Парыж, акіян і турма: як грамадзяне Грузіі бягуць у ЗША праз Мексіку

З пачатку 2022 года тысячы грамадзян Грузіі нелегальна перасякаюць мексіканска-амерыканскую мяжу і здаюцца амерыканскім памежнікам.

Падарожжа нелегалаў у Амерыку складанае, доўгае, рызыкоўнае і дарагое. Людзі плацяць у сярэднім ад 15 да 20 тысяч долараў за тое, каб, перажыўшы іміграцыйныя турмы, голад, холад, няўпэўненасць, страх, прабрацца нелегальна ў ЗША і пачаць там жыццё з нуля.

Трапіць у ЗША праз Мексіку — новы кірунак працоўнай міграцыі з Грузіі, які стаў адным з асноўных. Едуць людзі ўсіх полаў і ўзростаў, з сем'ямі, цяжарнымі жонкамі і маленькімі дзецьмі.

Кожны мігрант праводзіць у дарозе розны час. Адны праходзяць гэты шлях за два тыдні, іншым бывае трэба некалькі месяцаў.

У апошнія месяцы ў ЗША такім чынам масава едуць былыя супрацоўнікі дзяржаўных службаў, паліцыі, мытнай службы, банкаў. Сярод іх ёсць нават такія, хто займаў адносна высокія пасады.

JAMnews расказвае, чаму людзі ўцякаюць з Грузіі, які шлях праходзяць нелегальныя грузінскія мігранты і што яны знаходзяць у Амерыцы сваёй мары.

Грошай мала, працы шмат — ад чаго ўцякаюць жыхары Грузіі

36-гадовая Тація (імя змененае па просьбе рэспандэнта) працуе памочніцай у пажылой жанчыны ў сям'і ў Нью-Джэрсі. Яна гатуе абеды, водзіць жанчыну на шпацыр, возіць па крамах. Працуе 24 гадзіны ў суткі і зарабляе 180 долараў у дзень. У Таціі ўсяго два выхадныя на месяц.

Тація — юрыст. Прапрацавала 11 гадоў у Грузіі на дзяржаўнай службе ў адным з міністэрстваў. Несправядлівасць прымусіла Тацію сысці:

"Заробак маленькі, шмат працуеш, прыгнятаюць. Вы вучыліся, скончылі магістратуру, ведаеце сваю справу, а раптам могуць прывесці і падвысіць чалавека, які дрэнна ведае нават грузінскую, не кажучы ўжо пра англійскую. Напрыклад, мой начальнік узяў на працу афіцыянтку і прызначыў ёй больш высокі заробак, чым мне. Такіх выпадкаў было шмат".

Тація сышла з працы ў 2019 годзе. Спачатку яна паспрабавала заняцца прыватным бізнесам: адкрыла ўстанову грамадскага харчавання ў Тбілісі. Служба дастаўкі дадому добра працавала ў часе пандэміі. Потым працаваць стала цяжка, кліентаў стала менш, Тація ўжо не магла плаціць заробак і закрыла рэстаран.

Што рабіць далей? Тація задумалася пра эміграцыю ў ЗША. Легальны спосаб трапіць туды з Грузіі — атрымаць візу або грын-карту. Атрымаць візу складана. А грын-карту выйграюць адзінкі. У жанчыны было толькі адно выйсце — пайсці нелегальным шляхам:

"У канцы студзеня я выпадкова даведалася, што ў Амерыку можна трапіць праз Мексіку. З'ехаў мой сваяк. Я таксама пачала думаць пра тое, каб трапіць туды".

Мексіка, якая мае 3141-кіламетровую мяжу з ЗША, апошнім часам ёсць асноўным месцам збору нелегальных мігрантаў. Тыя, хто не можа трапіць у ЗША легальным шляхам, спрабуюць трапіць туды праз прымежныя мексіканскія гарады. Яны прыязджаюць у які-небудзь памежны горад у Мексіцы, а потым на мексіканска-амерыканскай мяжы здаюцца памежнай паліцыі ЗША.

