Што вядома пра фігурантаў справы Шарамета

Праз амаль 3,5 гады з дня забойства журналіста Паўла Шарамета кіраўнік МУС Украіны Арсен Авакаў заявіў, што фігуранты справы затрыманыя. Раней прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі заявіў, што зменіць кіраўніцтва МУС, калі не будзе прасоўвання ў раскрыцці забойства Шарамета.

У следства было чатыры версіі забойства, але за аснову ўзялі адну: дэстабілізацыя сітуацыі ў дзяржаве шляхам забойства вядомай асобы. Падазраваных пяцёра: ветэраны вайны на Данбасе шлюбная пара Іна і Уладзіслаў Грышчанкі, ваенная медсястра Яна Дугар, дзіцячы хірург клінікі "Ахматдет" Юлія Кузьменка і музыкант і добраахвотнік Андрэй Антоненка. "Грамадскае" распавядае, што пра іх вядома:

Андрэй "Riffmaster" Антоненка

Андрэй "Riffmaster" Антоненка — украінскі музыка, вайсковец, сяржант Сіл спецыяльных аперацый Узброеных сіл Украіны. З першых дзён дапамагаў ваенным АТО як валанцёр, пазней ўступіў у сілу спецыяльнага прызначэння. Песню Riffmaster "Тихо прийшов, тихо пішов" ("Тихо пришел, тихо ушел") называюць гімнам Сіл спецыяльных аперацый Узброеных сіл Украіны.

Антоненка карыстаецца павагай сярод ветэранаў і вайскоўцаў. Мы звярнуліся да некалькіх з іх:

Юлія "Тайра" Паеўская, вядомая ваеннаслужачая, медык, камандзір эвакуацыйнага аддзялення 61-га мабільнага шпіталя: "Вядома, мы знаёмыя, — заявіла яна. — Ён быў ваенным, дапамагаў АТО. У мяне пакуль няма ніякіх каментароў, таму што гэта ў галаве не ўкладаецца, я яшчэ ў сябе не прыйшла. Мы павінны ўбачыць доказы, перш чым вінаваціць".

Леанід Астальцаў, заснавальнік Veterano Pizza (ўсеўкраінская сетку піцэрый): "Ён быў госцем маёй піцэрыі, нармальны тып, ніякага негатыву пра яго сказаць не магу".

Па версіі следства, менавіта Антоненка суправаджаў жанчыну, якая закладвала выбухоўку пад машыну Паўла Шарамета. Следства ўказвае на прынт адзення, у якую быў апрануты верагодны саўдзельнік забойства, а таксама на яго хаду: у Антоненкі была аперацыя на назе за некалькі месяцаў да забойства Шарамета, і ён мог кульгаць.

Следчыя сцвярджаюць: выйшлі на Антоненку дзякуючы яго сувязі з іншым злачынствам — падрывам электраапоры ў Херсонскай вобласці восенню 2015 года. Арганізатарам гэтага выбуху следства называе чалавека па мянушцы "Нацык". Тады на месцы злачынства непадалёк ад адмінмяжы з Крымам прысутнічаў чалавек з прынтам на кофце, падобнай на тую, у якую быў апрануты верагодны саўдзельнік забойства. Вывучыўшы сувязі "Нацыяка", следства выйшла на Антоненку. Высветлілася, што ён жыве побач з домам Шарамета ў Кіеве.

Сам Антоненка не разумее, чаму ён стаў фігурантам справы і не памятае, дзе ён быў 20 ліпеня 2016 года, калі ўзарвалі Шарамета.

Юлія Кузьменка

Юлія Кузьменка (пазыўны "Ліса") працуе дзіцячым хірургам у клініцы "Ахматдет", яна дапамагала ваенным падчас вайны на Данбасе. Следства лічыць, што гэта менавіта яна заклала выбухоўку пад машыну Шарамета ў ноч на 20 ліпеня 2016 года.

Як заявілі ў Нацпаліцыі, за час вайны Кузьменка набыла дом. А таксама "выказвала радыкальныя погляды і абмяркоўвала розныя сцэнары дэстабілізацыі, у прыватнасці — абстрэл сталіцы".

