Maga Bo: у Бразіліі няма патрэбы тусіць 24 гадзіны на суткі

Бразілія ў трэндзе. Апроч трансляцый футбола, мінчукоў у гэтым месяцы чакае жывы выступ прадзюсера і дыджэя з Рыа-дэ-Жанэйра Maga Bo — ён прыляціць 25 ліпеня ў Loft Café на прэ-паці да Freaky Summer Party.

Maga Bo — амерыканец па паходжанні, які ўжо 15 гадоў жыве і працуе ў Бразіліі, называе гэтую краіну сваім домам і штодня натхняецца музычнымі знаходкамі, супрацоўніцтвам з мясцовымі МС, музыкамі, спевакамі. Яго фішка — шукаць аўтэнтычныя песні і рытмы ды аздабляць іх электронным гучаннем у стылі transnational bass, global bass ці tropical bass.

Акрамя таго, творчасць Maga Bo закранае складаныя сацыяльныя пытанні і расказвае пра такія бразільскія з’явы як кіломбу (quilombo) ці фавэла (favela). А на днях прадусар стварыў лэйбл “Кафунду” (Kafundó), які мусіць прасоўваць бразільскую музыку ў стылі digital roots.

Еўрарадыё ловіць сеньора Maga Bo ў Амстэрдаме, куды ён заязджае адпачыць на дзянёк паміж канцэртамі ў Бельгіі і Лондане, і між іншым, пагутарыць з намі і падзяліцца поглядамі на чэмпіянат свету па футболе, бразільскія субкультуры ды ўтапічныя ідэі альбома “Кіломбу Будучыні" (Quilombo do Futuro).

Еўрарадыё: Maga Bo, у Бразіліі, дзе ты жывеш, праходзіць чэмпіянат свету па футболе, а ты вось так узяў ды з’ехаў падчас яго ў тур па Еўропе. Як ты мог?

Maga Bo: (Смяецца). Я не заўсёды сустракаю Карнавал ці Новы Год у Бразіліі, гэтыя святы вельмі выбіваюць з нармальнага штодзённага жыцця. Зразумела, весела, але наступствы для горада вельмі вялікія — тоны смецця, абасцаныя вуліцы, гэта крыху надакучвае. Ведаеце, людзі, якія там жывуць, не маюць патрэбы так тусіць 24 гадзіны на суткі. А што да чэмпіяната свету, гэта вельмі спрэчная тэма, якая справакавала шмат палітычных і сацыяльных рухаў цягам апошняга году, часамі вельмі моцных і з драматычнымі наступствамі.

Але так, я бачыў некалькі гульняў, яны цудоўныя і прывабныя, сапраўднае шоў, падобнае да вар’яцкіх гладыятарскіх баёў, якія спансіруюць найбуйнейшыя карпарацыі свету... Гэта вартая ўвагі антрапалагічная і сацыяльная з’ява. Але для мяне гэта як Апакаліпсіс. Таму я ўцёк ад яго. Тут, у Галандыі, дзе я цяпер, таксама вельмі крута.

Еўрарадыё: Ты сказаў, што паглядзеў некалькі гульняў. Цікава, ты падтрымліваеш амерыканскую ці бразільскую зборную?

Maga Bo: Я пакуль не паглядзеў ніводнай гульні Бразіліі ці Штатаў, але на дадзены момант мне больш за ўсё спадабалася, як Чылі “выкінулі” Іспанію. Мяне вельмі забаўляе ідэя, што былыя калоніі б’юць сваіх былых каланізатараў.

А што да футбола амерыканскай зборнай... Ведаеце, амерыканцы заўсёды жудасна гулялі ў футбол, але яны так моцна стараюцца, што я не магу не падтрымліваць іх.

Але, вядома, я хварэю і за Бразілію, таму што яна мой родны дом цяпер.

Еўрарадыё: Падчас дэманстрацый у Бразіліі супраць Мундыялю даводзілася чуць шмат крэатыўных песень ад мясцовых артыстаў. Яны ў стылі арыстакратычнай боса-новы ці народнай самбы распавядалі пра праблемы Бразіліі: што грошы патрэбныя на адукацыю і медыцыну, а не на новыя стадыёны... Ты як-небудзь спрычыніўся да гэтага музычнага супрацьстаяння?

