Ляпис Трубецкой: "Нас цікавіць мастацтва, якое сканчваецца бойкай"

Падчас фестывальнай прэс-канферэнцыі Be2gether "Ляпис Трубецкой" распавёў, што гурт не рабіў "скідку" для Амерыкі падчас гастроляў, музыканты паразважалі пра "беларускасць" Рыбака, утылізацыю на ніве поп-культуры і новае жыццё старых хітоў. Нядаўна скончыўся ваш першы амерыканскі тур. Наколькі ён быў для вас паспяховым і цікавым?

Сяргей Міхалок: У арганізатараў ёсць прапанова праз паўгады вярнуцца ў Штаты з канцэртамі. Наколькі я разумею, для арганізатараў, значыцца, гэтыя гастролі былі паспяховымі.

Са свайго пункту гледжання хачу сказаць, што я больш за ўсіх турбаваўся, што менавіта эмігранцкае асяроддзе і людзі, якія, жывучы ў Савецкім саюзе, вельмі злосна лаюць усё, што звязана з міфалогіяй "саўка", як толькі з'язджаюць за мяжу, пачынаюць літаральна свяшчэннадзейнічаць наконт гурта "Ленінград" і шансона.

Таму я думаў, што мы прыедзем і будзем іграць па кабаках, куды прыйдуць людзі і будуць проста разрываць нас, каб мы разам з імі спявалі "Зеленоглазое такси".

Дзякуй Богу, 90 % публікі — гэта людзі, якія прыйшлі слухаць новыя песні.

Павел Булатнікаў: То бок мы не рабілі "скідку" для Амерыкі — мы гралі тую ж праграму, якую чуеце вы. І ніякіх рэверансаў наконт старых хітоў дзесяцігадовай даўніны не было. На здзіўленне публіка ў Амерыке складалася ў асноўным з маладых людзей "у тэме", якія ведаюць, што зараз прадстаўляе сабой гурт "Ляпис Трубецкой". Было вельмі прыемна, што за акіянам...

Яўген Калмыкоў:.... таксама ёсць інтэрнэт! (смяюцца)

 

Калі вас чакаць на «Басовішчы»?

Яўген Калмыкоў: Мы да гэтага часу толькі чулі, як з намі размаўлялі наконт гэтага фестывалю, але ніхто з намі не звязваўся. Вось калі нас паклічуць — тады і будзем думаць.

На фестывалі Be2gether вы сыгралі тры новыя песні...

Сяргей Міхалок: Мне падаецца, што зараз прыйшоў час вяртацца да вытокаў, калі на сустрэчах з прыгожым адбываліся сутыкненні ідэй, калі сімвалісты хадзілі з касцетамі...

Маякоўскі, Бурлёў, Гумілёў — асабіста мне гэта вельмі падабаецца і зараз той час, калі варта задумацца пра ролю артыста менавіта ў гэтым плане. 

Ці можам мы бударажыць, ці наадварот будзем пераўтварацца ў такіх артыстаў, у якіх пераўтвараецца Бона (Bono). Вельмі шмат нейкіх размоваў вакол яго, а насамрэч чалавек становіцца сябрам прэзідэнта, глыбай, якая скупляе яхты. 

Мне не вельмі падабаюцца эківокі і псіхадэліка, мне падабаюцца гурты чыстай энэргіі, такія як Rancid ці Dropkick Murphys. Ці, напрыклад, бунтары — тыя ж "Gogol Bordello". 

Вось зараз мы знайшлі для сябе такі тэрмін — неафутурызм. Нас цікавіць мастацтва, якое сканчваецца бойкай. Часам мы першыя хамім, часам першымі даводзіцца збягаць. 

Калі ўсё гэта разглядаць у межах сур'ёзнай мастацкай гульні — а жыццё такой своеасаблівай гульнёй і з'яўляецца — становіцца вельмі цікава. І самае галоўнае, творчыя мускулы — мускулы аўтара — знаходзяцца ў пастаяннай патэнцыі.

Як да вашай творчасці ставяцца афіцыйныя ўлады? 

Павел Булатнікаў: Тут знаходзіцца шмат беларускіх журналістаў, якія ведаюць, што нам дазваляюць праводзіць вялікія сольныя канцэрты..

Сяргей Міхалок: Паша, ты ўвесь час паўтараеш рабскае слова "дазваляюць". Мы ні з кім не раімся!

Павел Булатнікаў: Я маю на ўвазе, нас не забараняюць. Мы не ведаем, як да нас ставяцца ўлады — наўрад ці нас слухаюць. 

Сяргей Міхалок: Зараз мы ляцелі з Масквы кампаніяй "Белавіа". І на борце самалёта нам трапіўся вельмі "цікавы" часопіс — "Саюзная дзяржава", на вокладцы якога — прэзідэнт з піянеркай на руках. Вось такі чысты і светлы вобраз, у тым ліку артыста, вельмі падабаецца афіцыйным структурам.

