Адказ на ізаляцыю: Беларусь імкнецца ў ШАС, але выгад ад гэтага будзе няшмат

Беларусь імкнецца ў Шанхайскую арганізацыю супрацоўніцтва (ШАС), бо ўлады Беларусі і Расіі чапляюцца за ўсе магчымасці заручыцца падтрымкай і стварыць выгляд паспяховых рэжымаў. Лукашэнка спадзяецца атрымаць эканамічную выгаду, але наўрад ці атрымаецца штосьці, акрамя карцінкі для прапаганды.

Еўрарадыё даведалася ў экспертаў, якія ў Беларусі шанцы на ўступленне ў ШАС і навошта Расія прасоўвае гэтую ініцыятыву.

“Можна зрабіць вялікі прапагандысцкі рэзананс”

Адказ на ізаляцыю: Беларусь імкнецца ў ШАС, але выгад ад гэтага будзе няшмат

Можа, рэальнай падтрымкі ад Кітая не атрымаць, затое можна сфатаграфавацца з Сі Цзіньпінам / Reuters

Улады ўзялі курс на супрацоўніцтва з краінамі Азіі, Афрыкі і Лацінскай Амерыкі, каб кампенсаваць ізаляцыю ў Еўропе, лічыць палітолаг Валерый Карбалевіч. Таму Беларусь падала заяўку на ўступленне ў ШАС. Цяпер яна мае толькі статус назіральніка ў арганізацыі.

— Лукашэнка вельмі ганарыцца, што ён там у якасці назіральніка. Гэта дае яму магчымасць прысутнічаць на самітах і сустракацца нават са старшынёй Кітая. З гэтага можна зрабіць вялікі прапагандысцкі рэзананс. Маўляў, у адказ на ізаляцыю ад Еўропы мы знаходзім сяброў у іншым свеце і арганізацыю, якая ўключае ў сябе найбуйнейшыя краіны свету, як Кітай і Расія.

Хаця насамрэч Шанхайская арганізацыя — гэта не зусім арганізацыя. Гэта такі клуб, платформа. Раз на год кіраўнікі збіраюцца, нешта абмяркоўваюць, нейкую заяву прымаюць, і, у прынцыпе, усё. Але з гледзішча прапаганды — гэта вялікі дыпламатычны прарыў. Думаю, улады максімальна выкарыстаюць гэта.

Прадстаўнікі ШАС на сустрэчы ў 2015 годзе / sectsco.org

Калі б Расія не прасоўвала Беларусь у ШАС у сваіх інтарэсах, уступленне туды наўрад ці было б магчымае, мяркуе палітолаг Павел Усаў. Цяпер гэта цалкам імаверна, лічаць апытаныя эксперты.

На правы чалавека ўдзельнікі арганізацыі асабліва не звяртаюць увагі, а патрабаванні для ўваходжання даволі простыя. Трэба мець дыпадносіны з усімі ўдзельнікамі ШАС, эканамічныя і гуманітарныя сувязі з гэтымі краінамі. Яшчэ патрэбен статус назіральніка пры ШАС.

Не прымаюць туды краіны, якія знаходзяцца пад санкцыямі ААН ці ў стане ўзброенага канфлікту з іншымі краінамі. Мяркуючы па тым, што Расію не выключылі з ШАС, то і ўдзел Беларусі ў агрэсіі супраць Украіны можа не ўлічвацца. Таксама ёсць тэрытарыяльнае абмежаванне: краіна павінна належаць да Еўра-Азіяцкага рэгіёна.

— Напачатку арганізацыя аб’ядноўвала выключна азіяцкія краіны, але цяпер адбываецца аўтарытарная кансалідацыя, — кажа Павел Усаў. — Перш за ўсё гэта спроба Расіі ўтрымаць аўтарытэт у адносінах з азіяцкімі краінамі, якія вельмі актыўна прыглядаюцца да таго, што адбываецца ва Украіне. Слабасць Расіі будзе выкарыстана такімі краінамі, як Іран, як Кітай, для пашырэння свайго ўплыву і павышэння ўзроўню канфрантацыі з Расіяй. Прыцягваючы Беларусь як свайго хаўрусніка, Расія жадае прадэманстраваць палітычную вагу ці нейкія палітычныя ўплывы. Для беларускага рэжыму гэта спроба атрымаць больш вялікую палітычную падтрымку.

Перш за ўсё гэта, канешне, спроба выкарыстаць вайну ва Украіне для стварэння моцнага кансалідаванага антызаходняга фронту.

ШАС была створана ў 2001 годзе. Цяпер яе сябрамі з’яўляюцца Індыя, Казахстан, Кітай, Кыргызстан, Пакістан, Расія, Таджыкістан і Узбекістан. Краіны-назіральнікі — Афганістан, Беларусь, Іран, Манголія. Чакаецца, што ў 2022 годзе Іран пяройдзе ў сябры ШАС. Яшчэ шэсць краін з’яўляюцца партнёрамі па дыялогу ў ШАС. Гэта Азербайджан, Арменія, Камбоджа, Непал, Турцыя, Шры-Ланка.

ШАС дэкларуе, што краіны ў арганізацыі супрацоўнічаюць у сферы палітыкі, бяспекі, гандлю і эканомікі, культуры. Таксама заяўляецца пра гуманітарнае супрацоўніцтва.