У 2021 фінансавым годзе (які ахоплівае перыяд з 1 кастрычніка папярэдняга года да 30 верасня 2021 года) памежная служба ЗША затрымала на мяжы ЗША і Мексікі 1,6 мільёна мігрантаў. Гэтыя звесткі амаль у чатыры разы перавышаюць паказчыкі папярэдняга 2019 фінансавага года. У 2022 годзе няпоўная лічба склала ўжо 1,8 мільёна.

Па звестках арганізацыі Pew Research Center, у 2021 годзе сярод тых, хто нелегальна перайшоў мексіканскую мяжу, уласна грамадзян Мексікі было толькі 37 адсоткаў. Сёлета павялічылася доля краін, якія гістарычна не ўдзельнічалі ў міграцыйных плынях. Сярод гэтых краін ёсць постсавецкія краіны, у тым ліку і Грузія.
 

Далёкая Мексіка. Крок першы

Грамадзянам Грузіі цяжка трапіць у Мексіку. Легальна ўехаць у краіну можна двума спосабамі: атрымаць мексіканскую візу або мець працоўную візу катэгорыі D краіны — удзельніцы Шэнгенскай зоны.

Мексіканскага консульства ў Грузіі няма. Чалавек, які хоча атрымаць візу, запаўняе заяву ў электронным выглядзе і адпраўляецца на сумоўе ў Турцыю. Нядаўна Мексіка ўскладніла выдачу віз. Таму большасць нават не спрабуе ісці гэтым шляхам.

Трапіць у Мексіку нашмат прасцей з еўрапейскай візай катэгорыі D. Самая папулярная ў гэтым дачыненні Польшча: гэта краіна ахвотна выдае візы грузінскім працоўным мігрантам. Праўда, гэты працэс можа быць паывольным.

Тація звязалася з адным з турагенцтваў Тбілісі. Агенцтва паабяцала ёй польскую візу за 300 еўра. Яно знайшло працадаўцу ў Польшчы, зрабіла запрашэнне і запоўніла заяву ў амбасадзе. Амбасада Польшчы разглядае заяўкі па прынцыпе лататрону, які праводзіцца кожную суботу. Некаторыя чакаюць сваёй чаргі месяцамі. Таціі пашанцавала, яна "выйграла" на другім тыдні чакання.

Прыехаўшы ў консульства, Тація ўжо ведала, што адказаць, калі яе будуць падрабязна распытваць. Яна ведала, што ў яе фальшывае запрашэнне на працу з супермаркета, ведала, дзе павінна жыць, які ў яе будзе заробак, дзе знаходзіцца крама і г. д.

Інтэрв'ю было 19 красавіка. На працягу тыдня Тація атрымала візу катэгорыі D у Польшчу. 

Крок другі — праваднік

Адзінокая маці дваіх дзяцей 33-гадовая Мая з Зугдзідзі вырашыла з'ехаць праз цяжкае сацыяльнае становішча. Заробку ў 1500 лары (каля $500), які Мая атрымлівала ў якасці эксперта па крэдытах у адным з банкаў, ні на што не ставала. Мая разам з дзвюма сяброўкамі вырашыла адправіцца ў Амерыку. Некалькі разоў яны звярталіся па візу, але безвынікова. Таму выбралі нелегальны шлях.

За 250 долараў Мая атрымала патрэбную польскую візу. Пасля гэтага пачала шукаць правадніка.

Праваднікі — гэта людзі, якія дастаўляюць нелегальных мігрантаў да мяжы Мексікі і ЗША. За гэтую паслугу яны атрымліваюць ад 10 да 15 тысяч долараў. У суму ўваходзіць арганізацыя ўезду ў Мексіку і прыбыццё да мяжы ЗША.  Праваднікі — людзі розных нацыянальнасцяў, і іх можна сустрэць у розных суполках сацыяльных сетак. І Тація, і Мая знайшлі праваднікоў з Тбілісі. Тація дамовілася на 12 тысяч долараў, Мая — на 8 тысяч.

З Еўропы ў Мексіку 

Грузінскія мігранты выбіраюць розныя еўрапейскія гарады, каб дабрацца да Мексікі, а там — да якога-небудзь памежнага горада. Канчатковым пунктам прызначэння герояў гэтага матэрыялу стаў Мехікалі — горад на поўначы Мексікі.

