Бацькі не спяшаюцца аддаваць дзяцей у дзяржшколы пасля закрыцця прыватных

Пасля выказвання Лукашэнкі пра неабходнасць зачысціць усё ў сістэме адукацыі ў Беларусі прымусова закрылі большасць прыватных школ. Дзеці, што вучыліся там, цяпер папросту вымушаныя пераходзіць у дзяржустановы, за якімі замацавана сям'я па прапісцы. Бацькі шукаюць пралазы і ламаюць галаву, куды лепш уладкаваць дзіця, каб яно не апусцілася ніжэй за ўзровень прыватнай адукацыі і не сутыкнулася з праблемамі, якія ёсць у дзяржшколах.

Пра гэта Еўрарадыё на ўмовах ананімнасці расказалі Ірына і Таццяна (імёны змененыя), чые дзеці да нядаўняга часу хадзілі ў прыватныя школы.

— Добрых навін у нас няма. Наша школа ліквідуецца цалкам, і мы ў кожным разе вымушаныя забраць дакументы, — кажа Таццяна. — Вывучаем, ходзім, тэлефануем у дзяржаўныя школы. Пакуль што занялі пазіцыю чакання. Наш клас быў невялікі, таму шукаем варыянт, каб перайсці ўсім складам. Таму што і так вялікі стрэс, яны любімую настаўніцу губляюць. А калі яшчэ і трапляюць у клас, дзе 30 чалавек, іншы выкладчык і незнаёмыя дзеці, то гэта занадта вялікае выпрабаванне для младшакласніка.

З тых школ, у якія я хадзіла, у адной кажуць: ну, возьмем, але ў нас ужо больш чым па трыццаць чалавек у класе. У іншай школе 26 вучняў у класе, гатовыя ўзяць. Але самі кажуць, што клас слабы. "Мы вам не раім, таму што гэта не ваш узровень". У дзяржаўнай гімназіі дырэктар нават не стаў размаўляць. Кажуць, запісвайцеся на прыём.
 

"Вы да нас не хадзіце, мы вам усё роўна нічога не ўзгоднім"

Чым дырэктар прыватнай школы растлумачыў тое, што яна больш не будзе працаваць?

— Нават у самой школе не ведаюць, яны проста атрымалі прадпісанне, — працягвае Таццяна. — У іх і сертыфікат гатоўнасці быў, але прыйшлі, забралі акрэдытацыю і даслалі ліст прыпыніць дзейнасць. У школе кажуць: "Мы нават не ведаем, што нам ліквідаваць, бо не ведаем, якія да нас прэтэнзіі". Па чутках ад бацькоў, у адным філіяле школы, якую закрылі, знайшлі несертыфікаваны падаўжальнік. Дырэктар кажа, маўляў, давайце я яго проста зараз выкіну і забудзем. Але не.

Ведаю, што [адна з прыватных школ] будзе зноў рэгістраваць юрыдычную асобу і спрабаваць атрымаць ліцэнзію. Але ім не ўзгадняюць найменне ўстановы адукацыі. Пасля кожнай спробы пастаянна кажуць: "Такая назва ўжо ёсць". Калі прыйшлі ўжо проста з наборам літар, каб напэўна зарэгістравалі, тады ўжо адкрытым тэкстам сказалі: "Вы да нас не хадзіце, мы вам усё роўна нічога не ўзгоднім".

І не ўсё зразумела з законам аб ліцэнзаванні, калі яго прымуць і падпішуць. Ходзяць чуткі, што яго адмыслова пакладуць пад сукно і ён там будзе ляжаць паўгода.
 

"Можа стацца, што прыйдуць праз тыдзень і тупа адбяруць дзіця"

У бацькоўскіх чатах пішуць, што чыноўнікі ўжо ходзяць па дамах і спрабуюць прымусіць бацькоў аддаць дзіця менавіта ў дзяржшколу. Інакш пагражаюць пастаноўкай сям'і на ўлік па сацыяльна небяспечным становішчы. Такое магчыма?

— Вядома, такая імавернасць ёсць. Але яны не прыходзяць адразу, — адказвае Таццяна. — Спачатку павінны патэлефанаваць, спытаць, дзе вучыцца ваша дзіця. Вы можаце адказаць, што, маўляў, шукаем, выбіраем школу. Куды хочам — туды не бяруць, а па прапісцы ў нас тут школа трашчыць па швах. Трэба 300 вучняў, а там вучыцца 600, куды яшчэ?

Нейкі час ад усенавуча можна адмазвацца, дзесьці на працягу месяца можна лавіраваць. А потым яны ўжо могуць выпісаць прадпісанне. І на СНС проста так не ставяць. Праходзіць пасяджэнне камісіі, пачынаюцца праверкі. У тэорыі гэта няхуткі працэс. На практыцы ў нашай краіне магчыма ўсё. Можа стацца, што прыйдуць праз тыдзень, тупа адбяруць дзіця — і потым даказвай, што гэта незаконна.

