Пукст: Хочацца заняць нішу Б'ёрк, якой у нас не існавала ніколі

120914_pukst_1.mp3

"... Толькі добрай музыкі не дастаткова, каб быць цікавым слухачу або гледачу ..."

Еўрарадыё: Нейкі час таму ты заявіў пра паўзу ў творчасці. Мяркуючы па з'яўленні новага альбома, яна спатрэбілася менавіта для яго напісання?

Сяргей Пукст: 27 верасня ў мяне будзе выступ, звязаны з выхадам новага альбома. Альбом з'явіўся ўжо некаторы час таму, але так атрымалася, што паўнавартаснай яго прэзентацыі не было. А што тычыцца маёй заявы ... Заяў я не рабіў як такіх, як мага менш у мяне было жадання рабіць вось гэта: “Апошні, самы-самы апошні, перадапошні тур”. У мяне адбыўся канцэрт у Жарнасека ў студыі, і сімвалічна, што праз год роўна потым я ў Жарнасека аднавіў сваю дзейнасць. А чутка гэтая прайшла проста таму, што вакол апынулася шмат чуллівых музыкаў, якія прыйшлі мяне падтрымаць. Я проста літаральна з парай чалавек падзяліўся тым, што стаміўся займацца публічнымі выступамі. Такія моманты бываюць. І на шчасце, гэта аказалася паўзай.

З'явіцца перад публікай, тым не менш, хацелася ўжо ў нейкім новым абліччы. Не хацелася, каб гэта быў Пукст, зноў гітара, яго нейкі касцюм, традыцыйныя маналогі, якімі ён быў вядомы. Хацелася цалкам памяняць імідж і зрабіць нешта незвычайнае, чаму спрыяла дзейнасць Аляксандра Жарнасека — між іншым, фатографа FFM studio — у яго ёсць такая арганізацыя. І Саша зрабіў проста серыю фатаграфій для часопіса “Большой”. І акурат у духу гэтай фотасесіі мы вырашылі зрабіць канцэрт. Я выступіў у вобразе Апалона — быў практычна аголеным на сцэне. На мяне праецыравалася відэа. І атрымаўся шэраг такіх дастаткова цікавых відэакліпаў. Цяпер мы хацелі б паўтарыць той спектакль, які быў у студыі ў Аляксандра Жарнасека, у галерэі “Ў”, бо якраз з'явілася жаданне рабіць не проста выступ. Не проста канцэрт, як нейкі музычны факт, а рабіць менавіта нешта адзінае, выяўленчае аўдыёпрадстаўленне, якое цалкам натуральным чынам карэлюецца з памяшканнем галерэі, якая ў сваю чаргу спецыялізуецца на сучасным мастацтве. І наогул, рухацца у бок сучаснага мастацтва — арту як такога. Таму што сёння ўжо жыццё паказвае, што на самой справе толькі добрай музыкі не дастаткова, каб быць цікавым слухачу або гледачу.

Наогул, сёння глядач — лянівая істота. І людзі наогул мала ходзяць на выступы. Наколькі я ведаю, усе канцэртныя менаджары адзначаюць вялікі спад цікавасці гледачоў. Але прытрымлівацца плыні нейкіх вядомых рэчаў даволі сумна. У гэтым сэнсе хочацца заняць тую нішу, якой у Беларусі не існавала ніколі. Гэта ніша — нешта накшталт Б'ёрк, напрыклад. Ты прывыкаеш, напрыклад, да папярэдняй працы выканаўцы. Потым, калі ты бачыш наступную, яна цябе шакуе, і ты знаходзішся яшчэ ў шлейфе неразумення. Потым ты даходзіш да яе. І тут выканаўца робіць яшчэ адну працу, якая табе зноў незразумелая. Гэта значыць, вось у такім вось шакавальна-нечаканым ключы мне б хацелася працягваць сваю артыстычную дзейнасць. Таму што інакш гэта проста не вельмі цікава. Пытанне не проста ў песнях. А пытанне ў станах. У песнях альбома “Внутреннее” свет таксама пабудаваны на больш тонкіх суадносінах. І нашмат больш на адносінах паміж людзьмі. І вось гэта ўнутранае, якое раскрытае з такога нечаканага, як мне здаецца, глыбокага боку, будзе вельмі нечакана для слухача. Таму думаю, што гледачы даведаюцца і пачуюць шмат новага, калі прыйдуць на канцэрт, і тым больш, калі яны купяць альбом.

"... Гэта стан такой пастаяннай, працяглай, творчай цяжарнасці, уласцівай большасці беларускіх музыкаў, якая ніяк не заканчваецца ..."

Еўрарадыё: Здаецца, у 2010 годзе ты рыхтаваў да выхаду альбом “Триумф воли”. Аснова “Внутреннего” — гэта матэрыял “Триумф” ці нешта зусім новае?