Шлях з Еўропы ў Мексіку цяжкі і рызыкоўны. Поспех кожнага на гэтым шляху індывідуальны. Камусьці шанцуе, хтосьці трапляе ў турму ў Мексіцы, а камусьці не ўдаецца дабрацца да мексіканскага горада з першай спробы.

Маі праваднік параіў ляцець у Мексіку з Парыжа. Мая і дзве яе сяброўкі прабылі ў Парыжы чатыры дні. За дзень да вылету даведаліся, што на мяжы праблемы — арыштаваныя падкупленыя правадніком памежнікі. Вылет адмянілі, квіткі згубіліся.

Праз тыдзень зноў купілі квіткі, прайшлі рэгістрацыю, а калі пачалася пасадка, Маю і яе сябровак не пусцілі на самалёт.

"Нам сказалі, што некалькі краін забаранілі палёты ў Мексіку па візе катэгорыі D, і адной з іх была Францыя. Сустрэлі і іншых грузінаў, у іх быў той самы праваднік. Яны сутыкнуліся з той самай праблемай. Мы ўсе захраслі".

Кампанія страціла грошы і за другі квіток. Да гэтага дадаўся кошт жыцця ў Парыжы. Дзяўчаты прапанавалі правадніку, якому па прыбыцці ў Мексіку павінны былі выплаціць па восем тысяч долараў, адняць гэтыя расходы з платы. Праваднік раззлаваўся і ўвогуле адмовіўся аказваць ім паслугі. 

Давялося шукаць новага. Сышліся на сямі тысячах. Праваднік параіў групе Маі ляцець праз Амстэрдам. Але ў Мехіка, куды сяброўкі прыляцелі са сталіцы Нідэрландаў, пачаліся новыя праблемы. Маю і яе сяброўку арыштавалі на пашпартным кантролі:

"Мне неяк пашанцавала, я прайшла пашпартны кантроль, але неўзабаве пасля таго, як той жа памежнік убачыў другі грузінскі пашпарт, нас абедзвюх арыштавалі і перавялі ў іміграцыйную службу. Мы знаходзіліся там 24 гадзіны, мы не ведалі, што нас чакае, дзе мы знаходзімся, ці будуць нас дэпартаваць або арыштуюць. Пасля столькіх праблем мы былі ў шоку і стрэсе".

Праз 24 гадзіны абедзвюх вярнулі ў Амстэрдам.

Пасля гэтага па парадзе правадніка дзяўчаты рассталіся і трэці раз паспрабавалі паляцець у Мексіку — паасобку і ў розныя гарады. Гэтым разам ва ўсіх траіх атрымалася. Больш за ўсіх мучылася Мая: у яе пашпарце ўжо стаяў мексіканскі штамп. Яе адвялі на допыт:

"Мяне пыталіся пра ўсё. Куды і навошта я еду, чаму ў мяне штамп у пашпарце, чаму мне адмовілі ў амерыканскай візе. Мне пашанцавала, што я ведала мову і адказвала на ўсё. Я пераканала іх, што я турыстка, паказала фатаграфіі, каб даказаць, колькі я падарожнічала. Я сказала ім, што мае сябры адпачываюць у Канкуне і я павінна сустрэць з імі Новы год. Я прыдумала ўсю гісторыю. Яны падпісалі нейкі дакумент і адпусцілі мяне праз 40 хвілін".

Гэты дакумент быў дазволам на знаходжанне ў Мексіцы на працягу 90 дзён.

У мексіканскай турме

Тація прыляцела ў Мексіку з Мадрыда. Але з яе групы, якая складалася з 21 чалавека, чацвёра адразу ж апынуліся ў мексіканскай іміграцыйнай турме:

"Іх рэйс затрымалі. Да таго часу, як яны прыляцелі ў Мехіка, падкупленых памежнікаў ужо змянілі. Усе чацвёра былі арыштаваныя і дастаўленыя ў іміграцыйную турму. Там былі жудасныя ўмовы — бруд, жахлівая ежа, прусакі. У цябе ўсё адбіраюць, ты не маеш сувязі з сям'ёй".

Каб дапамагчы ўдзельнікам групы, Тація звязалася з правадніком. Таму спатрэбіўся тыдзень, каб выцягнуць іх з турмы. Дзяўчына не ведае, як яму гэта ўдалося.

