"Бананы ў іх замест бульбы": беларус жыве ў вёсцы сярод джунгляў Амазонкі

Яшчэ надоечы, каб заліць відэа на ютуб, Андрэй плыў на лодцы па Амазонцы ў найбліжэйшы вялікі горад. Цяпер у яго закінутую ў джунглях вёску правялі інтэрнэт, і таму мы можам стэлефанавацца.

Розніца паміж Беларуссю і Перу — 8 гадзін. Калі мы пачынаем размову з Андрэем, я чую, як у Перу крычаць то пеўні, то папугаі. У мяне за акном — за поўнач.

— Наша вёска вельмі дагледжаная. Тут бетонныя дарожкі, прыгожая зеляніна, увесь час падстрыгаюць траву.

Мясцовыя жыхары ні разу не спыталі ў Андрэя, чаму ён пераехаў у Перу. Ім і так зразумела, што калі некуды і пераязджаць, то ў амазонскія джунглі. Для нас жа гэта не відавочна, таму я спрабую выцягнуць з Андрэя гісторыі пра яго шок і нягоды жыцця ў джунглях. Але Андрэй запэўнівае мяне, што самым складаным выпрабаваннем была змена гадзінных паясоў.

"Плылі праз джунглі. Прамоклі. Пачало цямнець"

Андрэй з сям'ёй жыў у Мінску, потым пераехаў за горад, пачаў будаваць дом. Хацелася быць бліжэй да прыроды, але аказалася, што жыццё ў Мінску і жыццё пад Мінскам не асабліва адрозніваюцца адно ад аднаго. Ведаючы, што цяпер Андрэй жыве літаральна ў джунглях, можна зразумець, чаму "пад Мінскам" яму не хапіла прыроды.

— Апошнія два гады жыцця ў Беларусі я ўжо быццам рыхтаваўся адвязвацца ад горада, хоць яшчэ не планаваў пераезд. Пайшоў з працы — засталіся толькі нерэгулярныя падпрацоўкі. Закрыў усе пытанні, якія маглі б затрымаць мяне ў краіне. Быццам адчуваў: трэба з'язджаць. Думаю, таму і дом не дабудоўваўся, і новая праца не знаходзілася.

І мы прадалі свой недабудаваны дамок пад Мінскам, за некалькі месяцаў сабралі ўсе рэчы, купілі сёе-тое з таго, чаго тут не знайсці, і пад самы Новы год, трыццатага снежня, ірванулі ў Перу. Да моманту ад'езду мы дакладна ведалі, што не хочам жыць у горадзе — нават у перуанскім горадзе. І выбралі вёсачку.

Найбліжэйшы вялікі горад — Ікітас. Ён ляжыць на скрыжаванні рэк, і гэтыя рэкі — адзіныя дарогі, якімі можна дабрацца з вёскі ў горад. Галоўны транспарт — лодкі. З куплі лодкі сям'я і пачала.

— Па прылёце жонка хацела некалькі дзён правесці ў гатэлі. Увесь час, што жылі там, я шукаў лодку. Знайшоў. Пачалі выбіраць, куды паплывём, адкрылі гугл-карты.

Гляджу: а ў мяне на карце стаіць пазнака. І я ўспомніў, што калі яшчэ ў Беларусі разглядаў карты, вывучаў, куды вядуць пратокі рэк, то заўважыў гэтую вёсачку. Яна мне чамусьці спадабалася, і я паставіў побач "маячок".

І ўсё — мы селі на лодку і паплылі. Не ўяўлялі, як нас сустрэнуць, што нас сустрэне.

Страшна? Ну, трошкі было. Заўсёды трошкі страшна рашыцца на незнаёмае. Але ўсё адно было пачуццё, што гэта правільнае рашэнне, што ўсё будзе класна.

Дадому пакуль не хочацца. Не ведаю, што будзе праз некалькі гадоў, але пакуль — не хочацца.

Цяпер Андрэй ведае, што дарога да яго вёскі з Ікітаса займае дзве гадзіны — трэба плысці праз вузкія прытокі ракі. Раз на некалькі тыдняў сям'я плавае на лодцы па пакупкі — ну і каб злавіць інтэрнэт. Але калі ён упершыню плыў да вёскі, дарогі не ведаў.

— І мы плылі самым доўгім шляхам праз джунглі. Плылі каля пяці гадзін. Я тады яшчэ толкам не ўмеў такой лодкай кіраваць — у яе своеасаблівы матор, трэба налаўчыцца. Увогуле, было няхутка. Прамоклі. Пачало цямнець.

Плывём і думаем: а калі нас не прымуць? Гэта ж трэба будзе недзе ў джунглях разбіваць палатку!