Maga Bo: Праўда тое, што кошт чэмпіянату ў Бразіліі ў 3 разы перавысіў кошты ўсіх былых чэмпіянатаў свету па футболе. Шмат чаго адбылося з таго моманту, як Бразілію абвясцілі краінай, якая будзе прымаць Мундыяль. Усе тыя дэманстрацыі, якія праходзілі, прыцягвалі ўвагу да праблем транспарту, адукацыі, медыцыны. І самай вялікай праблемы Бразіліі — карупцыі. Падаткі, якія мы плацім, растрачваюцца на экстравагантныя рэчы кшталту прыватных верталётаў ці дарагіх лецішчаў для палітыкаў, хаця маглі б быць патрачаныя на больш важныя рэчы. Палітыкі хлусяць нам, і гэты Чэмпіянат прымусіў людзей прачнуцца і стаць больш свядомымі. Такі вось своеасаблівы “пабочны эфект” ад Чэмпіянату і будучай Алімпіяды.

Але што да музыкі, яна ў мяне заўсёды была сацыяльна арыентаванай. Мне няма патрэбы рабіць нешта спецыяльнае, дастаткова, што мы цяпер размаўляем пра гэта.

Бразільскія музыкі робяць унікальныя рэчы, якія не пачуеш больш нідзе ў свеце

Еўрарадыё: Ты называеш Бразілію домам. Але чаму ты вырашыў пераехаць з такіх цудоўных Злучаных Штатаў Амерыкі?

Maga Bo: Маім галоўным матывам пераехаць у Бразілію была музыка. Я граў яе, запісваў, ствараў, жыў ёю. І за ўсе 15 гадоў, што я там жыву, увесь час знаходжу цікавосткі, якія хачу даследаваць глыбей. Апошні год я працаваў у Пернамбуку, Рэсіфе, Аркаверджы, працаваў з коку-гуртамі (coco — нацыянальны танец Паўночнай Бразіліі). Бразільскія музыкі робяць унікальныя рэчы, якія не пачуеш больш нідзе ў свеце, мяне гэта вельмі захапляе і я шчаслівы мець да іх дачыненне.

А яшчэ падабаюцца людзі, якія жывуць у Бразіліі. У іх такая добрая энергетыка! І я ўжо не кажу пра прыроду і горад, у якім я жыву — Рыа-дэ-Жанэйра. Гэта адзін з самых прыгожых гарадоў у свеце, які мне даводзілася наведваць. У нас ёсць акіян і горы, там заўсёды цёпла і можна купацца. Што яшчэ патрэбна?

Еўрарадыё: Цікава, як бразільцы успрымаюць тваю музыку? Яны вельмі захапляюцца традыцыйнымі жанрамі — самба (samba), фаро (forró), коку (coco), жонгу (jongo) і гэтак далей. А ты вось робіш з іх традыцыйных жанраў нешта сваё, дадаеш туды электроніку. Гэта вельмі любяць у Еўропе, але ці знаходзіць твая музыка свайго спажыўца ў Бразіліі? Як ты там увогуле выжываеш?

Maga Bo: У Бразіліі мільёны розных стыляў рознай музыкі і мільёны розных музыкаў, якія робяць свае рэчы. Прызнацца, у Бразіліі складана быць музыкам і жыць з гэтага, вельмі нямногія могуць дазволіць сабе такое. Гэта вам не Галандыя, дзе краіна сапраўды клапоціцца пра культуру, падтрымлівае музыкаў, ёсць Саюз музыкаў, і, напрыклад, час, які творца праводзіць, гуляючы па парку і выдумляючы новую мелодыю, расцэньваецца як праца.