З турмы ўсе чацвёра былі перавезеныя ў чыйсьці прыватны дом у іншым горадзе Мексікі. Сяброўка Таціі ўспамінала, што ў гаспадара быў небяспечны выгляд, як у мафіёзі. Пасялілі іх не ў доме, а ў нейкай хаціне ў двары.

Праз тыдзень яны паспрабавалі паляцець у Ціхуану (горад на паўночным захадзе Мексікі), але зноў былі арыштаваныя:

"Адна з гэтых чатырох дзяўчат увайшла ў турму з натуральнымі валасамі, а выйшла сівой", — расказвае Тація. Толькі трэцяя спроба паляцець бліжэй да амерыканскай мяжы для кампаніі аказалася ўдалай.

Тапельцы ў акіяне 

Пра тое, як у ЗША патрапіць праз Мексіку, ходзяць легенды. У сацсетках створана мноства груп, дзе людзі расказваюць свае гісторыі і ўдакладняюць моманты перасячэння мяжы. У асноўным пішуць лацінкай, з фэйкавых профіляў, рэдка хто паказвае свае сапраўдныя імя і прозвішча. Многія агрэсіўныя і лаюцца ў каментарах. Пішуць, што праваднікі насамрэч падманваюць, хлусяць і ні за што бяруць грошы з нелегалаў, што гэтую дарогу можна прайсці і без іх.

36-гадовы Мамука Тадыяшвілі спрабаваў патрапіць у Амерыку іншым шляхам.

Мамука вучыўся ў кадэцкім корпусе з 15 гадоў. Потым служыў у войску. Ён таксама ўдзельнічаў у жнівеньскай вайне 2008 года. У 2010 годзе праз аўтааварыю яго звольнілі з войска. Каб выжыць, сям'і давялося прадаць кватэру. Мамука з'ехаў на заробкі ў Турцыю, але ў выніку сітуацыя стала пагаршацца і там. У красавіку 2021 года вярнуўся ў Грузію:

"Але тут я знайшоў сітуацыю горшай — заробкі 300-500 лары [каля $100-175]. Я зразумеў, што нічога не магу тут зрабіць".

Тым часам ён ажаніўся, выдаткі павялічыліся. Мамука таксама пачаў думаць аб пераездзе ў Амерыку. З дапамогай сваякоў узяў крэдыт, сабраў каля 13 тысяч долараў і пачаў шукаць правадніка.

Маючы польскую візу катэгорыі D Мамука паляцеў у Барселону. Яго рэйс у Мексіку быў праз тыдзень. Праваднік папярэдзіў яго, што апрануць, у які тэрмінал уваходзіць. Але Мамука вырашыў зрабіць па-свойму, змяніўшы рэйс:

"Я ўвесь час чуў, што праваднікі насамрэч нічога не робяць. І вырашыў паехаць сам. Я губляў грошы на адзін білет, больш нічога, і, калі пашанцуе, мне не давядзецца плаціць правадніку восем тысяч долараў. На наступны дзень я купіў білет. Барселона-Лісабон-Канкун і паляцеў".

У аэрапорце Канкуна да Мамукі падышоў мужчына ў акулярах і правёў да стойкі рэгістрацыі. Мамука бачыў, як памежнік шукае ягоныя пашпартныя дадзеныя і фота ў чаце WhatsApp. Ён зразумеў, што патрапіў. Мамуку даставілі на допыт, арыштавалі і на наступны дзень вярнулі ў Іспанію.

"У іміграцыйнай турме, дзе я прабыў некалькі гадзін, умовы былі такімі, што яшчэ раз я б не вытрымаў. Давялося шукаць іншы спосаб. Я ўспомніў, што ў ЗША можна трапіць праз Багамскія астравы. Я быў там у 2015 годзе і ведаў. Я пачаў шукаць новага правадніка на Багамах".

Для вяртання дадому Мамуку і яго жонцы трэба было 3 500 долараў. Пакуль сябры і сваякі збіралі суму, пара знаходзілася ў іміграцыйнай турме.

"Нас з жонкай падзяляла адна "сетка". Умовы былі небяспечнымі. Мы сядзелі ля гэтага плота цэлыя ночы і размаўлялі, каб яна не баялася".