Дзяржаве ніколі не прыйдзе ў галаву зрабіць такіх выканаўцаў, як "Ляпис Трубецкой". Мы занадта бурлескныя для таго, каб быць лідэрамі з афіцыйнага пункту гледжання.

Нягледзячы на тое, што нас ведаюць за межамі Беларусі: мы — самыя паспяховыя ў камерцыйным плане выканаўцы, самы важны мэйнстрым і адзіныя з беларускіх гуртоў, хто ў стане сабраць Палац спорту. Але мы бурлескныя і клаунадныя для афіцыйнага прызвання.

Павел Булатнікаў: А новы афіцыйны герой, як мы зразумелі з гэтага часопісу — гэта ўсюдуісны Рыбак. Артыкул называўся "Беларус з Нарвегіі выйграў Еўрабачанне ў Маскве" і ні слова пра ўдзел у конкурсе афіцыйнага прадстаўніка Беларусі — гэта нас вельмі ўразіла. 

Сяргей Міхалок: Дзяржава — гэта своеасаблівая секта саенталогіі, ім вельмі падабаецца быць разам з чыстымі і светлымі, паспяховымі пераможцамі.

Вяртаючыся да Еўрабачання: ці бачылі вы "Волшебного кролика"?

Сяргей Міхалок: Пераможцы дзіцячых конкурсаў сканчваюць як Брытні Спірз ці Майкл Джэксан. Дзеці павінны мець зносіны са сваімі равеснікамі, а не адчуваць гэты груз адказнасці. 

Я ў свой час таксама жыў у маленькім горадзе, Слаўгарадзе, і таксама быў дзіцём, якога прыводзілі на Дзень настаўніка чытаць вершы ў школе. Але пры гэтым я не ўдзельнічаў у конкурсах, а ў маіх бацькоў хапала такту і выхавання, каб мяне не прымушаць. Я ўвогуле лічу, што гэта гвалт над дзецьмі. Ім не хапае чалавечых зносінаў, яны становяцца лялькамі і манекенамі. 

Ім увесь час паўтараюць, што яны павінны дасягнуць нейкіх поспехаў, што яна асаблівыя. І ім пасля "зрывае" галаву, як Брытні Спірз. 

Яна не бачыла жыцця, не ведала песень ля вогнішча і першага кахання. Таму яна, як шалёная самка, пачала кідацца на цалкам нястрымных мужчын. Я ўвогуле не ведаю, як гэтую жанчыну вярнула назад... Таму я не вельмі добра стаўлюся да Брытні Спірз і да конкурсных дзяцей увогуле. 

Наконт беларускага дзіцячага Еўрабачання я, мабыць, не ў тэме.. А што адбываецца?

Яўген Калмыкоў: З нас траіх бачыў гэты выступ толькі я. Шыкоўны псіхадэлічны нумар! Нібыта дзеці аб'еліся кіслаты. Ці хутчэй той, хто з імі гэты нумар развучваў.

Пытанне адносна сеткавага віруснага маркетынгу. Як вы ацэньваеце сваю творчасць адносна размяшчэння сябе ў медыя-візуальнай прасторы: кліпы, музыка? 

Сяргей Міхалок: Як гэта не парадаксальна, такі старажытны і рэтраградны калектыў, як "Ляпис Трубецкой", цалкам нечакана для сябе стаў лідэрам віруснага маркецінга. Мы доўгі час сутыкаліся з тым, што ўсё, што мы вырабляем — кліпы, праграмы, сайты — усё гэта ў афіцыйных структур і тэлеканлаў выклікае шмат пытанняў наконт мастацкай складальнай. 

Не цэнзурнай, менавіта мастацкай. Я настойваю на тым, што калі цэнзура і тычылася нашага гурта, то менавіта з гэтага пункту гледжання — ці можна спяваць пра "Залатыя яйцы" і г.д.

А інтэрнэт-аўдыторыя дастаткова цынічная — там усё гэта прыйшлося да месца. Асабіста я даўно не быў у інтэрнэце: у мяне такая новая аскеза, я амаль на 7 месяцаў выключыўся з сеціва.

У намётавым гарадку Be2gether па-ранейшаму спявалі старыя песні  "Ляпісаў". Ці ёсць надзея, што калісці мы пачуем іх зноўку на сцэне? Ці, напрыклад, вы не думалі зрабіць на іх каверы? 

Сяргей Міхалок: Я паспрабую вобразна адказаць: напрыклад, цябе нешта забівае. Дык вось, старыя песні, як гэта не парадаксальна загубілі гурт "Ляпис Трубецкой". Я пра гэта ўжо вельмі шмат распавядаў, нібыта я ўвесь час апраўдваюся. Тая гісторыя скончылася для гурта вельмі сумна. 

Павел Булатнікаў: Так, яна адвярнула ад гурта людзей, якія да гэтага ставіліся да нас з юмарам. Яны раптам перасталі ўспрымаць гурт і "Ляпис Трубецкой" стаў для іх шлакам і папсой. Нам трэба пэўны час, каб адысці ад гэтага.

