Усе траўмы з дзяцінства — ці разумеюць гэта бацькі? Шчырыя аповеды беларусаў

10/07/2024 - 12:04

Усе траўмы з дзяцінства / unsplash.com

— Многія праблемы дарослых людзей — гэта вынік дзіцячых траўмаў, — кажуць нам псіхолагі. — І калі вы разумееце свае траўмы, важна іх прапрацоўваць. Можна, напрыклад, пагаварыць з бацькамі, на якіх усё жыццё за нешта крыўдзіцеся — выгаварыцца самім, выслухаць іх. І, можа быць, нешта для сябе зразумець, прыняць ці проста адпусціць.

Некаторыя рэагуюць на такія парады скептычна, маўляў "ну што ўжо варушыць мінулае, усё роўна нічога не зразумеюць". Іншыя, пасталеўшы, пачынаюць пераймаць мадэлі паводзін сваіх тат і мам і наносіць аналагічныя траўмы ўласным дзецям. Хтосьці апраўдвае не вельмі шчаслівае дзяцінства цяжкімі ўмовамі, у якіх даводзілася жыць шмат гадоў таму...

Але ёсць і тыя, хто адважваецца на шчырую размову.

Пазнаёміўшыся з такімі беларускамі і беларусамі, Еўрарадыё распытала іх, як праходзілі гэтыя размовы і ці не пагоршыліся адносіны пасля іх.

“Такога не было!”

Я доўга лячыла дэпрэсію, убухала шмат грошай і сіл на гэта. Падчас сесій з псіхолагам усплывалі не самыя прыемныя ўспаміны (тут трэба заўважыць, што сваё дзяцінства я памятаю дзесьці гадоў з 11-12).

Аднойчы я адважылася абмеркаваць з маці сітуацыі, якія хвалявалі, на што атрымала адказ: "Ну вядома, я дрэнная! Нічога гэтага не было, ты ўсё прыдумала. На самай справе ўсё было не так!"

Пасля гэтай размовы яна са мной месяц амаль не размаўляла. Больш мы да гэтага не вярталіся.

Ці перажывала я? Вельмі цяжка — быццам аб бетонную сцяну галаву разбіла. Пачынаеш сумнявацца ва ўласным розуме.

Трывожка, іпахондрыя, нервовыя зрывы — усё гэта да гэтага часу са мной. Проста прывыкаеш да сябе такой. Дэпрэсія засталася, але без рэцыдываў.

Тата папрасіў прабачэння

Мая дачка з дзяцінства крыўдавала на бацьку. Але пару гадоў таму яны ўпершыню сур'ёзна пагаварылі, ён папрасіў прабачэння. Пасля гэтага іх адносіны наладзіліся.

"Ім бы самім у тэрапію"

Мае бацькі нічога не зразумелі. Каб разуменне прыйшло — ім самім трэба спачатку на тэрапію і адукацыйныя курсы. А для мяне таксама не асабліва эфектыўна атрымалася.

Так, разабралася трохі ў сваёй галаве, ну а дзіцячыя крыўды і траўмы... Гэта як з роварам. Калі яго не было ў дзяцінстве, то ніякія дарагія цацкі сёння не заменяць яго адсутнасць у дзяцінстве.

"Такія вось дрэнныя бацькі"

Я хадзіла да псіхолага некалькі гадоў. Пытанне датычылася дзяцінства ў тым ліку. Калі вырашыла пагаварыць з бацькамі пра тое, што мяне трывожыла, што на мяне паўплывала і як, то пачула толькі: "Ну вось такія вось дрэнныя бацькі табе дасталіся".

Все травмы из детства — понимают ли это родители? Откровения белорусов

Тата папрасіў прабачэння... / unsplash.com

Слова "псіхалогія" — як чырвоная ануча на быка

Дрыготкімі вуснамі мама сказала, што я хворая, псіхолаг — зло і настройвае супраць бацькоў. Ну і патрабаванне клятвеннае — больш не хадзіць. Пасля на працягу многіх гадоў без упамінання слова "псіхалогія" (гэта як чырвоная ануча на быка!) лёгкія зрухі адбыліся, але цуду не адбылася. У выніку я абмежавала зносіны, а потым мама памерла.

Так што мая гісторыя без хэпі-энду, але я ўжо сама — мама, і хопіць азірацца назад. Знайшла адказы, прыняла, зразумела, даравала, удзячная.

"Маці прызналася, што думае, колькі нарабіла памылак"

Некаторы час таму я звярнулася па дапамогу да псіхолага. Мой запыт не быў звязаны з маёй маці ці бацькам, а датычыўся адносін у маёй уласнай сям'і. Але амаль адразу стала зразумела, што мае праблемы ідуць з дзяцінства.

Я расказала маці, што я пайшла да спецыяліста, і ёй было цікава. Я б нават сказала, што па яе голасе (размаўляем з ёй па тэлефоне) можна было падумаць, што гэта для яе новая "забаўка". Яна пыталася з такой лёгкай іроніяй, "а што там псіхолаг сказаў". Нібыта яна чакала, што псіхолаг дасць мне інструкцыю, як адразу выпаўзці з майго крызісу.

У нас ёсць дзве балючыя тэмы, якія я цяпер прапрацоўваю і паралельна размаўляю пра іх з маці. Самая балючая — гэта тэма аборту.