Кузьменка, кажуць у паліцыі, сябруе з Антоненкам.

"Яны неаднаразова сустракаліся, у тым ліку, і па лініі дапамогі ваенным", — заявіў начальнік крымінальнай паліцыі Яўген Коваль.

Следства звязвае Кузьменка з іншымі фігурантамі справы з-за яе сужыцеля, грамадзяніна "К", ці "Электрыка". Гэта Пётр Кіян, на момант публікацыі па месцы жыхарства Кузьменка і Кіяна праходзілі ператрусы, hromadske звярнулася да іх і да іх адвакатаў за каментарамі.

Іна ў Уладзіслаў Грыщанка

Шлюбная пара-ветэраны Уладзіслаў ("Буча") і Іна ("Пума") Грышчанка ваявалі на Данбасе ў "Правам сектары". Пасля Іна працавала ў піцэрыі Veterano і ва ўласнай установе грамадскага харчавання. Уладзіслаў працаваў на будоўлі.

Грышчанку падазраюць у замаху на забойства мужчыны ў горадзе Косава Івана-Франкоўскай вобласці ў 2018 годзе. Па версіі следства, Уладзіславу замовілі забойства, а ён ужо прыцягнуў да гэтага сваю жонку Іну і іх агульнага сябра Івана Вакуленку.

Уладзіслава арыштавалі 24 верасня ў Івана-Франкоўску, а Іну — 5 лістапада. Ужо падчас ператрусу следчы сказаў "Пуме", што акрамя "косаўскай справы" яе будуць правяраць яшчэ па "адной рэзананснай справе", — пра гэта яна распавяла hromadske падчас судовага паседжання.

Па версіі следства, яны вырабілі выбухоўку для падрыву аўтамабіля, на якім ехаў Шарамет. Уладзіслаў — спецыяліст па мінна-выбуховай справе. Следства лічыць, што доказам датычнасці да справы Шарамета з'яўляецца ДНК Іны на узрыўчатцы ў "косаўскім справе".

Уладзіслаў і Іна Грышчанкі кажуць, што яны не маюць дачынення да забойства Паўла Шарамета. А сваякі і сябры "Пумы" востра рэагуюць на згадкі мужа і жонкі ў справе Шарамета. 26 лістапада падчас судовага паседжання па абскарджванні арышту Іны Грышчанка (па "косаўскай справе") яе дачка і сябры патрабавалі ад журналісткі "Украінскай праўды" Соні Лукашовай пакінуць будынак суда, таму што ў сваіх публікацыях яна пісала пра "верагодную датычнасць Уладзіслава Грышчанкі да справы Паўла Шарамета ".

Яна Дугар

Медсястра 25 батальёна паветрана-дэсантных войскаў. Па версіі следства, Яна Дугар праводзіла разведку каля дома Шарамета і фатаграфавала на мабільны тэлефон камеры назірання вакол будучага месца злачынства.

Пасля затрымання мужа і жонкі Грышчанак яна прыходзіла ў суд, каб падтрымаць іх. Таксама паліцыя апублікавала тэлефонную размову, дзе дзяўчына папярэджвае пра ператрусы ў яе: кажа, што захоўвае ў кватэры сем мабільных тэлефонаў і набор сапёра.

Іван Вакуленка

Яшчэ аднаго фігуранта "косаўскай справы" Івана Вакуленку 16 кастрычніка выклікалі на допыт па справе аб забойстве журналіста Паўла Шарамета. А 18 кастрычніка Вакуленку знайшлі мёртвым з агнястрэльным раненнем у галаву ў яго кватэры ў Кіеве.

Следства лічыць, што менавіта Вакуленка падвозіў Грышчанку ў Косава. Зрэшты, як ён мог быць датычны да справы Шарамета — не ўдакладняецца.

На брыфінгу паліцэйскія прадэманстравалі аўдыёзапісы размоваў, голас на якіх, па версіі следства, з'яўляецца голасам Іны Грышчанка. На званок Вакуленкі, які паведамляе, што яго выклікалі на допыт па справе Шарамета, яна кажа: "Я цябе віншую. Бяры адваката і ідзі". Пасля, калі Вакуленка перастаў выходзіць на сувязь, яна спрабуе яго адшукаць і кажа, што "яго трэба берагчы".