У Бразіліі ўсё не так. Вядома, ёсць інтарэс і падтрымка мастакоў і музыкаў, але звычайна жыць з музыкі могуць дазволіць сабе толькі людзі, якія ўжо маюць пэўную музычную інфраструктуру. Напрыклад, хто мае магчымасць якасна запісваць гук, хто ўмее падаваць на гранты, замаўляць выступы, інвеставаць грошы, прадзюсіраваць і рабіць рознага кшталту такія рэчы. А людзі, якія, можа, школы не скончылі, і не ведаюць, як адправіць анкету праз інтэрнэт, іх шанец стаць вядомымі і пачаць зарабляць музыкай нашмат меншы. У Бразіліі існуе вялікі дысбаланс таго, як музыкі спаборнічаюць за права працаваць у музычнай сферы.

Што да мяне, то я яшчэ працую гукатэхнікам, раблю пост-прадакшн. Добра тое, што гэтая праца ідзе побач з музычнай працай, дазваляе карыстацца аднымі і тымі ж навыкамі, часам у працэс уцягваюцца адны і тыя ж людзі, дзе-нідзе я магу выкарыстоўваць сваю музыку. Ды веданне тэхнічных дэталяў дазваляе быць вельмі дакладным у музыцы, выкарыстоўваць увесь спектр магчымасцяў. Такім чынам я сябе падтрымліваю. А яшчэ раблю туры па Еўропе, прадзюсірую музыку для іншых людзей, раблю музыку для фільмаў і відэа, і мне падаецца, што сёння шмат музыкаў працуюць падобным чынам. 

Вунь мой добры сябра Dr. Dus з Asian Dub Foundation таксама вымушаны дадаткова працаваць — настаўнікам англійскай мовы.

Я лічу сваю музыку крыху шырэйшай па стылі і музычных каранях, чым твэрк, трэп, дабстэп і мумбатон

Еўрарадыё: Як выглядае бразільская музычная супольнасць, якая спажывае тваю музыку? Ці робіце вы адмысловыя мерапрыемствы? Дзе ты граеш там?

Maga Bo: Так, ёсць суполкі, якія робяць мерапрыемствы, арыентаваныя на бэйс-музыку. У Рыа, напрыклад, гэта суполка Wobble, але яны не абавязкова цікавяцца бразільскай музыкай і мая творчасць насамрэч не вельмі ім пасуе. Яны больш сканцэнтраваныя на твэрку (twerk), трэпе (trap), дабстэпе (dubstep) і мумбатоне (moombahton), якія мяне, безумоўна, цікавяць, і відавочна прысутнічаюць у маіх працах, але я лічу сваю музыку крыху шырэйшай па стылю і музычных каранях.

Яшчэ ёсць невялічкая група, арыентаваная на global bass, яны разасяроджаныя па розных гарадах Бразіліі, мы ўсе добра знаёмыя і граем на вечарынах адзін у аднаго. Ёсць даб і рэгі-сцэна, у якую я таксама ўцягнуты, і ведаю шмат музыкаў адтуль. А яшчэ ў Бразіліі шырока распаўсюджаны хіп-хоп, шмат чаго ў гэтай тэме адбываецца.

Канешне, усе гэтыя кам’юніці пэўным чынам узаемазвязаныя, мы ўсе ведаем адзін аднаго, але, скажам, прыхільнікі хіп-хопа і даба не вельмі кантактуюць паміж сабой, што крыху сумна, бо гэта сведчыць пра “вузказць” поглядаў людзей.

Што да мяне, то мне цікавыя ўсе гэтыя стылі, і я адчуваю сябе так ці інакш ўдзельнікам усіх вышэй пералічаных кам’юніці.

Еўрарадыё: Ці можна сказаць, што твой новый лэйбл Kafundó акурат спрабуе аб'яднаць розныя музычныя суполкі? Раскажы пра яго.

Maga Bo: Дакладна. Kafundó я стварыў разам з маім сябрам Вольфрамам Лангэ (Wolfram Lange), мы суседзі ў Рыа-дэ-Жанэйра, жывем у 5 хвілінах пехатой адзін ад аднаго. Вулф нямецкі географ, але ў той жа час выбітны музычны даследчык, вядзе музычны блог Soundgoods. Мы знаёмыя ўжо 10 гадоў, і мне заўсёды падабалася хадзіць да яго ў госці, ён дома часта ладзіў вечарыны, на якіх мы гралі музыку. Вулф заўсёды ставіў для гасцей цудоўныя музычныя падборкі, падаецца, што ён ведаў густы кожнага, і мой густ, і заўсёды адкапваў нейкія неверагодныя новыя трэкі. Калі сустракалася нешта вельмі асаблівае, я прасіў Вулфа запомніць гэты трэк, пакласці ў нейкую адпаведную тэчку, каб пасля, магчыма, зрабіць кампіляцыю.

