"Как много зауми! Зауми, Михалок! Как-то ты раньше был проще"

 не хачу махаць кулакамі пасля падзей

22-га снежня вы разам з шэрагам іншых музыкантаў падпісалі адкрыты ліст беларускім уладам з просьбай вызваліць удзельнікаў акцыі пратэсту 19-га снежня. Пасля ў адным з інтэрв’ю вы назвалі тое, што адбылося ў Беларусі, палітычным Чарнобылем. Звычайна людзі мастацтва стаяць збоку. Чаму вы вырашылі ўсё ж праявіць сваю пазіцыю, калі астатнія баяцца выказацца?

Сяргей Міхалок: А я не займаюся палітыкай.І я не думаю, што нехта баіцца выказвацца. Любы чалавек павінен дастаткова адкрыта гаварыць пра свае дзеянні, свае ўчынкі і пра свае матывацыі.

Мне падаецца, што быць апалітычным — немагчыма, таму што сучасны свет пранізваюць нейкія нябачныя ніткі і ўсё ўзаемазвязана. Насамрэч поп-культура і ўсё, што ў свой час Эндзі Ўорхал абмалёўваў у банках, поп-культура праглынула ўсе астатнія бакі дзеяння. І ў прынцыпе палітыкі, епіскапы, любыя дзеячы мастацтва і культуры, лыжнікі, спартсмены, — усе ператварыліся ў так званых селебрыці. Усе яны — персанажы нейкіх таблоідаў, нейкіх шоу. У кожнага ёсць свой рэйтынг, у кожнага ёсць колькасць узгадванняў ў інтэрнэце.

Мне падаецца, што мы не робім нічога супрацьпраўнага. Мы гаворым цвёрда, ясна тлумачым сваю пазіцыю. Спрабуем распавесці пра тое, як мы думаем і як мы бачым сучасную Беларусь. Мне падаецца, вельмі няправільна, што вось гэтая нейкая размежавальная рыса ператварае нас у нейкіх ізгояў, так? То бок людзі, якія па-іншаму галасуюць, па-іншаму думаюць, па-іншаму бачаць.

Мне здаецца, менавіта розніца ў поглядах, у густах і садзейнічае таму, каб была карціна свету, карціна эвалюцыі чалавецтва больш дасканалая. Панарамны погляд атрымліваецца з розніцы меркаванняў. У гэтым нараджаецца нейкая ісціна. Таму мне падаецца бязглуздым ператвараць адразу ў ворагаў людзей, якія думаюць па-іншаму, галасуюць па-іншаму.

Я таксама хачу, каб у нас былі прыгожыя, чыстыя дарогі. Каб усе мы балі такімі буржуазна-задаволенымі. Тысячы кавярняў і іншых празмернасцяў, якіх так не хапае нашай рэтраграднай, савецка-капіталістычнай рэчаіснасці. Атрымліваецца, што каштоўнасці, якія дэкларуюцца, ў нас усіх аднолькавыя, проста мы бачым крокі да дасягнення гэтых мэтаў крышачку па-іншаму.

Вы шкадавалі аб тым, што вас не было на плошчы?

Сяргей Міхалок: Я ўсё выдатна разумею, але не хачу махаць кулакамі пасля падзей. Правільна, я магу зараз крычаць і казаць: блін, шкада, што ў нас быў канцэрт у Маскве і мы не маглі яго адмяніць. Я не ведаю, якім тут павінен быць адказ. Ніякага шкадавання я не адчуваю ні з якой нагоды.

Вельмі мала кантактую з людзьмі, на мяне крыўдзіцца вельмі шмат сяброў.

Як можна захоўваць такую спартовую форму ў тваім узросце? Зразумела — духоўную, ты надаеш гэтаму шмат увагі. А фізічную?

Сяргей Міхалок: Я ўвогуле ні на што не звяртаю ўвагі. Я вельмі няўважлівы чалавек, рассеяны. Апошнім часам мне вельмі цяжка выражаць нейкія думкі. Таму што тое, што адбываецца ў маёй дзіравай галаве — кшталту Улісаўскіх аповядаў.