Ёсць прыклад. Адной нашай знаёмай патэлефанавалі і проста ва ўльтыматыўнай форме сказалі: або дзіця прыходзіць у панядзелак у школу, нават хай сабе без дакументаў, толькі б прыйшло, або мы пачынаем працэдуру. А камусьці тэлефанавалі і размаўлялі цалкам адэкватна. Карацей, па-рознаму рэагуюць, у некаторых выпадках адміністрацыя нават спачувае.

Мяне з ўсенавуча пакуль што не турбавалі, таму не спяшаемся. Перавесці дзіця ў іншую школу нельга за выходныя. Па-першае, трэба яе знайсці. Каб была зручная лагістыка, каб хоць бы больш-менш быў камплект педскладу. Каб клас не быў перапоўнены.
 

У прыватнай было лепш, чым у дзяржаўнай

У Ірыніных дзяцей ёсць досвед вучобы ў дзяржшколе. Вялікага жадання вяртацца туды няма. Пытаемся: дзе лепшае стаўленне да дзяцей і ўзровень выкладання?

— Вядома ў прыватнай школе. Нават адзін той факт, што там дзяцей у тры разы менш, — упэўненая Ірына. — Зразумела, што пры такой колькасці там усім "разжоўваюць" індывідуальна і дзіця прыходзіць са школы з разуменнем таго, што яно праходзіла, якую тэму вучыла і гэтак далей. У дзяржшколе дзіця прыходзіла як чысты белы аркуш. Я садзілася з ім і ўсё зноўку, па новай. Тыя шэсць гадзін, якія яно там праводзіла, былі абсалютна бескарысным марнаваннем часу.

Па інфраструктуры ў прыватнай таксама ўсё было выдатна. Падабалася таксама, што былі гурткі па маляванні, па лепцы з гліны, музычныя гурткі. Дзіця з задавальненнем хадзіла на гурткі, звязаныя з навукай. На хіміі, напрыклад, яны рабілі доследы ўсякія. Карацей, заняткі, ад якіх у дзяцей вочы гараць. Камп'ютарнае абсталяванне было цалкам нармальнае. Будынак школы быў адрамантаваны. У кожнага была свая шафка для пераапранання. Не было нараканняў і па харчаванні.

А ў дзяржшколе мы скідаліся грашыма на новыя вокны, куплялі тэлевізар у клас ну і ўсё такое. Па сутнасці, цяпер не застаецца альтэрнатывы, толькі дзяржшкола. І варыянты там таксама дзіўныя. Дзесьці няма месцаў, дзесьці яшчэ нейкія праблемы. Усё складана.

Ірыніным дзецям давялося пабыць і на дыстанцыйным навучанні, якое, на думку беларускіх чыноўнікаў, не прадугледжана для школы.

— "Дыстанцыйка" вельмі задавальняла, — працягвае Ірына. — А наогул, усё індывідуальна. Я чула ад некаторых бацькоў, што іх дзецям не падабалася вучыцца аддалена, хацелася больш жывых зносін. Маё дзіця спакойна адвучылася на дыстанцыйцы і было гатовае вучыцца далей. Нам яшчэ і з настаўніцай вельмі пашанцавала, узровень выкладання быў добры. Мяне больш за ўсё цешыла, што няма неабходнасці дапамагаць дзіцяці з хатнім заданнем. Ім на ўроках усё тлумачылі, і асабіста я была задаволеная. Я бачыла, што ўзровень майго дзіцяці не ніжэйшы за ўзровень дзяцей з іншых школ, а ацэнкі адпавядаюць ведам.
 

Ёсць яшчэ варыянт, але рызыкоўны

Няўжо няма іншых альтэрнатыў дзяржаўнай школе?

— Мы ўчора з іншымі бацькамі раіліся, і многія разглядаюць наступны варыянт, — дзеліцца меркаваннямі Ірына. — На свой страх і рызыку афармляць, як быццам дзіця пражывае ў Расіі. Там яго замацаваць за якой-небудзь маскоўскай школай на дыстанцыйнае навучанне. Але пры гэтым па факце яно будзе жыць дома, у Беларусі.

Кагосьці з бацькоў гэта не задавальняе пасля падзей 24 лютага, не хочуць свяціцца ў расійскіх установах адукацыі. Плюс гэта рызыкоўна ў тым плане, што могуць прыйсці праверыць. Бо калі дзіця жыве ў Беларусі, то і вучыцца яно павінна тут.

На канец жніўня прыватных школ было 35 па ўсёй Беларусі. Цяпер пераважная большасць з іх закрытая і не можа весці дзейнасць. Чыноўнікі тлумачаць гэта тым, што нібыта трэба дачакацца закона аб ліцэнзаванні ўстаноў адукацыі.