Мне было 18. Каханне скончылася тым, што мая цяжарнасць была нікому не патрэбная і мяне змусілі да аборту, у тым ліку і мая маці. І я на гэтую тэму не размаўляла ні з кім больш за 10 гадоў (глушыла ўсе эмоцыі, не магла выбудаваць нармальныя адносіны з мужчынамі і гэтак далей). У свой час маці (я чула на свае вушы) абмяркоўвала гэта са сваімі сяброўкамі за маёй спіной.
Калі цяпер я размаўляла з мамай на гэтую тэму, яна плакала, вінаваціла сябе і гэтак далей. Але цікава, што мне яна сказала, што нібыта ні з кім пра гэта не размаўляла. І калі я ёй сказала, што муж маёй сястры мяне падкалваў, маўляў "кажуць ты аборт зрабіла", маці адрэагавала, што "ці мала што ён сказаў, нейкую фігню выдумаў".

Маё цела — мой выбар / unsplash.com

Другі выпадак быў, калі ў размове з псіхолагам стала зразумела, што я спісала жыццёвыя ўстаноўкі і мадэлі паводзін матулі, якія ў маім выпадку не працуюць, а робяць мне толькі горш. Дык вось я тое ж самае сказала маці. І калі я зрабіла акцэнт на тым, што часткова гэта і яе віна, яна была вельмі здзіўленая. І яшчэ так здзіўлена адрэагавала, перапытаўшы "Я-я-я?".

Думаю, што маёй маці не хочацца калупацца ў мінулым, таму праз некаторы час яна перастала пытацца, што там дакладна кажа псіхолаг, але запытвае пра чарговыя сустрэчы. Я ў сваю чаргу працягваю ёй расказваць нейкія агульныя тэмы, якія мы кранаем з псіхолагам, напрыклад пра тое, як працуе наш мозг, ці як асоба ў пары можа згубіць сябе ў іншым…

Маці мне таксама прызналася, што яна ніколі не размаўляла "па душах" са сваёй маці, што ніколі ў жыцці яе маці не пыталася пра ўнутраны стан ці перажыванні. Былі "школа, урокі, агарод, каровы, свінні і гэтак далей". Таму ў яе няма досведу размоваў на такія далікатныя тэмы.

Маці прызналася, што цяпер шмат думае пра тое, як нас расціла (бацька памёр рана, яна расціла нас адна) і колькі нарабіла памылак.

Маніпуляцый стала менш

Адразу скажу, што ў мяне не было прэтэнзій з нагоды мінулага. Проста настойлівыя просьбы не ўмешвацца і не маніпуляваць цяпер, бо нам самім няпроста. Змагаемся з дэпрэсіяй: жонка п'е таблеткі, я ўжо на мяжы. Любое ўмяшанне можа сапраўды стаць саломінкай, якая можа пераламіць хрыбет нашаму сямейнаму вярблюду.

Пагаварылі нядаўна. Складана, але значна цяплей, чым раней. Маніпуляцыі прысутнічаюць, але ўжо не ярка выяўленыя.
Праўда, для гэтага трэба было, каб пасля чарговых маніпуляцый жонка ўсіх заблакавала ў месенджарах, а я забараніў размаўляць з жонкай і пра жонку паўтара месяца.

З цесцем і цешчай пакуль складаней. Зразумела, што ні мае бацькі, ні цесць з цешчай у тэрапію не спяшаюцца. Блакаванне ў месенджарах стала халодным душам, які трохі працверазіў і прымусіў паспрабаваць зразумець.

Пра старыя сітуацыі сапраўды бессэнсоўна выказвацца. Лепш выбудоўваць адносіны ў моманце і наладжваць эфектыўную нетаксічную камунікацыю, зыходзячы з бягучых рэалій.

"Тата сказаў, што не ўмеў выхоўваць і любіць"

Раней крыўды дакладна былі і ў таты і мамы, калі спрабавала з імі гаварыць на тэму дзіцячых траўмаў і нашых з імі адносін. Але пасля атрымалася. Не магу сказаць, што былі дрэнныя адносіны, бо яны ўжо самі шмат што пераасэнсавалі на той момант. Але калі тата як бы прызнаў свае памылкі, проста сказаў, што не ўмеў выхоўваць і любіць, у мяне як камень зваліўся і я як бы атрымала дазвол на жыццё. Карацей, было вельмі моцна.

Тата і малы / unsplash.com

"Як мама хацела б, каб дзеці выказвалі тое, што іх турбуе"

Кожны раз, як чую пра тое, што нам зрабілі мамы і таты, думаю, што я таксама мама, якая (часам неасэнсавана, а часам таму што трэба было — напрыклад, эміграцыя) дакладна зрабіла нешта недобрае сваім дзецям. Я, як мама, хацела б, каб дзеці мне выказвалі тое, што іх турбуе.

Старыя крыўды робяць зносіны павярхоўнымі

Усё вельмі індывідуальна. У кожным выпадку свой метад. Я тэрапеўт з вялікім вопытам работы (выбар прафесіі не быў прыняты бацькамі). Даволі часта ў крэсле насупраць аказваецца чалавек з падобнай на маю траўмай дзяцінства. Я вучу прапрацоўваць праблему знутры, а не звонку, і гэта падаецца адзіным слушным рашэннем.

Асабіста мяне старыя крыўды атручваюць, і ўжо шмат гадоў, ды яшчэ і пасля эміграцыі, робяць зносіны з роднымі вельмі павярхоўнымі. Думаю, што калі па той бок людзі, якім і самім у кайф гаварыць не толькі пра надвор'е, гатовыя пачуць, то мае сэнс размаўляць. Іншая справа якім чынам. Хутчэй, не разлічваючы на разуменне і прыняцце, а больш на "рассейванне туману", каб усё стала на свае месцы і знайшлося тлумачэнне сённяшнім межам.