На гэтае пытанне можна было б проста адказаць: я зранку прачынаюся а шостай, бягу крос. Але метадалогія, лейкала і нейкія мае ўказанні  — іх мільён. Ёсць нейкія часопісы, так званыя формулы здароўя, але мае парады не могуць дапамагчы кожнаму.

Я блытаюся, калі мне задаюць такія пытанні. Я не ведаю, ці патрэбна ўвогуле гэтым хлопцам з "мамонам" у 40 гадоў увогуле худзець. Можа, і не трэба.

Я жыву вельмі аскетычным жыццём. Вельмі мала кантактую з людзьмі, на мяне крыўдзіцца вельмі шмат сяброў. Ёсць тыя, хто зараз жыве ў Іспаніі ці Нью-Ёрку, сябры майго дзяцінства, юнацтва. Прыязджаюць сюды — а ў мяне не атрымоўваецца з імі сустрэцца. Можа быць, у гэтым формула?

Я вельмі моцна акумулюю энергію. Я не тусуюся, не хаджу на выставы. Я замкнуты. Я жыву ў сваёй ракушцы. І ў гэтай ракушцы ў мяне вельмі шмат вольнага часу і я яго трачу на спорт, на кнігі. На спорт — больш. Мне гэта падабаецца, і я думаю, што гэта здорава.

ім трэба, каб Міхалок быў увесь такі гомасэксуальны, глянцавы

Чаму вырашылі назваць новы альбом "Весёлые картинки"?

Сяргей Міхалок: Так называўся адзін з маіх любімых гуртоў юнацтва. А яшчэ быў такі часопіс, вельмі цікавы і правільны.

А ўвогуле, адна з самых галоўных думак, якія аб’ядноўвае увесь альбом, тое, што людзі зараз мысляць сілуэтамі і павярхоўнымі вобразамі. То бок мы бачым якія-небудзь карцінкі, як у фільме Тэры Гільяма "Бразілія" — я вельмі люблю гэтага рэжысёра.

Карцінка — гэта мяжа нашага інтарэсу. А насамрэч, асабіста мне цікавая сутнасць рэчаў, то бок што ўнутры. Якія матывацыі, якія пачуцці, якія эмоцыі адбываюцца з усімі.

Мы зараз вельмі шмат судзім людзей: якое ў яго становішча ў грамадстве, на якім месцы ён у часопісе Forbes, колькі прададзена дыскаў. Вось нейкія лічбы, павярхоўнае касмічнае смецце, трэш — гэтага мільёны. І ўсё так павярхоўна, хутка, многа.

Часцяком гэтыя "Весёлые картинки" перастаюць перадаваць магію. І ў гэтым такая іронія.

Вокладка альбома — гэта знакаміты "Вітрувіянскі чалавек" Леанарда да Вінчы, масонскі сімвал. Вельмі шмат пра гэта казалася: пра сувязь макракосму і мікракосму, я не буду зараз сыходзіць у эзатэрыку. Але зроблена ўсё гэта ў жанры часопіса "Cosmopolitan".

Сучасны чалавек, нават калі намаляваць яму нешта экстрагеніяльнае, калі гэта будзе намалявана простым алоўкам, ён на гэта не будзе рэагаваць. Трэба каб як у часопісе  "Cosmopolitan". Каб былі гэтыя блядскія намаляваныя "губішчы", каб Міхалок быў увесь такі гомасэксуальны, глянцавы. Тады людзі рэагуюць на гэта. І гэта смешна.

Таму што калі самыя вялікія, геніяльныя, самыя істотныя для чалавецтва думкі зараз не абгорнутыя ў гэтую глянцавую ўпакоўку, яны не прыцягнуць увагу. Вось і ўсё. Пра гэта і гаворка ў альбоме.

