Абмежаванне суверэнітэту Беларусі створыць рызыку для незалежнасці Украіны

7–8 кастрычніка ў беларускай сталіцы праходзіць міжнародны форум "Мінскага дыялогу". Абмеркаваць праблемы Усходняй Еўропы ў гэтым годзе прыехала больш за 700 удзельнікаў.

Украінскі палітолаг Уладзімір Фясенка ў кулуарах форуму расказаў Еўрарадыё пра магчымыя наступствы сустрэчы Уладзіміра Зяленскага і Аляксандра Лукашэнкі ў Жытоміры, пра тое, ці могуць да вырашэння канфлікту на Данбасе прыцягнуць беларускіх міратворцаў, і пра перспектывы Мінска як перагаворнай пляцоўкі па сітуацыі на ўсходзе Украіны.

Лукашэнка і феномен Зяленскага

Еўрарадыё: У сацыяльных сетках сустрэчу Аляксандра Лукашэнкі і Уладзіміра Зяленскага называюць сустрэчай двух стэндапераў. Наколькі сур'ёзнай, на ваш погляд, была гэта сустрэча?

Уладзімір Фясенка: Мерапрыемства вельмі сур'ёзнае для двухбаковых адносін. Гаворка ідзе не пра асабістыя дачыненні двух прэзідэнтаў, хоць тут магла быць праблема. Яны вельмі розныя людзі: па ўзросце, па жыццёвым вопыце, па поглядах, па папярэдняй прафесійнай дзейнасці. Але ў абодвух была ўстаноўка на сяброўскія адносіны, гэта адыграла вырашальную ролю.

Знайсці агульную мову адзін з адным — гэта не прыватная праблема. І для інтарэсаў нашых краін, якія, дзякуй богу, не знаходзяцца паміж сабой у канфлікце, абедзве краіны развіваюць суседскія, добрыя адносіны. Хоць у Беларусі і Украіны розныя палітычныя рэжымы і вельмі розныя адносіны з Расіяй.

Дарэчы, пра асабісты кантэкст. Падчас прэзідэнцкіх выбараў ва Украіне Лукашэнка, амаль не хаваючы, падтрымліваў Пятра Парашэнку, з якім у яго былі выдатныя адносіны, нягледзячы на ​​некаторыя шурпатасці. І мабыць, Лукашэнка не мог уявіць, каб дзейны прэзідэнт прайграў коміку і стэндаперу. Але гэта здарылася. І вось пасля гэтага Лукашэнка больш уважліва стаў прыглядацца да феномена Зяленскага.

Еўрарадыё: Вы ўспомнілі пра добрыя адносіны паміж Лукашэнкам і Парашэнкам, але, нягледзячы на ​​гэта, знакавага прарыву ў супрацоўніцтве дзвюх краін не адбылося. Цяпер гэтага трэба чакаць?

Уладзімір Фясенка: Цяпер ёсць добрыя намеры і шчырае жаданне двух прэзідэнтаў надаць пазітыўную дынаміку адносінам дзвюх краін. Гэта прыкметна, але ёсць знешні фактар, пра які ўсе памятаюць. Хоць і Лукашэнка, і Зяленскі адкрыта сказалі, што не сябруюць супраць кагосьці трэцяга, але гэты трэці [Расійская Федэрацыя. — Еўрарадыё] так ці інакш аказвае ўздзеянне на адносіны дзвюх краін [Беларусі і Украіны. — Еўрарадыё]. Напрыклад, два прэзідэнты [Лукашэнка і Зяленскі. — Еўрарадыё] дамаўляюцца пра новыя эканамічныя праграмы. Але раптам у Расіі кажуць, маўляў, мы не дамовіліся з украінцамі, таму ўводзім новыя санкцыі. Што тады?

Расія і рызыкі для незалежнасці

Еўрарадыё: На сустрэчы ў Жытоміры прагучалі словы аб супрацоўніцтве ў ваенна-тэхнічнай сферы. Наколькі яно магчымае ў сённяшняй сітуацыі?

