Бельгійцы забараняюць вейпы, а еўрапейскія школы — смартфоны: #ІхНоравы

Бельгійскія ўлады забіраюць з продажу электронныя цыгарэты. Працэдура лекавання бясплоддзя становіцца ўсё больш папулярнай. Еўрапейскім школьнікам забароняць на ўроках карыстацца смартфонамі. Еўрасаюз падводзіць эканамічныя і палітычныя вынікі 2024 года.

Падрабязней пра гэта раскажам у нашай традыцыйнай навінавай рубрыцы "Іх норавы".

Бельгія першай у Еўрасаюзе забароніць продаж аднаразовых вейпаў

З 1 студзеня 2025 года Бельгія ўвядзе забарону на продаж аднаразовых электронных цыгарэт, спасылаючыся на іх шкоду для здароўя і экалогіі. Міністр аховы здароўя Франк Вандэнбруке заявіў, што гэтыя недарагія прылады сталі пагрозай, асабліва для падлеткаў, якіх яны вабяць сваёй даступнасцю і спрыяюць залежнасці ад нікаціну.

Ён падкрэсліў, што нікацін выклікае прывыканне і наносіць шкоду здароўю. Акрамя таго, аднаразовыя вейпы ствараюць значную нагрузку на навакольнае асяроддзе праз выкарыстанне пластыку, батарэй і хімічных рэчываў, якія змяшчаюцца ў адходах.

Міністр адзначыў, што шматразовыя электронныя цыгарэты могуць быць карысныя як сродак адмовы ад курэння. Аднак для барацьбы са шкодным уздзеяннем аднаразовых прыладаў на здароўе і экалогію Бельгія вырашыла стаць першай краінай у ЕС, якая забараніла іх продаж.

Ён таксама заклікаў Еўрапейскую камісію ўзмацніць рэгуляванне тытунёвых вырабаў і мадэрнізаваць заканадаўства. Гэты крок знайшоў падтрымку ў некаторых прадстаўнікоў галіны, асабліва з пункту гледжання экалагічнай адказнасці.

Уладальнікі крамаў электронных цыгарэт лічаць, што забарона не нанясе сур'ёзнай шкоды бізнесу. Альтэрнатыўныя рашэнні, такія як шматразовыя сістэмы з перадзапраўленымі капсуламі, дапамогуць кампенсаваць страту попыту на аднаразовыя прылады.

Напрыклад, уладальнік крамы ў Бруселі адзначыў, што такія сістэмы не толькі зручныя, але і значна зніжаюць узровень забруджання навакольнага асяроддзя.

Працэдура лекавання бясплоддзя становіцца папулярнай сярод еўрапейцаў

Лекаванне бясплоддзя становіцца ўсё больш папулярным у Еўропе, але доступ да гэтых працэдур моцна адрозніваецца ў залежнасці ад краіны.

Нягледзячы на поспехі асобных пацыентаў, доступ да лекавання бясплоддзя абмежаваны законамі і рэгуляцыямі, якія вар'ююцца ў залежнасці ад краіны.

Напрыклад, у большасці еўрапейскіх краін сурагатнае мацярынства забароненае, а аднаполыя пары сутыкаюцца з вялікімі перашкодамі: толькі шэсць краін дазваляюць донарства яйкаклетак для гей-пар, а донарства спермы для лесбійскіх пар дазволенае ў 21 краіне.

Адзінокія жанчыны маюць доступ да донарскай спермы ў 37 краінах, але толькі ў 28 з іх магчымыя працэдуры з донарскімі яйцаклеткамі. Узроставыя абмежаванні і патрабаванні наяўнасці медыцынскіх паказанняў таксама становяцца бар'ерам для многіх.

Актывісты разглядаюць доступ да лекавання бясплоддзя як пытанне абароны рэпрадуктыўных правоў, роўных магчымасцяў і барацьбы з дыскрымінацыяй.

