Бухло, паліцыя, кантракт. Як беларусы трапляюць у расійскае войска і на вайну

Беларусы ва ўкраінскім палоне

Беларусы ва ўкраінскім палоне / euroradio.fm

Сёння вядома пра больш за сорак беларускіх добраахвотнікаў, якія загінулі, абараняючы Украіну. Але грамадзяне Беларусі ваююць і з іншага боку, у расійскім войску. Як яны туды трапляюць, хто гэтыя людзі і колькі іх?

Еўрарадыё даведалася дэталі біяграфіі 45 грамадзян Беларусі, якія загінулі ва Украіне, зніклі без вестак або трапілі ў палон, змагаючыся пад расійскім трыкалорам.

Бухло, полиция, контракт. Как белорусы попадают в российскую армию и на войну
Беларусы ва ўкраінскім палоне

Ва ўкраінскім палоне

Украінскі праект "Хачу жыць" публікуе звесткі пра расійскіх вайскоўцаў, якія загінулі або трапілі ў палон ва Украіне. Супрацоўнікі праекта расказалі Еўрарадыё пра пяцярых грамадзян Беларусі, якія ваявалі па кантракце на баку Расіі і добраахвотна здаліся ўкраінскаму войску. Мы даведаліся дэталі іх біяграфій дзякуючы дапамозе беларускіх сілавікоў з BELPOL.

Дзмітрый Ананчык

Мінчаніну Дзмітрыю Ананчыку 24 гады. Нядаўна ён расказваў у інтэрв'ю "Хачу жыць", што апынуўся на вайне "выпадкова": трапіўся ваеннай паліцыі ў акупаваным Луганску, куды "паехаў на заробкі". Хлопец быў п'яны, у аддзяленні яго прымусілі падпісаць кантракт.

Артур Яфрэмаў

37-гадовы рознарабочы Артур Яфрэмаў з Касцюковічаў быў неаднаразова судзімы за маёмасныя злачынствы. Апошні раз — у 2019 годзе. Мабыць, пасля гэтага мужчына выехаў у Расію.

На відэа, запісаным ва ўкраінскім палоне, Яфрэмаў расказвае гісторыю, як дзве кроплі вады падобную на аповед Дзмітрыя Ананчыка: быў на заробках, п'яным трапіўся паліцыі. А потым паліцыянты яго "прэсавалі", каб ён падпісаў "кантракт на вайну".

Яўген Камянькоў

26-гадовы Яўген Камянькоў з Бабруйска быў абвешчаны ў вышук у Беларусі ў ліпені 2022 года — пасля таго, як разам з падлеткам сышоў з манастыра ў Брэсце. Праз тыдзень хлопчыка знайшлі ў Расіі. Пра тое, дзе знаходзіцца Камянькоў, стала вядома толькі ў траўні 2024 года, калі ён трапіў у палон на вайне ва Украіне.

У Камянькова ёсць судзімасць. У 2017 годзе ён знайшоў і пакінуў у сябе пяць патронаў. Да хлопца тады ўжылі "меры бяспекі і лячэння".

Мы звязаліся з бабруйчанкай, знаёмай з Камяньковым. Яна расказала, што не мела зносінаў з Яўгенам ўжо 7-8 гадоў. Больш дакладна мусіць ведаць пра яго прыёмны бацька, які "намучыўся з ім капітальна".

Андрэй Лапатнёў

33-гадовы жыхар Віцебска Андрэй Лапатнёў памяняў шмат месцаў працы: ад камерцыйнага агента да будаўнічых фірмаў. У 2016 годзе, калі Лапатнёў працаваў у "навукова-тэхналагічным парку Віцебскага дзяржаўнага тэхналагічнага ўніверсітэта", яго судзілі паводле наркатычнага артыкула.

У сакавіку 2024 года ён збіраўся з'ехаць у Еўропу па працоўнай візе, але яго зноў затрымалі за марыхуану. Ён падпісаў падпіску аб нявыездзе, але аднойчы вырашыў парушыць яе і выехаў у Расію, дзе ў красавіку 2024 года яго затрымала паліцыя, якая і прапанавала падпісаць кантракт.

Беларус трапіў у 123-ю мотастралковую брыгаду. Ніхто са сваякоў не ведаў, дзе ён знаходзіцца. Цяпер Лапатнёў у палоне і просіць, каб яго абмянялі і вярнулі ў Беларусь. На радзіме яго чакаюць дзве дачкі.

 

Іван Шабунька

Іван Шабунька з Мастоў з 1998 па 2002 год быў неаднаразова судзімы, у тым ліку ў Беластоку (Польшча) — за крадзяжы з узломам і згоны аўтамабіляў. Мужчыну ўзялі ў палон беларускія добраахвотнікі з БДК і "Тэрору".