Прычалілі. Я пайшоў у вёску, мяне адвялі да мясцовага шамана, які працуе з лекавымі раслінамі. Зайшоў у яго дом. Я загадзя тэкст падрыхтаваў, бо інтэрнэту ў вёсцы няма, гугл-перакладчыкам не скарыстаешся. І я проста зачытаў гэтаму чалавеку свой загадзя падрыхтаваны тэкст.

Ён мяне выслухаў і сказаў: мой дом — твой дом. Так мы ў яго і жывём.

Бананы з соллю

Дзень пачынаецца са сняданку, які рыхтуюць на адкрытым агні. З газам у вёсцы, кажа Андрэй, ніхто не замарочваецца.

— У кожнага ў хаце ёсць ачаг з цэглы, рашотачка — фактычна гэта такі вялікі мангал. І вось ты распальваеш гэты мангал і гатуеш. Што гатуеш? Бананы! Іх гатуюць у кожнай сям'і.

Для перуанцаў гэта як для нас бульба. Бананы ёсць двух відаў. Буйныя зялёныя ідуць на гатаванне асноўных страў, а маленькія салодкія — на дэсерт.

Зялёныя бананы можна варыць, смажыць, запякаць. Яны толькі злёгку саладкавыя, нават на смак нагадваюць бульбу. А маленькія жоўтыя бананы гатаваць не трэба, іх можна проста есці.

А асноўныя крупы — гэта рыс. І так, грэчкі ў Перу няма.

— Ну так, своеасаблівая кухня. А яшчэ яны любяць розныя прыправы, многіх пахаў я раней нават не чуў. І пра шмат новых смакаў даведаўся.

Сняданак у сям'і часцей за ўсё гатуе Андрэй, і мы папрасілі яго даць чытачам Еўрарадыё рэцэпт бананаў па-перуанску. Інгрэдыенты: толькі бананы і соль.

Прыгатаванне. Купіце правільныя бананы — тыя, якія яшчэ не да канца саспелі, у іх мала цукру. Нарэжце кавалачкамі, пасаліце. Абсмажце кавалачкі бананаў да румянай скарыначкі на сланечнікавым алеі. Гатовая страва на смак павінна нагадваць салёную карамель. Усё, можна да стала!

Андрэй кажа, што стыль жыцця ў яго вёсцы шмат у чым вызначае надвор'е. Цёпла і ўдзень, і ноччу. З адзення патрэбныя толькі шорты і майкі.

— Спіш пад тоненькай прасцінай — і табе не холадна. Вам не трэба турбавацца, як ацяпляць дом. Напрыклад, калі мы ў Беларусі будавалі новы дом, а жылі ў старым, кожны вечар трэба было паліць печку. А тут не трэба — усе гэтыя турботы знікаюць.

Ды і наогул многія турботы знікаюць таму, што тут вельмі танная ежа, шмат садавіны. Ды ты можаш проста пайсці нарваць іх сабе ў лесе. Вядома, у горадзе жыццё іншае — і дарагое. За ўсё трэба плаціць, там працуюць іншыя правілы.

"Няма такога паняцця — пайсці ў госці, бо ніхто не замыкае дзверы"

— Я баяўся, што будзе горача, але тут вельмі камфортны клімат.

— А гэта ў вас папугайчыкі на фоне пішчаць?

— Так, тут шмат птушачак. А можа, гэта дзеці.

Дзеці! Дакладна — дзеці! Дапусцім, вы можаце ўявіць, як два дарослыя чалавекі плывуць на лодцы па Амазонцы. Але — дзеці?!

— Ой, у іх наогул праблем не было. Дзецям тут класна, для іх усё гэта — гульня. Увесь час цёпла, побач — рэчка, можна купацца. Шмат дзяцей, ужо цяпер у іх тут шмат сяброў. Гэта не такая вёска, як у Беларусі — у нас моладзі ў вёсках зусім мала. А тут шмат дзетак, чалавек пятнаццаць такога ж узросту, як мае дзеці.

Але калі дзеці вырастаюць, яны з'язджаюць з вёскі. Школы ў акрузе цяпер зачыненыя — вучняў не хапае, даводзіцца ездзіць у суседні населены пункт. А пасля школы моладзь пераязджае ў горад і працягвае вучобу. Многія, кажа Андрэй, выбіраюць спецыяльнасці, звязаныя з сельскай гаспадаркай.

А што будуць рабіць дзеці беларуса, калі вырастуць? Хутчэй за ўсё, вырастуць яны не ў Перу, прызнае Андрэй. Сям'я плануе прабыць у гэтай краіне два гады, а потым, хутчэй за ўсё, пераехаць у Аўстралію.

Добра, дзецям ёсць чым заняцца ў перуанскай вёсцы. А што ў гэты час робяць дарослыя? У Беларусі Андрэй мог спрагназаваць свой дзень. А ў перуанскай вёсцы нават не спрабуе гэта рабіць.

