бэджаў мне не паказваюць.

“Міліцыянтаў абавязкова папрасіце паказаць дакументы. Каб хаця б бэдж быў… Таксама яны мусяць назваць прычыну затрымання. Закон патрабуе, каб хаця б нейкія падставы для затрымання былі, а не проста “нам падаецца”… Калі вас у нечым падазраюць ці вы падобны на некага, каго недзе шукаюць, — каб гэтыя абставіны былі сапраўдныя”, — каментуе юрыст Тамара Сідарэнка.

Бяжы, хлопец!

Праз пару дзён іншы вязень Акрэсціна — Іван Амельчанка — распавядае мне, што спрабаваў уцячы ад міліцыянтаў. Пабег у іншы бок і… упёрся ў міліцэйскую машыну! Чакалі і там. Таму давялося спыніцца самому, каб не паклалі тварам на асфальт. З аўтарам перфоманса “<--мусорок” мы суткі сядзім у адной “хаце”, а пасля яго пераводзяць... “Хата” — так на Акрэсціна называюць камеру. Зараз другі паверх ізалятара зачынены і “працуе” ўсяго 13 хат: тры на першым паверсе і дзесяць на трэцім. Унізе жывуць вязні, якія штодня выходзяць на працы па ізалятары і ў горад. Таксама ўніз пераводзяць тых, хто цягам дня вызваляецца.

Пытаюся ў Тамары Сідарэнкі, ці абцяжарвае становішча затрыманага тое, што ён паспрабаваў уцячы ад міліцыянтаў:

“У артыкуле 7.3 КоАП пералічаныя ўсе абставіны, якія абцяжарваюць адміністрацыйную адказнасць. Гэта працяг супрацьпраўнага дзеяння, нягледзячы на патрабаванні яго перапыніць, паўторнае ўчыненне, прыцягненне непаўналетняга, групай, ва ўмовах бедства, па матывах расавай і нацыянальнай нецярплівасці, у стане алкагольнага ап’янення… Ні слова пра тое, што калі вы збягаеце — гэта трэба ўлічыць як абставіны, якія абцяжарваюць вашую адказнасць, тут няма. Затое ў гэтым жа артыкуле напісана, што ніякія іншыя абставіны не могуць быць улічаныя як абцяжарвальныя”, — падгледзеўшы ў кодэкс, адказвае юрыст.

Мы з “маімі” міліцыянтамі праходзім у бус. Адзін з іх, што сядае побач з кіроўцам, трымае ў руках раздрукоўку майго пашпарта. Параўноўвае з арыгіналам і ўпэўніваецца, што не памыліўся. Праз 4 гадзіны ў судзе міліцыянт адмаўляе існаванне раздрукоўкі… Даказаць жа такое папросту немагчыма. Бус стартуе ў кірунку Маскоўскага РАУС.

"Няма там ніякага сонца. І людзей няма…"

У аддзяленні ў мяне адбіраюць рэчы, здымаюць з вопраткі ўсе шнуркі-ланцужкі і саджаюць у КПЗ. Гэта каменны мех 1 на 2 метры, з невялічкай лавай. Год таму я сядзеў у падобнай камеры ў Фрунзенскім РАУС — там невыносна, да болю ў скронях, патыхала фарбай... Прыгадваючы гэта, я раптам намацваю на запясці гадзіннік, пра які забыліся міліцыянты. Вырашаю хаваць яго да канца: мне падавалася вельмі важным не губляць асэнсавання часу. Усё зняволенне я буду хаваць гадзіннік у прадранай манжэце байкі, а на апошнія дні, перад двума самымі бязлітаснымі “шмонамі”, пасля якіх давялося збіраць рэчы па ўсёй “хаце”, перахаваю ў брудныя шкарпэткі. І вынесу яго не знойдзеным.

"Шмон" — забаўка раз на пару дзён. Персанал ізалятара спрабуе знайсці ў "хаце" тое, што мы маглі б там схаваць. Прызначаны "шмон" для ціску на палітвязняў: адшукаць што-небудзь істотнае ў людзей, якіх абшукалі спачатку ў аддзяленні міліцыі, а пасля на "ўваходзе", немагчыма.