Што следства лічыць доказамі датычнасці да забойства?

— Экспэртыза целаскладу і хада падазраваных: следства супаставіла відэа з камер назірання ў ноч перад забойствам і відэа з падазраванымі. У экспертызе ўдзельнічаў брытанскі спецыяліст па судмедэкспертызе Айван Бірч. За некалькі месяцаў да забойства Шарамета у Антоненкі была аперацыя на назе, і ён мог кульгаць. Следчыя прыйшлі да высновы, што на відэа менавіта Кузьменка і Антоненка.

— Адключаныя мабільныя тэлефоны ў ноч перад забойствам: у Юліі Кузьменка тэлефон быў выключаны з 19:36 2016/07/19 да 09:19 2016/07/20. У Антоненкі, як паведамілі следчыя — з 23:24 2016/07/19 да 07:23 2016/07/20.

— Прынт на вопратцы: следства ўказвае на прынт адзення, у якое быў апрануты верагодны саўдзельнік забойства. Нібыта кофты і футболкі з падобнымі прынтамі любіць Антоненка. Чалавек у падобнай кофце прысутнічаў на месцы іншага злачынства — падрыву апор электрасеткі непадалёк ад адмінмяжы з Крымам. Следства называе арганізатарам гэтага злачынства мужчыну з пазыўным "Нацык". Менавіта праз "Нацыка" следчыя і выйшлі на Антоненку.

— "Выведка" месца злачынства за некалькі дзён да забойства: следства прыводзіць відэа з камер назірання каля месца забойства Шарамета за пяць і за два дні да злачынства. На ім маладая дзяўчына фатаграфуе камеры назірання. Па версіі следства, гэта Яна Дугар, ваенная медсястра, якая прысутнічала на судах па справе Грышчанкі.

Заказчыкі і матыў

Следства лічыць, што матывам злачынства была дэстабілізацыя сітуацыі ў дзяржаве шляхам забойства вядомай асобы. У доказ гэтай версіі прыводзяць аўдыёзапісы з голасам, які нібыта належыць Юліі Кузьменка. На запісах дзве жанчыны абмяркоўваюць — мабыць нядаўна, бо ўспамінаюць падзеі апошніх месяцаў (дата размовы не паказаная) — неабходнасць дэстабілізацыі сітуацыі ў краіне, патрэбу знайсці "сакральную ахвяру" — кажуць пра тое, што гэтай ахвярай павінна быць менавіта "баба" і ўспамінаюць ваенную валанцёрку Марусю Святаяннік, у якой ёсць дзеці і якіх можна было б "гіпатэтычна" выкрасці. Нібыта Маруся магла б узяць на сябе такую ​​ролю. Сама Святаяннік у каментары hromadske заявіла, што з пяці падазраваных асабіста знаёмая толькі з Інай Грышчанка. На яе думку, праваахоўнікі маніпулявалі інфармацыяй і зладзілі "шоў для ўсёй краіны".

"Спачатку трэба выслухаць бок абароны, каб потым рабіць высновы. У мяне ёсць прычыны не давяраць, асабліва ў святле маёй справы (у дачыненні да выказванняў дэпутаткі Сафіі Федзінай і Святаяннік пра прэзідэнта Зяленскага, — рэд.) ўсяму, што я пачула сёння" , — адзначыла валанцёрка.

З агучаных сёння матэрыялаў так і не зразумела, ці лічыць следства фігурантаў таксама і заказчыкамі забойства.

Разам з тым прэзідэнт Зяленскі пасля брыфінгу сказаў: "Верагодныя забойцы сёння былі затрыманыя. Мы з вамі атрымалі вельмі шмат адказаў — вы самі гэта бачылі. Але ёсць яшчэ адно пытанне: хто заказчык. Упэўнены, што на гэтае пытанне абавязкова знойдзецца адказ у наступны раз ".