— Вось запланаваў ты, што пойдзеш у джунглі і будзеш будаваць там свой цэнтр (Андрэй будуе рэлігійны цэнтр разам з мясцовым шаманам — Еўрарадыё), а тут пачаўся трапічны лівень. І ты сядзіш дома, робіш нешта іншае.

— І што рабіць у джунглях, пакуль ідзе трапічны лівень?

— Калі шчыра, можна і не звяртаць на яго ўвагі, ён цёплы. Нават калі дождж ідзе, ніхто асабліва з вуліцы не разбягаецца. Першы раз было дзіўна бачыць, што ніхто не бяжыць ад дажджу.

Увечары прыходзім дадому — ядзім, гутарым, музычку слухаем. Я меламан, таму напампаваў шмат музыкі перад ад'ездам.

— А ў госці да суседзяў вы ўжо хадзілі?

— Тут няма паняцця "пайсці ў госці". Ніхто не замыкае дом, ты можаш лёгка зайсці да любога чалавека і пагутарыць. І да нас пастаянна прыходзяць госці. Нехта бярэ на рукі Фіёну — наша малодшая дачка, ёй 6,5 месяца.

Мне складана апісаць, як людзі тут дачыняюцца адно з адным. Быццам усе — сваякі.

Самы незвычайны досвед для Андрэя — не салёныя бананы, а менавіта стаўленне людзей адно да аднаго.

— У нас людзі адно аднаго баяцца, асцярожнічаюць, у нечым адно аднаго падазраюць. А тут усе адкрытыя. Людзі бавяць разам час, людзі вяселяцца, размаўляюць. Вялікі кантраст.

Калі чалавек усміхаецца, то усміхаецца шчыра. Не проста мышцы твару напружвае. Тут у людзей, ведаеце, вочы свецяцца. Яны такія... жывыя? Вы кантактуеце, і ты адразу бачыш, што чалавек прысутнічае ў гэтых зносінах, што ён не ідзе ў свае думкі, у турботы — ён размаўляе з табой! Ён цалкам тут.

Тут для чалавека важны іншы чалавек. Не рэчы, не тэлевізар, не тэлефон. Дамы тут максімальна простыя, ніхто іх нават нармальна і не фарбуе. Проста звычайныя дошкі — вось і дамок. Бо гэта няважна і нецікава, самае цікавае, самае радаснае тут — зносіны адно з адным.

Не толькі тут гэта самае важнае, для нас усё гэтак жа — проста мы пра гэта забылі. Бо калі чалавек загружаны праблемамі, турботамі, ён увесь свой час прысвячае вырашэнню гэтых праблем, яму не да зносін.

"Усіх кракадзілаў ужо з'елі"

Сёння Андрэй сустрэў свайго першага ў жыцці тарантула.

— Але цяпер яны не агрэсіўныя і самі пазбягаюць чалавека. Калі не быць нахабным, руку ў норку да іх не соваць — яны не крануць. А ўсіх кракадзілаў, напэўна, ужо з'елі. Буйныя жывёлы імкнуцца побач з людзьмі не паказвацца. Так што гэта на малюнках джунглі — страшнае месца, дзе складана выжыць. Мне жыццё тут больш нагадвае шпацыр у парку.

Хіба што маскіты дастаюць. Але ў астатнім — класна.

Чалавек, у доме якога жыве сям'я, лічыцца мясцовым лекарам і разбіраецца ў травах. Ён вучыць Андрэя, якіх насякомых лепш не чапаць, якія расліны таксічныя.

І хоць тут можна сустрэць тарантула, "па бярозках" Андрэй не сумуе — кажа, што лічыць сябе "грамадзянінам планеты Зямля", а не Рэспублікі Беларусь. І не разумее, чаму бярозы павінны вабіць яго мацней за джунглі. "Тут таксама прыгожа", — смяецца Андрэй.

Але вось іншых беларусаў у Перу ён пакуль на сустракаў. Але такіх зносін ён і не шукае. Кажа, што шукаць "сваіх" у эміграцыі — усё адно што кінуць рыбку ў акіян, не выпускаючы з акварыума.

Ты ў акіяне, але насамрэч ты ўсё ў тым жа акварыуме.

Пару разоў у вёску заплывалі турысты, але ў асноўным гэта амерыканцы або аўстралійцы. Ён не ўпэўнены, што жыццё ў яго вёсцы спадабалася б яго суайчыннікам.

— Але тыя, хто шануе зносіны, дакладна атрымалі б задавальненне, згубіўшыся ў амазонскіх джунглях.

Калі б не баяліся па дарозе сустрэць кракадзіла, якога пакуль не з'елі.