Уладзімір Фясенка: Адносна транзіту цікавасць можа быць з абодвух бакоў. Нагадаю ініцыятыву, якую нядаўна агучыў Зяленскі. Гэта новы транзітны праект — злучэнне Балтыйскага і Чорнага мораў. Вельмі складаны і дарагі праект, дзе трэба падключэнне іншых краін, звязаных з марамі.

Што датычыцца ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва, то я б пачакаў канкрэтыкі. Ізноў узнікае расійская тэма, і ёсць аб'ектыўныя абмежаванні. Калі Беларусь з'яўляецца ваенным саюзнікам Расіі (Саюзная дзяржава, АДКБ), то непазбежна будуць абмежаванні ў гэтай сферы.

Магчымае супрацоўніцтва (пра што казалі два прэзідэнты) у тых галінах, якія добра развіты ва Украіне і да якіх будзе цікавасць у Беларусі. Гэта авіяцыйная і касмічная прамысловасці, дзе ва Украіны ёсць пэўныя тэхналогіі і рэсурсы. Як я разумею, у Беларусі ёсць цікавасць да гэтых сфер.

Еўрарадыё: Як ва Украіне ставяцца да навін пра інтэграцыю Беларусі і Расіі?

Уладзімір Фясенка: На ўзроўні экспертаў і палітыкаў тэма інтэграцыі дзвюх краін ва Украіне адсочваецца. Тут для нас дадатковыя выклікі. Калі абмяжуецца беларускі суверэнітэт, то паўстануць новыя рызыкі для ўкраінскай незалежнасці, таму мы зацікаўленыя ў захаванні беларускай незалежнасці.

Зараз, пры ўсіх адносінах Беларусі і Расіі, ёсць адносная упэўненасць, што Беларусь — дружалюбная краіна. У меншай ступені беларуска-ўкраінскую мяжу мы разглядаем як зону рызыкі.

Рэанімацыя Мінскіх пагадненняў

Еўрарадыё: Наколькі рэальная прапанова Аляксандра Лукашэнкі ўвесці беларускіх міратворцаў на Данбас?

Уладзімір Фясенка: Яшчэ пры Парашэнку я казаў: калі Расія ставіць умову, што сярод міратворцаў не павінна быць прадстаўнікоў краін НАТА, у адказ украінскі бок люстраным чынам ставіць умову, што не павінна быць прадстаўнікоў краін АДКБ. Зараз кантэкст трохі змяняецца. Калі для ўрэгулявання канфлікту на Данбасе будуць запатрабаваныя ў тым ліку рускамоўныя міратворцы, тады магчымы нейкі парытэтны варыянт. Але ў далейшым нямала залежыць ад Расіі.

Еўрарадыё: На ваш погляд, перамовы ў Мінску аб урэгуляванні канфлікту на Данбасе маюць далейшы сэнс? Улічваючы, што ў цэлым ніякага выніку ад іх няма.

Уладзімір Фясенка: Ва Украіне крытыкаў Мінскіх пагадненняў вельмі шмат. Але, як кажуць сур'ёзныя эксперты, дзе альтэрнатыва? Альтэрнатывы пакуль няма. Ёсць шмат недасканаласці і слабых месцаў у Мінскіх пагадненнях, але пакуль худа-бедна гэты інструмент працуе. І наколькі я разумею, пакуль ні адзін з бакоў перамоў не адмаўляецца ад такога фармату.

Я часам кажу жартам, што Мінскія пагадненні нагадваюць рэанімацыйную палату, дзе знаходзіцца цяжкахворы. Але ніхто не хоча, каб ён памёр.

Перспектывы ў Мінскіх пагадненняў ёсць. Не выключана, што за "першым Мінскам" з'явіцца "другі". Грэх адмаўляцца ад перагаворнай пляцоўкі, якая досыць станоўча сябе зарэкамендавала.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.