І вось цягам некалькіх гадоў такога баўлення часу, мы нарэшце аб’ядналіся і зрабілі гэтую кампіляцыю. Часткова наша матывацыя адчыніць ажно цэлы лэйбл прыйшла ад Чыфа Боймы (Chief Boima), майго сябра з Сьера-Леонэ/Нью-Йорку, гэта галоўны чалавек з бруклінскага лэйбла Dutty Artz. Чыф прапанаваў узяць на сябе адміністратыўную частку.

Такім чынам у нас сабралася каманда, якая была здольная замуціць гэты лэйбл і даць жыццё рэлізу. Мы ведалі пра многія падобныя лэйблы, якія выдаюць бразільскую музыку, але мы адчувалі, што ні адзін з іх не ахоплівае ўсе тыя стылі, які мы б хацелі ахапіць. Наш фокус — на нацыянальнай музыцы, якую спалучаюць з электронным прадакшнам, бэйсавым гучаннем, хіп-хоп філасофіяй, даб-стылям прадусавання і міксавання. Мы сабралі калекцыю твораў, якія адпавядаюць нашай ідэі digital roots, дакладней, digital brazilian roots music. Гэтая музыка базуецца на фолкавай музыцы, традыцыйных рытмах, якая ствараюцца ў кантэксце электроннай музыкі.

Еўрарадыё: Ці лёгка было дамовіцца з выканаўцамі аддацца вашаму лэйблу? Ці шчаслівыя яны ад гэтага?

Maga Bo: Было лёгка, таму што я ведаю і нават супрацоўнічаў дзесьці з паловай тых людзей, якія ўдзельнічаюць у кампіляцыі. Што да грашовага пытання — мы дзелім прыбытак 50 на 50 з продажу музыкі, ўсё абсалютна празрыста. Ведаеце, мы проста хочам дапамагчы музыкам атрымаць патрэбнае сусветнае распаўсюджанне. Усе артысты вельмі рады гэтаму, бо людзям з усяго свету становіцца прасцей знайсці іх музыку.

Еўрарадыё: Якой была першая рэакцыя сусветнай супольнасці?

Maga Bo: Вельмі добрая! Людзям спадабалася, дыджэі пачалі ўключаць творы з “Kafundó” ў свае сэты, digital brazilian roots загучалі на радыё ад Сан-Францыска да Нью-Йорка, ад Лондана з “Бі-бі-сі”, і вось, да Мінска!

Музыка, якая цяпер вельмі папулярная ў Бразіліі, дажыла да нашых дзён дзякуючы вольным пасяленням “кіломбу”

Еўрарадыё: Твой лэйбл называецца “Кафунду” (Kafundó) — далёкая недасягальная кропка. Альбом мае назву “Кіломбу Будучыні” (Quilombo do Futuro). Чаму цябе так прываблівае гэты гета-стыль? І якія, дарэчы, зносіны ты маеш з бразільскімі трушчобамі — фавэламі? Ты там выступаеш?

Maga Bo: З фавэламі ў мяне вельмі доўгія стасункі. Я там вельмі шмат разоў бываў, пачынаючы з таго, каб банальна набыць ганджу, заканчваючы сацыяльнымі воркшопамі, якія я там праводзіў. Ды і жыву я насупраць фавэл, яны для мяне не дзіва.

Але што да “гета”, дык я не згодны, што паняцці “кафунду” і “кіломбу” маюць да яго прывязку. Ва ўсялякім разе, не такую, якая існуе ў Еўропе. Напрыклад, габрэйскае гета ў Варшаве — гэта зусім іншае. Зараз слова “гета” крыху памяняла сваё значэнне, але, тым не менш, не тое мяне прываблівае.