"Весёлые картинки" каштавалі мне двух запояў

Падчас песні "Я верю" спяваў толькі Сяргей Міхалок, а Паўла Булатнікава ўвогуле не было на сцэне. Гэта таму, што песня такая інтымная? Ці так задумана вакальна?

Сяргей Міхалок: Я магу адразу сказаць — гэты альбом крыху камерны і нават інтымны. "Весёлые картинки" каштавалі мне двух запояў. Для мяне гэта вельмі шмат! За апошнія 8 гадоў у мяне было 2 запоі, і гэтыя 2 запоі падчас запісу гэтага альбома. У гэтым альбоме вельмі шмат маіх сноў, маіх успамінаў. Асабіста маіх! Пахаў, адчуванняў, людзей, з якімі я калі-небудзь сустракаўся. Нейкіх перажыванняў. Для мяне гэта ўвогуле НО-ВА-Е.

Як перадаць уздыхі? Як перадаць, ну, не ведаю, святло з вакна палаты шпіталя? Усе гэтыя рэчы, якія я начыста адсякаў падчас стварэння "Агіт-попа". "Агіт-поп" — гэта мануфактурная праца. Гэта праца, як я яе называю, анарха-сіндыката. У "Агіт-попе" не працаваў адзіночка. Было шмат людзей, каб гэта выглядала маналітам. І нашы, ляпісаўскія, выступы былі маналітнымі.

Альбом "Весёлые картинки" — пачуццёвы. Таму ў гэтым альбоме я ў асноўным спяваю сам. Таму што гэтыя рэчы — не эстафетная палачка. Гэта зусім не азначае, што мы з Паўлам пасварыліся ці што-небудзь такое. У наступным альбоме Павел праспявае 5 ці 6 песень, абяцаю вам і Паўлу.

я сваёй інтуіцыі і раптоўным эмацыйным парывам давяраю больш, чым свайму рацыянальнаму

Калі б заўтра ваш гурт назвалі самым галоўным касмапаліцкім гуртом на планеце Зямля і ў космас бы запусцілі вашы песні, якія б тры песні вы выбралі?

Сяргей Міхалок: Я думаю, важнай песняй была б "Буревестнік", затым песня "Я верю". Вось гэтыя дзве песні адлюстроўваюць наш погляд на сучаснасць. І, я думаю, не абысціся, вядома ж, без песні "Яблони" (смяецца). У такім спалучэнні зразумелая ўся шызафрэнія, якая адбываецца з гуртом "Ляпис Трубецкой".

Мы дзейнічаем вельмі інтуітыўна, і ёсць вельмі шмат рэчаў, якія не звязаныя з рацыянальным мысленнем.

У мяне няма ні інтэрнэта, ні тэлебачання. Не многія пра гэта ведаюць. Дык вось, у мяне гэтага няма, але мне часта расказваюць, калі мяне абзываюць прыдуркам, чалавекам, які вельмі няясна і, часам, супярэчліва ў сваіх інтэрв’ю аналізуе свае дзеянні і ўчынкі.

Я часта дзейнічаю інтуітыўна. То бок я сваёй інтуіцыі і раптоўным эмацыйным парывам давяраю больш, чым свайму рацыянальнаму. Таму што мозг чалавека — гэта вельмі маладая мышца. Вось інтуіцыя, душа, сэрца, нейкія іншыя органы… Да гэтага варта прыслухоўвацца.

Павел Булатнікаў, ці ёсць у вас любімая песня?

Павел Булатнікаў: Вядома, я маю нейкія свае любімыя песні. Напрыклад, мне падабаецца песня "Наркотурист", "Рамонкі", "Belarus Freedom".

У вас бываюць спрэчкі?

Павел Булатнікаў: Бывае!

З-за чаго?

Павел Булатнікаў: На розныя тэмы. Напрыклад, пра сэнс жыцця. Пакуль не знайшлі — у пошуках!