Пазней ён расказаў, што пасля Польшчы паехаў у Расію на будаўнічыя працы. Праз п'яную бойку з паліцэйскімі яму пагражала крымінальная адказнасць. Але ў паліцыі прапанавалі падпісаць кантракт і адправіцца на вайну ва Украіну, і ён пагадзіўся.

Бухло, полиция, контракт. Как белорусы попадают в российскую армию и на войну
Алег Талкацэвіч

Пра 48-гадовага Алега Талкацэвіча з Бярозы (Брэсцкая вобласць) сваякі нічога не чулі пасля лістапада 2022 года. Тады ён з'ехаў з расійскай ПК № 9 у Калінінградскай вобласці, дзе адбываў пакаранне, на навучальныя зборы ПВК "Вагнер". І перастаў выходзіць на сувязь.

Мы звязаліся са сваяком Алега Талкацэвіча. Ён не ведае, як той апынуўся ў Калінінградскай калоніі. А пра яго лёс кажа так: "Напэўна, на заданне баявое пайшоў. Заключыў кантракт і ўсё".

Сярод тых, хто лічыўся зніклым без вестак — 36-гадовы Канстанцін Кароткі з Барысава, 27-гадовы Яўген "Легіянер" Ільін з Лепеля, 51-гадовы Міхаіл Шалугін. А вось сваякам 34-гадовага Ігара Хасанава з Гродна пашанцавала. У пачатку сакавіка яго знайшлі жывога — у шпіталі ў акупаванай расіянамі Луганскай вобласці з асколачным раненнем сярэдняй цяжкасці.

Загінулых ва Украіне грамадзян Беларусі, якія ваявалі за Расію, можа быць нашмат больш. Многія целы застаюцца неідэнтыфікаванымі. Таксама ўраджэнцы і грамадзяне Беларусі маглі яшчэ да вайны атрымаць расійскія пашпарты, і таму ў зводках яны праходзяць як грамадзяне Расіі.

 

Заробкі ў Расіі — прамы шлях на фронт

У сацсетках ёсць мноства груп, заваленых аб'явамі аб вакансіях, адкрытых у Расіі для беларусаў. У асноўным шукаюць будаўнікоў. Ёсць запрашэнні на працу ў акупаваным расіянамі Крыме.

Часам можна натрапіць і на прамыя аб'явы аб наборы ў расійскую армію па кантракце. Але як паказваюць прыклады ўзятых у палон беларусаў, перавалачным пунктам перад лініяй фронту можа апынуцца выезд на любыя заробкі. Асабліва на акупаваных тэрыторыях.

Бухло, полиция, контракт. Как белорусы попадают в российскую армию и на войну

Таксама на расійскіх парталах можна знайсці запыты ад беларусаў, якія хочуць патрапіць на "СВА":

Бухло, полиция, контракт. Как белорусы попадают в российскую армию и на войну

Васілію з Ангарска адказваюць:

"У расійскай арміі пры выкананні пэўных умоў па кантракце могуць служыць і беларусы.

<...>

Але для вас ёсць абмежаванні. Паступіць на службу можна толькі на воінскія пасады, якія падлягаюць замяшчэнню салдатамі, матросамі, сяржантамі і старшынамі. Кожны, хто хоча заключыць кантракт, павінен знаходзіцца ў Расіі на законнай падставе (дазвол на часовае пражыванне або від на жыхарства).

Кандыдату павінна споўніцца 18 гадоў, максімум — 30. Таксама неабходна, каб была хаця б агульная адукацыя (не менш за 9 класаў). На некаторыя пасады патрабуецца сярэдняя агульная адукацыя (11 класаў) або сярэдняя прафесійная адукацыя (тэхнікум або каледж)".

Верагодна, і Дзмітрый, і Васіль падыдуць пад крытэрыі непатрабавальнай расійскай ваеннай машыны. Вядома, іх мог бы спыніць крымінальны артыкул за найміцтва, які ёсць у беларускім заканадаўстве. Але практыка паказвае, што ўлады ўжываюць яе выбарча. Грамадзян Беларусі, якія ваююць у расійскіх вайсковых падраздзяленнях, чапаюць вельмі рэдка — тады, калі да іх ёсць нейкія іншыя прэтэнзіі. А крымінальным пераследам пагражаюць тым, хто абараняе Украіну.

 

Лічыце працу Еўрарадыё важнай і карыснай? Вы можаце падтрымаць нас у гэтыя цяжкія часы данатам на BuyMeaCoffee або DonorBox, а таксама стаць падпісчыкам на Patreon.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.

Апошнія навіны

Галоўнае

Выбар рэдакцыі