З часам Мамука змог адправіць жонку дадому. Сам правёў больш за месяц у турме на Багамах. Яго сябар заклаў машыну ў ламбард і адправіў Мамуку грошы на білет.

Мамука, які пакінуў радзіму на прыканцы студзеня, вярнуўся ў Грузію 17 красавіка — у адзіных шортах, у футболцы, падоранай суседам-кубінцам у турме, і з пазыкай у 30 тысяч долараў.

З Мексікі ў ЗША 

У мексіканскіх гарадах нелегальныя мігранты спыняюцца ў гатэлях, забраніраваных кантрабандыстамі. Там жа бяруць таксі. Таксіст таксама з'яўляецца "чалавекам" перавозчыка. І часта звязаны з паліцыяй.

Прыехаўшы ў Мексіку, Тація ведала, што там суцэльная карупцыя і што ні крок патрабуюць хабар:

"Як толькі мы селі ў таксі, я сказала кіроўцу, што мы турысты, і калі ён возьме нас у наступныя дні, то зможа зарабіць. Гэта быў малады хлопец. Я сказала яму, што люблю клубы і калі ён ведае дзе-небудзь добры клуб , пойдзем разам увечары. Гэта спрацавала. Ён пачаў “падкатваць” да мяне, я падыграла, гэта быў спосаб выратавацца”.

Група Таціі шчасліва дабралася да гатэля. Астатнія ўдзельнікі групы, на іншых таксі, плацілі паліцыі па 300-400 долараў на кожным пасце. У адваротным выпадку ім пагражалі турмой. Тое ж самае працягвалася і ў гатэлі:

"Кожную гадзіну да нас прыходзіў хлопец і казаў, што мы павінны заплаціць грошы, інакш ён здасць нас паліцыі".

Апошнім прыпынкам перад амерыканскай мяжой для Татціі і Маі быў Мехікалі. Адтуль заставаўся толькі апошні этап — дайсці да амерыканскай мяжы, да сцяны.

Група Татціі прабыла ў гатэлі некалькі гадзін:

"Вечарам прыехалі маладыя хлопцы на спартыўных машынах, забралі нас і мы на вялікай хуткасці паехалі. Я спалохалася, папрасіла ехаць павольней, яны сказалі, што павінны адвезці нас на месца, пакуль не прыехала паліцыя".

Прыкладна праз паўтары гадзіны машыны спыніліся, і пасажырам загадалі хутка рухацца:

"Нас фактычна выкінулі, сказалі — цяпер бяжыце. Была пустыня, ноч, недзе дрэвы, трэба было дабрацца да іх. Мы беглі па пяску, нават хлопцы былі такія напалоханыя, што плакалі. Каля гэтых дрэваў мы ўбачылі раку, адзін з нас праверыў глыбіню палкай, было неглыбока і мы ўвайшлі. Мы выйшлі з ракі мокрыя, не ведалі, у які бок ісці да сцяны, нічога не было відаць. Нас вяла ўзбекская сям'я, а мы ішлі за імі. Калі мы падышлі да сцяны, усе плакалі".

”Думала, як перагрызці сабе вены”. Турма ў ЗША

На амерыканскай мяжы эмоцыі раздвойваюцца. Радасць ад таго, што дайшоў, змешваецца са страхам нявызначанасці. Больш за ўсё непрыемнасцяў у Таціі было на амерыканскай мяжы, яна думала аб тым, каб скончыць жыццё самагубствам або вярнуцца назад.

Пасля здачы амерыканскім памежнікам мігранты змяшчаюцца ў так званую камеру папярэдняга зняволення (Detention). Кожны, хто нелегальна перасякае амерыканскую мяжу, трапляе пад варту. Кажуць, што ўмовы ў “Дэтэншэне” невыносныя. Хтосьці праводзіць тут дзень, хтосьці — тыдзень.

