Што перашкаджае ЕС аператыўна рэагаваць на гвалт ва Украіне?

Амаль тры месяцы доўжацца пратэсты ва Украіне. “Беркут” “зачышчае” Майдан, дзясяткі забітых, а кіраўнікі МЗС краін ЕС толькі збіраюцца “гаварыць пра магчымыя санкцыі” супраць украінскіх уладаў. Чаму ЕС рэагуе на падзеі так павольна і ці на ўсе канфлікты ён так адгукаецца?

Галоўны каардынатар праграм па Цэнтральнай і Усходняй Еўропе Фонду Маршала Ёрг Форбрыг упэўнівае: гэтак жа ЕС рэагаваў і на канфлікты ў Егіпце ды Тунісе.

Ёрг Форбрыг: “Вельмі павольна рэагаваў Еўрасаюз і ў тых сітуацыях вельмі драматычных. Еўрасаюз заўжды рэагуе вельмі павольна — тут нічога новага. У ЕС усё вырашаецца усімі краінамі, а да гэтага ўсе 28 краін не могуць вызначыцца наконт агульнай палітыкі ў дачыненні да Украіны. Ёсць тыя, хто хоча санкцый, і ёсць тыя, хто вельмі асцярожна ставіцца да санкцый”.

Вінаватая ў такой павольнасці прыняцця рашэнняў, упэўнены Ёрг Форбрыг, найперш “цяжкая бюракратычная машына”. Тым не менш ён прызнае: у ЕС ёсць шэраг моцных палітычна і эканамічна краін, якія падтрымліваюць ідэю ўвядзення санкцый: Польшча, Германія, Швецыі. Але…

Ёрг Форбрыг: “Мне не зусім зразумела, чаму гэта група краін да гэтага часу не здолела націснуць больш моцна, каб з’явілася афіцыйная палітыка на ўсходнім накірунку”.

Нават з улікам “цяжкой бюракратычнай машыны” ў Еўрасаюза было дастаткова часу, каб вызначыць сваю пазіцыю па Украіне, не згодны з калегам эксперт Фінскага інстытута замежных спраў Аркадзь Мошас.

Аркадзь Мошас: “Пачынаючы з першых дзвюх спроб Майдану ў канцы лістапада — у пачатку снежня і, у любым выпадку, пасля прыняцця законаў 16 студзеня, якія прадэманстравалі рэальныя намеры ўлады і планы дзеянняў улады, у Еўрапейскага саюза было дастаткова часу для выпрацоўкі сваёй пазіцыі”.

Чаму ж не выпрацавалі?

Аркадзь Мошас: “За гэтай “нерашучай пазіцыяй” стаіць няўзгодненасць інтарэсаў дзяржаў, кампаній і нават асобных уплывовых асоб у Еўропе, якім выгадней было працягваць бізнес з Украінай нягледзячы ні на што”.

Калі трэба, Еўрасаюз умее рэагаваць хутка, насуперак любой бюракратычнай машыне, упэўнены былы намеснік міністра замежных спраў Украіны Валерый Чалы.

Валерый Чалы: “Калі трэба, Еўрасаюз прымае рашэнні хутка. Магчыма, прычына ў тым, што і ў Германіі азіраюцца на Расію. У надзеі, што менавіта Расія возьме патранат над стабільнасцю сітуацыі ва Украіне, Уладзімір Пуцін заплаціць абяцаныя мільярды і ўсё будзе добра і спакойна для Еўропы. Гэта ілюзіі!”

Тым не менш сёння віцэ-прэзідэнт Еўрапарламенту Яцэк Сарыюш-Вольскі кажа пра магчымыя санкцыі супраць Украіны. Гэта пытанне 20 лютага разгледзяць кіраўнікі МЗС краін ЕС. Ці будзе карысць ад увядзення санкцый супраць украінскай улады зараз?

Валерый Чалы: “Занадта позна казаць не тое што пра магчымасць санкцый, але нават і пра самі санкцыі — зараз гэта будзе не больш чым маральная падтрымка ўкраінскага народа”.

З ім згодны эксперт Фінскага інстытута Аркадзь Мошас.

Аркадзь Мошас: “Вопыт санкцый у адносінах да Беларусі паказвае, што, найперш, гэтыя санкцыі не эфектыўныя. Па-другое, яны да такой ступені няўзгодненыя, мікраскапічныя і фармальныя, што ўкраінская кіраўніцтва проста гэтага не баіцца”.

“Ніколі не бывае надта позна, — не пагаджаецца Ёрг Форбрыг. — Сітуацыя ва Украіне можа яшчэ больш пагоршыцца. І таму менавіта зараз неабходны вельмі моцны сігнал з боку Еўрасаюза. А санкцыі могуць быць такім сігналам”.

Калі імгненна не прыняць рашэнне па сітуацыі ва Украіне, папярэджвае Валерый Чалы, то ўлады пойдуць на далейшую эскалацыю канфлікту і на мяжы з Еўрасаюзам з’явяцца тысячы ўцекачоў.

Фота: Змітра Лукашука, www.ntv.ru