Такія арганізацыі, як Fertility Europe, імкнуцца дамагчыся прызнання права на нараджэнне дзіцяці як універсальнага права чалавека і забяспечання роўнага фінансавання лекавання.

Хоць некаторыя краіны, напрыклад Польшча, ужо пачалі аднаўляць фінансаванне праграм ЭКА, перашкоды ў выглядзе сацыяльных і рэлігійных стэрэатыпаў усё яшчэ запавольваюць прагрэс.

У выніку пытанне доступу да лекавання бясплоддзя застаецца часткай шырокай дыскусіі пра рэпрадуктыўную свабоду і аўтаномію кожнага чалавека.

Вынікі 2024 года: хто з лідараў Еўропы ўзляцеў, а хто пацярпеў крах?

2024 год стаў для Еўропы годам палітычных узрушэнняў, якія вызначылі лёсы лідараў. Выбары ў Парыжы і Бухарэсце, вайна, эканамічныя бязладзіца і нечаканая перамога Дональда Трампа на выбарах у ЗША стварылі як магчымасці, так і цяжкасці для еўрапейскіх палітыкаў.

Дональд Туск, які вярнуў Польшчу да супрацоўніцтва з ЕС, і прэм'ер-міністр Іспаніі Педра Санчэс змаглі ўзмацніць свой уплыў, выкарыстоўваючы крызісы на сваю карысць. Іх дзеянні ўмацавалі пазіцыі краін у Бруселі: Туск дамогся ўхвалы плана па міграцыі, а Санчэс забяспечыў іспанскім прадстаўнікам ключавыя пазіцыі ў Еўрапейскай камісіі.

Не ўсе лідары змаглі справіцца з выклікамі. Прэзідэнт Францыі Эманюэль Макрон сутыкнуўся са зруйнавальным правалам на выбарах, страціўшы парламенцкую большасць і аслабіўшы свае пазіцыі ў ЕС.

Канцлер Германіі Олаф Шольц, змагаючыся з унутранымі канфліктамі ў кааліцыі, быў вымушаны абвясціць датэрміновыя выбары, што аслабіла рэпутацыю Германіі як стабільнага партнёра.

А румынскі прэзідэнт Клаус Яханіс пакінуў краіну ў палітычнай няпэўнасці: ануляваныя вынікі прэзідэнцкіх выбараў стварылі вакуум улады.

На фоне гэтых падзей вылучаюцца фігуры, за якімі варта назіраць у будучыні. Былы прэм'ер Нідэрландаў Марк Рутэ ўзначаліў NATO ў перыяд складаных выклікаў, уключаючы пагрозы ад Расіі і хісткія адносіны з ЗША.

А венгерскі прэм'ер Віктар Орбан, нягледзячы на крытыку і санкцыі, працягвае выкарыстоўваць вета і саюзы з правымі партыямі для ўмацавання сваіх пазіцый.

У Вялікабрытаніі перамога Кейра Стармера можа сігналізаваць пра пацяпленне адносін з ЕС, але яго асцярожныя крокі пакуль не прынеслі значных змен.

У еўрапейскіх школах забараняюць выкарыстанне смартфонаў

Дэбаты пра ўплыў смартфонаў на дзяцей і падлеткаў прыводзяць да розных мер у еўрапейскіх краінах. У Францыі з 2018 года дзейнічае забарона на выкарыстанне тэлефонаў у пачатковых і сярэдніх школах, а ў 2024 годзе яе дапоўнілі ініцыятывай "лічбавага перапынку".

У Нідэрландах з студзеня гэтага года забаронена выкарыстоўваць тэлефоны ў навучальных мэтах у пачатковых і сярэдніх школах, хоць выключэнні магчымыя для дзяцей з асаблівымі патрэбамі.

Швецыя дазваляе тэлефоны толькі для адукацыйных мэтаў, а ў Італіі дзейнічае строгая забарона на выкарыстанне тэлефонаў у класах нават у адукацыйных мэтах, за выключэннем індывідуальных выпадкаў.