Мая ідэя з “Кіломбу Будучыні” грунтуецца на ідэі вольнага кам’юніці, якімі былі кіломбу стагоддзі таму. Гэта былі аўтаномныя вольныя пасяленні, створаныя людзьмі, якія не захацелі быць рабамі. Таксама ў гэтых пасяленнях маглі жыць і іншыя людзі — і індзейцы, і еўрапейцы — то бок, гэта была свайго роду дэмакратычная супольнасць, калі вы хочаце паглядзець на гэта ў рамантычным сэнсе. Менавіта гэтая канцэпцыя мяне заўсёды вельмі натхняла.

А яшчэ я заўсёды быў фанатам навуковай фантастыкі. Калісьці я прачытаў кнігу Вільяма Гібсана “Нейрамант”. У гэтай кнізе апісваецца, як на зямлі творыцца чорт ведае што, і людзі вымушаныя ратавацца ў адмысловых касмічных караблях. І там сярод розных караблёў быў адзін, на борце якога была раста-калонія. Главы, дзе расказвался пра растафарыянцаў, пачыналіся словамі кшталту: “Моц даб-басу скалынала касмічны карабель, бла-бла-бла”, то бок, у іх была сапраўдная саўнд-сістэма на касмічным караблі, на якой гралі даб-музыку!

І тут мяне асяніла. Я падумаў, што ўся тая музыка, якая цяпер вельмі папулярная ў Бразіліі, дажыла да нашых дзён толькі дзякуючы гэтым “кіломбу”, гэтым так званым “касмічным караблям”, у якіх каранёвая культура была закансерваваная. Людзі ў кіломбу, якія былі адарваныя ад сваіх родных мясцінаў, працягвалі культурнае супрацьстаянне і захоўвалі сваю культуру.

Гэтая ідэя мяне вельмі натхніла, і я пачаў разважаць далей: а як гэтая музыка можа працягнуць сваё існаванне ў будучыні? У нашым камп'ютарызаваным 21-м стагоддзі? Я б вельміі хацеў, каб усе гэтыя стылі — жонгу, коку — жылі і далей, і каб іх маглі пачуць усе незалежна ад геаграфіі. Таму я падумаў, што культуру кіломбу можна “аблічбаваць” і такім чынам яе падтрымліваць. Свайго роду digital roots cultural resistance.

А што тычыцца “кафунду”, то гэта значыць далёкае, ізаляванае, цяжка дасягальнае месца. Гэтая ідэя пераследуе мяне ўсё жыццё. Я заўсёды хацеў ездзіць у такія месцы і бываў там, даследаваў, хацеў ведаць больш пра іх. Недзе “кафунду” асацыюецца ў мяне з матуліным домам, утульным, далёкім ад сусветных праблем.

Але што да музыкі, то ў “кафунду” яна такая, лакальная, не тая, што ўзрасла на спонсарстве Макдональдса, Кока-Колы, не які-небудзь фетышызм, праспансіраваны вялікімі карпарацыямі д’яблавай імперыі. Гэта наша музыка, тая, якую мы ствараем разам з сябрамі, падтрымліваем адзін аднаго, яднаемся дзякуючы ёй і можам быць сапраўды шчаслівымі.

Еўрарадыё: На гэтай утапічнай ноце мы і паставім кропку. Чакаем цябе хутка ў Мінску! Толькі скажы на развітанне, чаго ты чакаеш ад свайго першага выступу ў Беларусі?

Maga Bo: Спадзяюся, мы добра пабавім час! Я заўважыў, што людзі ва Усходняй Еўропе вельмі добрыя, зычлівыя і сапраўды адкрытыя да новай музыкі. Мне гэта вельмі падабаецца. І я б хацеў пазнаёміцца з мясцовымі музыкамі, даведацца, што адбываецца на вашай культурнай ніве. Мы зможам што-небудзь зладзіць разам на музычным воркшопе, якія я таксама збіраюся правесці ў Мінску. Так што да хуткай сустрэчы!

Фота: magabo.com, riffdiaries.com