Сяргей Пукст: “Триумф воли” — гэта альбом, які быў створаны гуртом Pukstband. "Внутреннее" — гэта мой сольны альбом. І "Внутреннее", вядома, з'яўляецца больш інтымным, больш спакойным, можа быць, больш дэпрэсіўным ... Ну, проста, больш глыбокім. Пытанне дэпрэсіўнасці-недэпресіўнасці — гэта ўжо пытанне настрою. А ёсць пытанне проста творчай глыбіні. А "Трыюмф волі", я спадзяюся, аднойчы ўбачыць свет. І я думаю над тым, як распарадзіцца гэтым матэрыялам. Сёння памяняўся наогул фармат падачы аўдыёпрадукту. Гэта значыць, сёння вельмі шмат музыкі выкладзена ў інтэрнэт. Многія працуюць за "дзякуй", але я ведаю, што гэты "дзякуй" у рунэце не працуе. Гэта значыць, тыя, хто плаціць — падаюць музыканту за запампаваны матэрыял — гэта ў асноўным замежнікі. А рускамоўная аўдыторыя ў гэтым сэнсе ў прывыкла да такой натуральнай савецкай халявы.

Таму момант распарадзіцца гэтым матэрыялам цяпер актуальны. Гэта значыць, не таму, што мне шкада ці што яшчэ ... вядома, і шкада крыху ў той жа час — я ж чалавек старарэжымны. Аддаваць музыку, у якую ты ўкладваў пэўныя музычныя ідэі, музычнае афармленне — гэта няпроста. Але сёння, я падазраю, што гэта дыктуе свае законы. І сёння, як вядома, альбом — гэта ў большай ступені рэклама артыста, якая потым адпрацоўвае на канцэртах. І таму мы сёння разважаем і працуем над тым, каб неяк гэты матэрыял прадставіць публіцы паэфектней.

Еўрарадыё: Дарэчы, а Pukstband яшчэ існуе? Будзеце вы яшчэ працаваць разам?

Сяргей Пукст: Я думаю, што гэта пытанне абставінаў. Справа ў тым, што, на жаль, наша сённяшняя беларуская рэальнасць мае і плюсы і мінусы. Мінусы тыя, што няма ніякай выразнай структуры існавання для гуртоў, таму што яны існуюць фактычна толькі за свой уласны творчы патэнцыял, які ў іх рана ці позна заканчваецца. Або на цярплівасці. Хтосьці выскоквае, напрыклад, як гурт The Toobes, і мае магчымасць неяк падтрымліваць інтрыгу ўласнага існавання.

А вось калі ты існуеш у такім рэпетыцыйным рэжыме вельмі доўга, час ад часу даеш канцэрты, але выразнай структуры ў цябе няма — у Pukstband'а склалася тая сітуацыя, што і ў большасці беларускіх калектываў, скажам, менш камерцыйна паспяховых — тады гурт проста натуральным чынам прасядае. Таму ў досыць пасіўным стане група, вядома, існуе, але ўсе музыкі занятыя працай: існаваць без якой-небудзь бачнай, якая адчуваецца, перспектывы проста цяжка. І ў нашым жыцці, дзе ты не змяшчаешся ні ў якую нішу, а дзе ўсе больш-менш неяк варацца, і ўсе стылістычна вызначаюцца выключна зыходзячы з нейкіх інтуітыўных момантаў — вельмі цяжка працягваць існаваць і рабіць вось гэта ўсё. Я не магу матываваць музыкаў асабіста, таму што ў мяне няма грошай, каб ім плаціць, напрыклад. Але пры гэтым у нас сакавітая добрыя адносіны паміж сабой. І мы гэтую сітуацыю разумеем ўсе. І пакуль мы не “разрадзіліся” нашымі аудыёпрадуктамі, нам складана нешта рэпетаваць, нешта рабіць новае, таму што яшчэ старое як бы не зробленае. То бок, гэта стан такой пастаяннай, працяглай, творчай цяжарнасці, уласцівай большасці беларускіх музыкаў, якая ніяк не заканчваецца.

"... Сёння глядач пачынае прытупваць ўжо на трэцім такце, і фактычна мазгі ў яго адключаюцца ..."

Еўрарадыё: Распавядзі пра “Внутреннее” ...

Сяргей Пукст: Канцэпцыя была наступнай — з дапамогай электронных аранжыровак, у тым ліку, не сістэматычных, а спантанных шумоў прыцягнуць увагу да змястоўнага боку тэксту. Таму што я звярнуў увагу, што цяпер людзі перастаюць слухаць тэксты. І нават аранжыроўкі робяцца зыходзячы з таго, што тэкст слухаць не будуць, што аранжыроўкі будуць “ўстаўляць”. Нешта там будзе “штырыць”, і ўсё будзе нармальна. А змястоўны момант нейкага схаванага пачуцця або адчування, якое адбываецца паміж двума людзьмі, момант адчужэння, якое зараджаецца — рэчы, пра якія не прынята сёння казаць.