Не даязджаючы да ізалятара, памежнікі абшукваюць мігрантаў і забіраюць усё — адзенне, лекі, прадукты. Дакументы, тэлефоны і грошы складаюць у адзін пакет і запячатваюць:

"Яны знялі ўсе шнуркі з каптура, курткі і абутку. У мяне былі лекі ад алергіі, іх таксама выкінулі. Нас кудысьці павезлі, гэта быў нейкі лагер, намёт з вялікіх канструкцый. Нас змясцілі ў пакой чакання і далі фальгу, каб абараніцца ад холаду. Потым я позна зразумела, што шнуркі адбіраюць для таго, каб ты там сабе не нашкодзіў”, — кажа Тація.

У намёце — тысячы мігрантаў з розных краін. Людзі, загорнутыя ў фальгу, ляжаць прама на брудных матрацах на падлозе. Тут жа стаяць унітазы.

"Я ведала, што будзе складана, але не чакала гэтага. Плакала, хадзіла да афіцэра, маліла, казала, што хачу вярнуцца ў сваю краіну. Адчувала сябе поўнай нікчэмнасцю. Не ведаю, нават успамінаць не хачу, мне сябе шкада", — гаворыць Тацця.

Тація правяла ў “Дэтэншэне” чатыры дні. На пяты яе перавялі ў іміграцыйную турму ў Феніксе, штат Арызона. "Дэтэншэн" падаўся раем:

"На прыкладна 20 квадратных метрах сабралі каля 80 чалавек. Там было дзве прыбіральні, нам вельмі хацелася піць, і калі мы папрасілі афіцэра, ён сказаў, што можна папіць з унітаза. Я і дзяўчына-грузінка з Кутаісі, з якой там пазнаёмілася, апынуліся" побач з унітазам. Як гэта, усе прыходзяць і робяць свае справы ў цябе над галавой. Але ты не можаш рухацца, ты не можаш нікуды адысці".

У турме Фенікса Тація знаходзілася таксама чатыры дні. Яна не магла есці:

"Я ўжо думала аб тым, як перагрызці сабе вены зубамі. Мне было вельмі кепска. Я была ў краіне маёй мары і была такая напружаная і спустошаная, што больш нічога не хацела. Я думала аб тым, каб вярнуцца. Там ты адчуваеш, што ты ніхто, нішто, адна".

"Бітва за выжыванне". Як сустракае мігрантаў Амерыка

У іміграцыйных турмах у мігрантаў здымаюць адбіткі пальцаў, афармляюць справу, прысвойваюць спецыяльны A Number і пытаюцца, ці ёсць у іх спонсар у Амерыцы. Спонсар — гэта чалавек, які жыве ў ЗША і бярэ на сябе частку адказнасці за мігрантаў. Наяўнасць фундатара азначае, што ў мігранта ёсць дзе спыніцца, і ён не апынецца на вуліцы.

Некаторыя знаходзяць такіх спонсараў у спецыяльнай групе. Камусьці дапамагае сваяк, які пражывае ў Амерыцы. Спонсары атрымліваюць ад 2 000 да 3 500 долараў. Іх абавязак — пацвердзіць, што яны гатовыя прыняць канкрэтнага чалавека, калі ім тэлефануюць з іміграцыйнай турмы. Зразумела, што гэта фармальнасьць. Як правіла, з такімі спонсарамі мігранты не жывуць. У выпадку і з Таціяй, і з Маяй іх спонсарамі былі сябры, якія жывуць у Амерыцы.

У іміграцыйнай турме людзі заяўляюць, што ўцяклі са сваёй краіны і маюць патрэбу ў прытулку.

Кацярына Эгуція — іміграцыйны юрыст, якая ўжо шмат гадоў жыве ў Нью-Ёрку. Паводле яе слоў, калі імігрант просіць прыстанішча ў іміграцыйнай турме, яго дэпартацыя прыпыняецца і суд пачынае разгляд справы аб прадастаўленні прытулку. Таму, хто просіць прытулак, даецца права працаваць, пакуль яго справа знаходзіцца на разглядзе ў судзе.

З іміграцыйнай службы мігрантаў вязуць у гатэль Чырвонага Крыжа. Тут можна нейкі час пажыць, атрымаць ежу і адзенне. Раней шукальнікам лепшага жыцця таксама куплялі білеты, але цяпер яны робяць гэта самі.