Першы тыдзень зняволення мне сапраўды жыццёва неабходна ведаць, якая гадзіна. Але гэта праходзіць. Затое высвятляецца, што арыентавацца ў часе можна па гуках з наваколля: а 8-й і а 9-й на паверсе з’яўляюцца новыя дзяжурныя, гэта можна пачуць па бразганні кратаў і размовах. Каля 14-й з песнямі ідуць на абед салдаты з часткі ўнутраных войскаў, а каля 14:30 над ізалятарам чуваць вялікі пасажырскі самалёт — гэта значыць, што хутка абед і ў нас. Каля 21:30 тыя ж салдаты з песнямі адпачываюць перад адбоем. Дарэчы, спяваюць не толькі “Катюшу”, але і “Группу крови”.

Вяртаемся ў КПЗ. Я чакаю, пакуль мяне паклічуць да следчага, каб апісаць рэчы і скласці пратакол. За дзвярыма буяніць кітаец: ён хваліцца, што ўвечары выпіў 4 бутэлькі шампанскага, і патрабуе перакладчыка. Кітаец кажа, што яго завуць Андрэй, што ён скончыў гумфак БДУ і адзначаў выпускны. Распавядае, што ўночы міліцыянты забралі ў яго тэлефон і збілі. Кожнага, хто выходзіць з дзяжурнай часткі, ён сустракае словамі “Аддай тэлефон, підлас сука на!” Складана сказаць, што б з ім зрабілі ў адказ, калі б ён не быў кітайцам. Ад кітайца міліцыянты церпяць.

Міліцыянт выводзіць мяне ў прыбіральню, і я бачу, што астатнія затрыманыя пакуль што знаходзяцца ў каматозе. Пытаюся ў яго, чаму мяне трымаюць у КПЗ, а не разам з людзьмі і ў пакоі з вокнамі, з якіх свеціць сонца.

"Няма там ніякага сонца, — адказвае міліцыянт. — І людзей няма…"

Калі падпісваеш пратакол — пагаджаешся з яго зместам

А пратакол складаюць без мяне! Спіс маіх рэчаў міліцыянты пачынаюць са шкарпэтак і прэзерватываў, нібыта гэта галоўныя рэчы, якія ў мяне ёсць з сабой. Падпісваючы яго, я пішу, што не прысутнічаў пры складанні. Жвавы канваір, які прынёс паперы, просіць, каб я падпісаў пратакол, але адмаўляе (!) у тым, каб я занатаваў у ім свае заўвагі. Таксама ён не дазваляе мне патэлефанаваць сваякам і на працу, не дазваляе выклікаць адваката. Усё гэта, безумоўна, парушэнні. Таму я распісваюся толькі за тое, што атрымаў копію пратакола. Астатняе падпісаць адмаўляюся.

Канваір пачынае пагражаць: калі не падпішаш, мы проста напішам, што ты адмовіўся падпісаць, і нічога не зменіцца. Але гэта падман: калі падпісваеш пратакол — фармальна пагаджаешся з яго зместам. А я пагаджацца з тым, што брудна лаяўся на вуліцы, не хачу.

9-я запаведзь

Канваір сыходзіць ні з чым. Хвілінаў праз колькі на тым жа блакітным бусіку, у якім я прыехаў у РАУС, мяне вязуць у суд. Побач сядзяць міліцыянты, што затрымлівалі мяне.

"Будзеш сведчыць у судзе?" — пытаюся я ў аднаго з іх.

Ён ківае.

"А сумленне не загрызе?" — працягваю я.

Ён матляе галавой.

“Трэба з такімі “сведкамі” абавязкова размаўляць, калі ёсць магчымасць, — лічыць Тамара Сідарэнка. — Але я не ведаю, што можна сказаць, каб яны перадумалі сведчыць. Мо пра тое, што нават у Бібліі сярод 10 запаведзяў знайшлося месца словам “не сведчы фальшыва супраць бліжняга твайго”. Ды пра карму распавесці. Пра тое, што настолькі дрэнны ўчынак, як ілжэсведчанне, можа адбіцца на дзецях, на наступных пакаленнях…”

У судзе гэты міліцыянт кажа, што патруляваў маю вуліцу, апрануты ў міліцэйскую форму. Што пачуў, як я лаюся мацюкамі, і зрабіў мне заўвагу. А калі не атрымалася мяне, хулігана, супакоіць, выклікаў службовы аўтамабіль, які давялося чакаць каля 5 хвілінаў… Падрабязнасці давялося выцягваць з яго дадатковымі пытаннямі. Пра тое, як гэта было — у наступным эпізодзе Дзённікаў Акрэсціна.