Сяргей Міхалок: Я веласіпедыст, а Павел — аўтамабіліст. Кінэтычная энергія і энергія унутранага згарання — прынцыповае пытанне, пытанне 21-га стагоддзя.

Асабіста я вельмі рэдка кантактую з людзьмі, якія калісьці гралі ў гурце "Ляпис Трубецкой".

Чым зараз займаецца Павел Кузюковіч? (трубач, які ўвосені сышоў з гурта  — заўв.рэдакцыі)

Павел Булатнікаў: Павел Кузюковіч вырашыў заняцца высокім мастацтвам і, здаецца, вярнуўся ў оперны тэатр.

Сяргей Міхалок: Ён увогуле валтарніст, вырашыў заняцца сваёй спецыяльнасцю. Але, увогуле, я не ведаю, па якіх прычынах. Асабіста я вельмі рэдка кантактую з людзьмі, якія калісьці гралі ў гурце "Ляпис Трубецкой". Ды і ўвогуле, мала падтрымліваю нейкія старыя камунікацыі. Я амаль не падтрымліваю адносіны з аднакласнікамі, я вучыўся недзе ў, прыкладна, 20-ці школах. Вельмі шмат людзей было ў маім жыцці. Не ведаю, неяк так атрымліваецца.

А яны выходзяць з вамі на сувязь час ад часу?

Сяргей Міхалок: Я ні ад каго не хаваюся. Я жыву даволі аскетычным і замкнутым жыццём. Я з імі не перасякаюся. Ды і дзе мне перасякацца? Я не хаджу па канцэртах, мяне не бывае на розных біенале.

Мой сын нядаўна сустрэў Пашу на адным з канцэртаў, ён перадаваў мне прывітанне. Я яму таксама перадаю прывітанне праз вас. Нам было цудоўна разам. Зараз у нас грае Улад, цудоўны трубач. Мы вельмі рады таму, што нейкі новы віток у нашым калектыве. Жыццё мяняецца, прыходзяць зусім розныя людзі. Мяняецца палітра і драматургія ўсяго нашага спектакля.

Усё ж такі гурт "Ляпис Трубецкой" — гэта не толькі мае ўвасабленні.

Я даю зусім розныя інтэрв’ю мужчынам і жанчынам.

Як вы ставіцеся да фразы "Сэкс-наркотыкі-рок-н-рол"?

Сяргей Міхалок: Ніяк не стаўлюся. Не разумею сэнса гэтай фразы.

Я думаю, што сэксуальная энергія —– вельмі важны складальнік любога жыццёвага перфоманса. І гэта вельмі сур’ёзная рэч. Не мне пра гэта распавядаць. Гэта ВЕЛЬМІ важная матывацыя для любых учынкаў. І ў рыцара Айвенга, і ў Пятнаццацігадовага капітана, і ў Леніна, і ў Сталіна, і ў Гітлера, і нават у Бураціна ёсць сэксуальная падаплёка ў яго ўчынках.

І зачастую гэта становіцца інструкцыяй да дзеяння.

У мяне таксама вельмі шмат эмацыйных парываў. Я даю зусім розныя інтэрв’ю мужчынам і жанчынам. З кімсьці я какетнічаю, кагосьці я падаўляю. З кімсьці я змагаюся, кагосьці я спрабую закахаць у сябе.

Я не буду какетнічаць з мужчынам, калі я даю яму інтэрв’ю. Мне хочацца ці знайсці сябра, ці перамагчы— зусім іншыя ўзаемаадносіны.

Вы можаце паглядзець, якія я дзівакаватыя часам даю інтэрв’ю, калі пытанні задаюць дзяўчаты. Ці якія злыя — мужчынам. Зачастую мужчыны бачаць у ва мне як мінімум саперніка.

Ёсць жа легенда, звязаная з творчасцю гурта "Ляпис Трубецкой"

Нядаўна ты казаў, што падчас працы над альбомам адкрыў для сябе нейкія музычныя выяўленчыя магчымасці. Якія?