Часам на нагу мігранта апранаюць бранзалет і кантралююць яго перамяшчэнне. Так здарылася і з сяброўкай Маі. Яна магла падарожнічаць толькі ў межах 70 міль ад адрасу спонсара. Майя не ведае, чаму на яе сяброўку апранулі бранзалет. З-за гэтага яны былі вымушаныя пераехаць з Арызоны ў Чыкага, да да спонсара. Пазней дзяўчаты атрымалі дазвол на пражыванне ў Нью-Йорку. Бранзалет знялі, замест яго на тэлефон сяброўкі быў пастаўлены спецыяльны дадатак. Яна перыядычна шле сэлфі на сэрвіс, каб пацвердзіць сваё месцазнаходжанне. Гэта будзе працягвацца да таго часу, пакуль яе справа не будзе завершана. Калі гэта адбудзецца, ніхто не ведае.

Нелегалам, гавораць героі гэтага матэрыялу, трэба некалькі дзён, каб прыйсці ў сябе. Калі кагосьці сустракаюць знаёмыя, ім крыху лягчэй адаптавацца. Тым, хто не мае знаёмых і не ведае мовы, больш складана.

У групах у сацыяльных сетках дзясяткі пастоў аб тым, што людзі апынуліся на вуліцы і ім няма дзе спыніцца.

Маі было цяжка знайсці працу. Каля двух месяцаў яна прыводзіла ў парадак дакументы і зводзіла канцы з канцамі дзякуючы падпрацоўкам. Падпрацоўку "навічкам" прапануюць тыя, хто хоча адпачыць некалькі дзён і шукае замену. Яны плацяць ім са свайго заробку.

Цяпер у яе стабільная праца. Яна даглядае пажылога чалавека ў Н'ю-Джэрсі. Падчас інтэрв'ю з Маяй па відэасувязі дзядуля некалькі разоў яе перарывае. Дзяўчына просіць прабачэння, бяжыць на другі паверх і нясе яму ледзяную ваду. Кажа, што ёй пашанцавала — трапілася добрая сям'я. Працуе 24/7, але гэта ёй трэба, каб устаць на ногі. Яе заробак складае 200 долараў за дзень.

"У Амерыцы пачынаецца галоўная бітва, бітва за выжыванне”, — гаворыць Тація. Яна ведала, што пачынаць усё з нуля ў чужым горадзе будзе няпроста:

“Я тут ужо тры месяцы і часта думала, што вазьму білет і з'еду. Мне з дому сказалі, што мы табе купім білет, але не, я не магу вярнуцца. Калі пачынаеш працаваць, то табе крыху лепш. Вы можаце працаваць па 17 гадзін , але ведаеце, што заробіце не 50-100 лары і на наступны дзень не будзеце думаць, чым накарміць дзяцей. Ты паступова пачуваешся чалавекам".

Розніца паміж умовамі працы легальных і нелегальных імігрантаў велізарная. Нелегалам плацяць менш. Таму тыя, хто прыехаў у Амерыку, паралельна з працай спрабуюць вырашыць праблему дакументаў і статусу.

Большасць наймае адваката, каб у выніку атрымаць палітычнае прыстанішча. Па словах Кацярыны Эгуція, прыстанішча ў Амерыцы просяць з наступных прычын: палітычныя, прыналежнасць да сацыяльнай групы (ЛГБТ, іншыя сацыяльныя групы), пераслед па нацыянальнай, расавай або рэлігійнай прыкмеце.

"Калі суд прымае рашэнне аб атрыманні прытулку, імігранту надаецца адпаведны статус і выдаецца грын-карта па заканчэнні пэўнага перыяду часу".

Разбор у іміграцыйным судзе можа заняць некалькі гадоў. Калі здарыцца так, што чалавек не зможа атрымаць прыстанішча, яго дэпартуюць. У адрозненне ад Еўропы, дэпартацыя ў Амерыцы не азначае, што чалавека вязуць проста з суда ў аэрапорт. Таму мігранты застаюцца ў краіне, аднак па-ранейшаму без статусу і моцна рызыкуючы.

Першы суд Маі запланаваны на верасень 2023 года. Кейс Маі — хатні гвалт. Кейс Таціі — чыста палітычны, ён грунтуецца на яе ранейшай працы. Судовыя разборы наперадзе, і дзяўчаты не хочуць гаварыць пра дэталі.