У мяне натуральным чынам нараджаліся ўсе гэтыя рэчы, я іх даводзіў да сваёй ступені мастацкай дакладнасці. Можа, камусьці пададуцца яны не зусім скончанымі, але, на мой погляд, я ўсё давёў да кропкі ў гэтым альбоме. Таму ён прадстаўляе сабой эмацыйна дакладнае выказванне, яно фармальна таксама вырашанае, у прынцыпе. Я б, вядома, хацеў прыбраць з некаторых момантаў нейкі ўнутраны метраном і, можа быць, зрабіць нейкія больш няроўныя паўзы, больш свабодны рытм, яшчэ нешта. Але ў цэлым, атрымалася па-свойму.

Проста ёсць нейкая свая заарганізаванасць. Я за кошт шоргатаў усялякіх, гукаў імкнуся дамагчыся, каб слухач не страціў канцэнтрацыю ўвагі на ўсім працягу кампазіцыі. Гэта важна, таму што сёння глядач пачынае прытупваць ўжо на трэцім такце, і фактычна мазгі ў яго адключаюцца. Гэта нармальны закон. Не таму што ён становіцца дурнейшым. Гэта значыць, ён становіцца дурнейшым, але гэта не таму, што ён у прынцыпе дурны, а таму што ніхто ў прынцыпе не трэніруе ў ім здольнасць слухаць тэксты. І таму, на жаль, мы бачым, што людзям вельмі цяжка засяродзіцца.

Я разумею ўсе гэтыя інфармацыйныя плыні, культурныя плыні. Але я зрабіў такую ​​спробу, таму што мне цікава, каб усё, што я кажу ў няпростым, можа быць, рытме, у няпростым тэмпе, няпростай інтанацыяй, каб яно было пачутае. Таму што я лічу важным, як бы пафасна або нават у нейкім сэнсе нездарова гэта ні гучала, каб людзі, дзякуючы творчасці, развіваліся. Каб гэтая творчасць змыкалася ў іх на нейкіх вельмі высокіх матэрыях, на нейкім вельмі тонкім узроўні. Чым танчэй, тым лепш.

Таму што досыць лёгка можна, напрыклад, эксплуатаваць эмацыйныя цэнтры чалавека, псіхатропна ўздзейнічаць на яго. Ці нейкімі момантамі яго спужаць. Але яны яго таксама затупляюць. А вось момант інтэлекту за чалавекам ўжо не часта бачаць, на жаль. І мне б вельмі хацелася, каб мяне пачуў развіты слухач, а развіты глядач ацаніў візуальную бок дзеяння. Таму што там будзе яшчэ і відэашэраг, які надае вобразнае вымярэнне тым рэчам, пра якія спяваецца ў песнях.

Еўрарадыё: Для таго, каб падкрэсліць змест, ці даводзілася табе спрашчаць музычны складнік песень?

Сяргей Пукст: Я спадзяюся, што мне ўдалося дасягнуць нейкага сімбіёзу музычнай і паэтычнай часткі, які заўсёды быў вельмі складаным. Таму што, як правіла, калі ты робіш вельмі складаную і прыгожую музыку, не чытаецца тэкст. Гэта нармальна. Але калі тэкст досыць няпросты, музыка і тэкст заўсёды б'юцца. Я паспрабаваў, каб за кошт музыкі — якая сама па сабе важная і каштоўная — агалялася паэзія. Але не ў бардаўскім сэнсе, калі пад трум-трум-трум-музыку проста начытваюцца вершы. А менавіта на паўзах, на нейкіх дэталях, засяродзіць староннімі гукамі на важных тэкставых акцэнтах. То бок вось менавіта такія палотны мне было цікава рабіць, калі я працаваў над “Внутренним”. І, уласна, такія вось задачы я ставіў.

Я вельмі ўдзячны Аляксандру Жарнасеку за тое, што ён стаў натхняльнікам візуальнай часткі. Ідэя з праецыраваннем відэа на мяне належыць яму. Важна, што яна арыгінальная і пры гэтым эканамічная. У плане аўдыё я б хацеў падзякаваць Лёшу Бандарэнка, якога ўсе ведаюць, як Лёшу Хакея — старадаўняга андэрграўнднага дзеяча, які працаваў яшчэ з Антонам Крывулем. Ён мне дапамагаў з гукамі. У прыватнасці, ён падкінуў падборку гукаў космасу, дзе запісаная амплітуда Юпітэра, нешта запісанае ў ваколіцах Сатурна, Венеры і гэтак далей. Я вось тут абсалютна не какетнічаю і не схільны да містыцызму, але цікава, што гэтыя гукі апынуліся надзвычай чалавечымі. Гэта значыць, яны апынуліся вельмі дыхальнымі, аб'ядноўваюць тую аранжыровачную сетку, якую я намеціў да гэтага. І вось калі я стаў ўстаўляць гэтыя гукі, у музыцы з'явілася глыбіня і ўнутранае вымярэнне. Унутраны нерв, якога не было да гэтага.

Фота Аляксандра Жарнасека, Аляксандра Ждановіча, Людмілы Пагодзінай, www.another.by