Іншыя краіны ўводзяць новыя падыходы. У Ірландыі плануюць укараніць сістэму захоўвання тэлефонаў, каб забяспечыць адзіныя правілы па ўсёй краіне.

У Люксембургу з 2025 года смартфоны будуць забароненыя ў пачатковых школах, а ў сярэдніх школах увядуць меры для "фізічнага дыстанцыявання" прыладаў падчас заняткаў.

У Грэцыі вучням загадана захоўваць тэлефоны ў торбах, а ў Латвіі з траўня 2025 года вучням да шостага класа забароняць выкарыстоўваць смартфоны, калі гэта не звязана з навучаннем.

Гэтыя меры скіраваныя на стварэнне спрыяльнага адукацыйнага асяроддзя. Даследаванні паказваюць, што забарона на тэлефоны паляпшае ўвагу школьнікаў, аднак гэтая эфектыўнасць залежыць ад рэалізацыі.

Напрыклад, у Вялікабрытаніі абмяркоўваюцца законы, якія адначасова забяспечваюць бяспеку дзяцей у інтэрнэце і захоўваюць доступ да тэхналогій для адукацыйных мэтаў.

Хоць пытанне пра карысць поўнай забароны застаецца адкрытым, баланс паміж выкарыстаннем лічбавых прылад і навучаннем працягвае быць важным аспектам адукацыйных рэформаў.

Выклікі для еўрапейскіх рынкаў у 2025 годзе

Еўрапейскія рынкі працягваюць сутыкацца з сур'ёзнымі цяжкасцямі ў 2025 годзе з прычыны ўнутранай палітычнай нестабільнасці і такіх глабальных фактараў, як пагроза тарыфаў з боку Дональда Трампа і запаволенне эканомікі Кітая.

Гэтыя праблемы асабліва адчувальныя ў аўтамабільнай прамысловасці і банкаўскім сектары. У 2024 годзе еўрапейскія фондавыя рынкі саступалі сваім глабальным аналагам, такім як Уол-стрыт, на фоне адсутнасці моцнага тэхналагічнага сектара, нестабільнасці ў палітыцы, геапалітычных высілкаў і аслаблення кітайскага спажывецкага попыту.

Асаблівую занепакоенасць выклікаюць пагрозы Трампа ўвесці тарыфы на еўрапейскія тавары, асабліва аўтамабілі. Гэта можа нанесці ўдар па нямецкім аўтапраме, які ўжо пакутуе ад нізкага попыту ў Кітаі і наступстваў канфлікту ва Украіне.

Індэкс еўрапейскіх аўтавытворцаў страціў 13% за год, а акцыі такіх кампаній, як Mercedes-Benz і Volkswagen, знізіліся на 13-25%. На іншым фронце Кітай, нягледзячы на намаганні па стымуляванні эканомікі, працягвае дэманстраваць слабы рост унутранага попыту.

Калі ўрад Кітая можа рэалізаваць меры па падтрымцы спажывання, гэта можа станоўча паўплываць на еўрапейскія сектары, звязаныя са спажывецкімі таварамі. Аднак пагроза аднаўлення гандлёвай вайны ЗША і Кітая можа нівеляваць гэты эфект.

Палітычная нестабільнасць у Германіі і Францыі таксама негатыўна ўплывае на рынак. Французскі CAC 40 завяршыў год з адмоўным ростам, а Германія рыхтуецца да датэрміновых выбараў у лютым, што стварае няпэўнасць.

Адсутнасць выразнага лідарства ў найбуйнейшых эканоміках Еўропы вядзе да павышаных рызык для інвестараў, што адлюстроўваецца ў росце даходнасці дзяржаўных аблігацый. На думку аналітыкаў, такія ўмовы могуць абмяжоўваць ліквіднасць і стрымліваць эканамічнае аднаўленне рэгіёна.