"Міграцыя моцна памаладзела — гэта нацыянальная катастрофа"

"Такога маштабнага адтоку людзей з Грузіі ніколі не было. Гэта вельмі трывожна", — кажа Георгій Бадрыдзэ, даследчык Фонду Рандэлі, дыпламат, які ў 2009–2013 гадах быў амбасадарам Грузіі ў Вялікабрытаніі.

Па яго словах, узрост і характар міграцыі наводзяць на разважанні. У асноўным краіну пакідаюць 20–30-гадовыя. Калі раней гэтая ўзроставая група з'язджала вучыцца на Захад, то цяпер гэтыя людзі едуць у ЗША нелегальна ў якасці працоўнай сілы.

"Разам з акупацыяй гэта самая вялікая нацыянальная пагроза, якая можа ўстаць перад краінай, дзяржавай і нацыяй. Гэта можа мець катастрафічныя наступствы: будучыня краіны сыходзіць, людзі ўцякаюць з гэтай краіны, яны расчараваныя, яны не бачаць тут сваёй будучыні. Гэта вельмі небяспечны этап, вялікі рызыка і сур'ёзная праблема".

Нягледзячы на такую плынь міграцыі, урад Грузіі ніколі не закранае гэтай тэмы ні афіцыйна, ні на ўрадавых брыфінгах, ні ў гутарках з журналістамі. На фоне таго, што гэты шлях выбіраюць нават чыноўнікі, усе выдатна ўсё ведаюць.

Наадварот, у афіцыйных медыя прэм'ер-міністр краіны ганарыцца тым, што ў краіне эканамічны рост і што Грузія лідзіруе ў рэгіёне.

"Гэта ідэальная сітуацыя для алігархічнага рэжыму — чым менш людзей у краіне, тым лягчэй падтрымліваць рэжым. Таму натуральна, што ўлада гэтага не заўважае, наадварот, яе гэта задавальняе", — кажа Бадрыдзэ.

"Прыехаць — гэта як нарадзіць дзіця. Пра пакуты забываеш"

У Маі і Таціі сем'і і дзеці ў Грузіі. Ніхто з іх, нягледзячы на цяжкасці, якія яны перажываюць у Амерыцы, вяртацца ў Грузію не збіраецца. Яны кажуць, што не бачаць будучыні ў гэтай краіне.

"Прыехаць сюды — гэта як нарадзіць дзіця: хутка забываеш пра перажытыя пакуты. Я вельмі хацела з'ехаць з краіны, мне было так кепска, я была такая няшчасная, што я ніколі не вярнуся", — кажа Тація.

Больш таго, абедзве яны плануюць у будучыні перавезці да сябе дзяцей. Але не праз Мексіку.

Нягледзячы на ​​чатыры месяцы пакутаў і велізныя пазыкі, Мамука таксама не застаўся ў Грузіі. Неўзабаве пасля вяртання ён узяў крэдыт на пенсію сваёй бабулі і з'ехаў у Ізраіль. Цяпер ён працуе на трох працах па 22 гадзіны за суткі і зарабляе 270 долараў за дзень. Жыве на адным са сваіх працоўных месцаў, каб зэканоміць на кватэры.

Яго дачка Сафія нарадзілася ў Грузіі. Пасля Багамаў жонку Мамукі доўга мучылі кашмары — яна не магла спаць, прачыналася ноччу, змагалася з панічнымі атакамі. Па дадзеных абследаванняў, з дзіцем усё ў парадку. Мамука спадзяецца, што гэтая страшная гісторыя ніяк не паўплывае на маленькую Сафію.

Мамука плануе застацца ў Ізраілі на некалькі гадоў. Але яго канчатковая мэта — Амерыка:

"У адрозненне ад Еўропы, там табе лепш плацяць, ты адчуваеш сябе лепш. У цябе ёсць шанец атрымаць дакументы і не застацца чорнарабочым на ўсё астатняе жыццё. Таму калі-небудзь, іншым шляхам, лепш падрыхтаваўшыся, я ўсё ж паеду з сям'ёй у Амерыку ", — кажа Мамука, рыхтуючыся ехаць у лякарню, дзе працуе прыбіральшчыкам.

Пры падтрымцы "Медыясеткі"