Сяргей Міхалок: У гэтым альбоме шмат музычных метафар. Шмат мелодый, шмат гуку. Гэта такі art of noise – то бок у ім вельмі шмат гукаў. У "Культпросвете" не было гукаў, у ім былі думкі і ідэі. Каб усё выглядала, нібыта гэта высечана сякерай. Ніякіх гітарак, нічога не было! Гэта была дакладная канцэптуальная рэч, дзе мы прыбіралі ўсё лішняе — эківокі, псіхалагізмы.

Тут ёсць гук. Ёсць месца для гука. Вось, напрыклад, песня "Грай" — у ёй вельмі шмат гукаў. Ты чуеш гукі купалаўскай ночы, чуеш шоргат чароту. Ты чуеш тое, што прызначаецца толькі табе. Гэта рэчы, якія тычацца гэтага інтымнага, сакральнага свету, свету сноў. У гэтым альбоме менавіта гэтага шмат. Сны, адчуванні, пахі, сентыментальнасць — рэчы, якіх ад нас не чакалі.

Ад нас ужо чакалі такога выразнага "рубілава", алімпійскага.

Ёсць жа легенда, звязаная з творчасцю гурта "Ляпис Трубецкой". Вось мы жылі-жылі-жылі, а пасля, у 2007-м годзе, я пайшоў, лёг і 8 майстроў зрабілі мне адразу ўсе татуіроўкі. Што быў нейкі маркетынгавы план у Жэні Калмыкова з холдынгам "Дети солнца". То бок ёсць нейкія міфы вакол таго, як і што адбываецца. 

Я вельмі баюся людзей з перакананнямі

Сяргей Міхалок: Ну вось выяўленчыя сродкі, а не выяўленчыя магчымасці, пераважаюць у гэтым альбоме над дакладнымі ісцінамі і перакананнямі. Я гэты альбом называю альбомам пытанняў, якіх у мяне вельмі шмат. Я хачу быць "почемучкой". Мне 40 гадоў, а я не ведаю амаль што ніводнага адказу, я ўвесь час сумняваюся. І мне не сорамна ў гэтым прызнацца.

Я вельмі баюся людзей з перакананнямі. Я вельмі баюся артадоксаў і фундаменталістаў.

Я вельмі баюся людзей, якія кажуць: "Блядзь, гэта машына — гаўно!" Гэта — добра, а гэта — дрэнна. І я такіх бачу мільён. Бачу таксіста, якому я магу задаць якое-небудзь пытанне, і ён мне дакладна адкажа! У якую краму ісці, куды ехаць, дзе што набываць, дзе грошы мяняць. Я гляджу і здзіўляюся — адкуль у людзей столькі дакладных лейкалаў?

Пра гэта ў перадапошнім альбоме мы спявалі песню "Зомби-роботы". А гэты альбом дзіцячы. У ім вельмі шмат такіх рэчаў, як "Чаму? Чаму? Навошта?" Хто сказаў, што так трэба? Чаму вось так добра? Ай…

"Как много зауми! Зауми, Михалок! Как-то ты раньше был проще".

Апошнім часам са сцэны гучыць вельмі шмат паэзіі і нават прозы. Такое ўражанне, што ты пішаш кнігу.

Сяргей Міхалок: Так яна ж вось, аўдыёкніга. Я чуў, што такія ёсць. Вось у Маскве вельмі шмат людзей у метро чытаюць электрычныя кнігі (смяецца).

Павел Булатнікаў: Электронныя!(смяецца)

Сяргей Міхалок: У мяне да кніг свой падыход, я электронныя кнігі не разумею. Мне трэба памацаць кнігу. Мне патрэбная вокладка. Для мяне гэта валодае магіяй. Вось з дзяцінства: калі кніга з бібліятэкі — павінен быць пах, старонкі пэўныя.