Сяргей Міхалок: Тут трэба правільна растаўляць акцэнты. Калі 2,5 гады таму з'явіўся кліп "Капитал", несумненна менавіта ён стаў тым маяком, на які зноўку ўсе зрэагавалі. Маўляў, няўжо гэта сапраўды тыя, каго мы даўно пахавалі і лічылі "дзярмом" у квадраце. Я ўсе гэта цудоўна разумею. 

Лёша Церахаў (рэжысёр кліпа "Капитал") даў такі моцны візуальны энэргетычны пасыл, што людзі ізноў звярнулі на нас ўвагу. Мы сталі гастраляваць, даваць білетныя канцэрты. У нас з'явілася новая, свежая, маладая аўдыторыя — пайшоў цалкам новы віток. Нам патрэбны час, каб зразумець, што ўвогуле адбываецца. 

Мы перапоўнены творчымі ідэямі — у мяне шмат новых песень, ёсць новыя вершы, новая музыка і нам цікава ў гэтым купацца.

Неафутурызм, пра які я распавядаю, — гэта перш за ўсё не азірацца назад. А яшчэ існуе такое паняцце, як утылізацыя. Вось я лічу, што ў сучасным мастацтве ёсць шмат рэчаў, якім неабходна ўтылізацыя.

Турысты прыходзяць адпачыць на бераг возера, а пасля за сабой прыбіраюць. А ў поп-культуры,чамусьці, мы цягнем за сабой хвост з гэтых "розовых роз" і песень пра "Владимирский централ". 

Шмат гадасцяў, якія проста трэба за сабой прыбіраць. У поп-культуры шмат чаго робіцца зусім не на стагоддзі. Хутчэй за ўсё гэтыя творы — аднаднеўкі. Трэба ўмець растаўляць акцэнты і прыбіраць за сабой.

Ці няма ў вас жадання сабраць усе свае баларускамоўныя творы, дапісаць новых і выдаць цалкам беларускамоўную плытку?

Сяргей Міхалок: Мы стараемся гаварыць на эсперанта — яшчэ раз паўтаруся: для мяне гэта вельмі важны маштаб. Я не вельмі добра размаўляю на беларускай мове і беларуская паэзія мне таксама даецца цяжка. Хоць я спрабую шмат чытаць. Мне падабаецца і сама лексіка, і тое, як гучыць мова, таму не хацелася б яе "каверкаць". 

Ёсць шмат песень, якія так і засталіся ляжаць у якасці нарыхтовак, таму што я ніяк не магу знайсці правільную рыфму. А мне ўсё ж такі хочацца прыўнесці у нашу творчасць нейкую тэкставую куртуазнасць, каб можна было ў гэтых тэкстах пакапацца і знайсці там нейкія цікавыя рэчы. А проста нарыфмаваць беларускіх словаў — не мой "канёк".

Павага за спорт і кікбоксінг. Колькі ад грудзі "жмёце"? 

Сяргей Міхалок: Я не раскрываю свае спартыўныя сакрэты, але ж я даўно гаварыў — я не захапляюся падняццем цяжару. Мне падабаецца турнік і брусы.

А ўвогуле мой рэкорд 20 разоў — я 20 разоў падцягваюся. Усё маё жыццё — гэта пераадольванне перашкодаў. Усе перашкоды ў сваім жыцці я ўспрымаю як трэніроўкі.

"Ляпис Трубецкой" — адзіны беларускі гурт, які выступаў на Be2gether двойчы. Як вы лічыце, чаму?

Сяргей Міхалок: Я думаю, гэта не той подзвіг, за які ўнясуць у аналы кнігі рэкордаў Гінэса. У гэтым няма нічога асаблівага і дзіўнага. Можа быць нас запрасілі, таму што ў нас больш досведу, чым у многіх іншых беларускіх гуртоў. На сённяшні момант нам ёсць што паказаць, як гэта паднесці, каб усім было весела і заўзята. Таму нас і паклікалі, што мы дастаткова святочны гурт.

Напрыканцы прэс-канферэнцыі Яўген Калмыкоў падзякаваў грамадзянам Літвы за падтрымку фестываля Be2gether.

Яўген Калмыкоў: Падтрымлівайце гэты прыгожы фэст! Я думаю, што яшчэ крышачку — і народу будзе ў 2-3 разы больш. 

Сяргей Міхалок: Мы не вельмі паслядоўныя хрысціяне, але гэта глабальнае, агульнае усёдараванне зараз крочыць па планеце.

Вельмі доўгі час усе знаходзіліся ў такім поставецкім шоку, калі ўсё звязанае з "саўком" прыводзіла ў дрыжанне, жах і дзікае напружанне. Мне падаецца, што толькі зараз усе пачынаюць адыходзіць.Не дзякуючы гурту "Ляпис Трубецкой", а таму, што суседзі нарэшце пачынаюць размаўляць з суседзямі.