Напрыклад, ёсць кнігі, нават добрых аўтараў і выдавецтваў, якіх у мяне няма. А некаторыя кнігі, напрыклад, "Ромовый дневник" ці "Пролетая над гнездом кукушки" у мяне розных выдавецтваў. Мне гэта падабаецца.

Сам я пісаць не ўмею. Усё, наколькі ў мяне хапае энергіі выразіць свае мыслі і думкі — у песнях і ў некаторых вершах, якія я называю вершамі Юзіка Кілевіча. Таму што, калі б я сказаў, што гэта мае вершы, — было б не так цікава. Падаецца, што не хапае вось гэтай гульні, буфанады. Мы — калектыў гратэскны. А кнігі — гэта вельмі сур’ёзная рэч, ды і ўвогуле, вельмі шмат добрых кніг напісана.

Калі часам мне кажуць: "Ты чо умничаешь?" ці "Очень много зауми", прычым мне гэта кажуць людзі, якія пасля некаторай колькасці спіртнога пачынаюць спрэчку: "Блядь, кругом столько тупых! Они не читают! Они пьют!"

І вось яны мне ж і кажуць: "Как много зауми! Зауми, Михалок! Как-то ты раньше был проще. Всё было понятно и ясно. А теперь ты... "

Гойка Міціч — гэта адзін з класных артэфактаў майго дзяцінства

Наколькі важна для вас, каб вашы прыхільнікі ведалі, хто такі Гойка Міціч і Ясер Арафат?

Сяргей Міхалок: Я заўжды кажу пра дзве рэчы: форма і змест. Чамусьці прынята казаць: вось папса, мэйнстрым — гэта форма. Я прывожу прыклад цудоўнага маскульта: Тэры Гільям, Лінч, Том Уэйтс, Леанард Коэн — гэта ўсё маскульт.

На маскульт людзі рэагуюць. Яны бачаць якую-небудзь форму: форму прыгожага кіно, форму прыгожага аповеду, цікавую гісторыю.

Возьмем які-небудзь маштаб — напрыклад, мільён людзей. Яны на гэта рэагуюць. І можа быць, два ці тры чалавекі з гэтага мільёна паглыбляюцца ў сутнасць і пачынаюць разгадваць рэбусы, ім гэта цікава.

І, падаецца, так што, толькі двое гэта зразумелі? Не! Усе, хто глядзеў гэта, у іх адбіліся нейкія моманты. Не абавязкова ўсё разжоўваць. Не кожны рэбус і не кожная загадка патрабуюць дакладнага адказу. Правільнае пытанне гучыць, і ўжо валодае рэзанансам.

То бок калі чалавек уставіў у форму правільны змест, нават калі гэты змест мнагаслойны, складаны і чалавек туды не паглыбляецца, у любым выпадку гэта ўжо дзейнічае. Таму што форма без зместу не валодае энергіяй, правільна? У яе няма паслягучча і рэзанансу. А форма з добрым зместам становіцца цікавай. І мне падаецца, што вось гэтыя сімвалы маёй эпохі, вельмі цікавай і своеасаблівай, савецкай, яны сышлі, а замест гэтага зараз застаюцца вельмі паганыя і няправільныя артэфакты.

Гэты мілітарызм, зноўку гэтая імперская моц.. Гэтыя танкі, павернутыя дуламі на Захад. Зноўку гэты жалезны фелікс, пра якога мы спяваем у песнях, ажыў.

Вось я і мае сябры супрацьпастаўляем ім зусім іншыя артэфакты. І вось Гойка Міціч — гэта адзін з класных артэфактаў майго дзяцінства. Я глядзеў на такога чалавека, і гэта быў мой герой. Тады гэта быў мой Заратустра і Ісус Хрыстос, пра якіх я ў дзяцінстве не чуў. Да таго ж, усё, што звязана з папамі, было дзіка смешным. А вось Гойка Міціч — гэта было ого-го-го! Таму ў сваіх песнях я спрабую пакідаць такіх герояў.

Фота: Ultra-music, Наталля Чаркесава