"Мне адразу сказалі: нават не прасіце, ніхто пад'ёмнік не паставіць"
Антон Юшкевіч з маці Аленай, фота з сацсетак
У дзесяцігадовага Антона Юшкевіча з Ліды спінальная аміатрафія. Пры гэтым генетычным захворванні мышцы паступова слабеюць — у першую чаргу, чалавек перастае хадзіць. Дыягназ хлопчыку паставілі ў два з паловай гады.
"Потым сіл не хапіла, і каляска перакулілася на мяне"
Сям'я Антона жыве на першым паверсе ў звычайным панэльным доме. Цяпер хлопчыку дзесяць гадоў, ён школьнік. Яго маці Алене Юшкевіч ўсё цяжэй і цяжэй падымаць па лесвіцы каляску з сынам. У 2016 годзе яна папрасіла дапамогі ў вырашэнні гэтай праблемы ва ўпраўленні па працы, занятасці і сацабароне Лідскага райвыканкама.
"Да нас прыйшлі з упраўлення сацыяльнай абароны, а таксама работнікі ЖКГ, — успамінае маці Антона. — Мне адразу сказалі: "Электрапад’ёмнік нават не прасіце, ніхто нічога такога не паставіць".
Драўляны пандус, які прымацоўваецца да сцяны і апускаецца пры неабходнасці, усталявалі ў 2017 годзе, калі мяне не было дома. Ён атрымаўся крыху шырэйшым, чым трэба. Гэтую праблему можна было б неяк вырашыць, але лесвіца апынулася занадта крутой, і я проста не магу зацягнуць каляску з Антонам наверх. Я пару разоў паспрабавала, але няўдала. Добра, аднойчы сусед нас прытрымаў. У другі — дайшла да сярэдзіны, потым сіл не хапіла, і каляска перакулілася на мяне".
Алена напісала электронны ліст у Лідскі райвыканкам з просьбай ўсё ж, усталяваць электрападъёмнік. Да яе зноў накіравалі работніцу упраўлення сацыяльнай абароны, а таксама прадстаўніка жыллёва-камунальнай гаспадаркі горада. Той развёў рукамі: маўляў, тэхнічныя магчымасці не дазваляюць. А працаўніца з упраўлення сацыяльнай абароны параіла: "Самі набывайце ці мяняйце жыллё".
"Я патэлефанавала ў ААТ "Гомсельмаш", там сказалі, што выраб і ўстаноўка абыдзецца мінімум у 4000 долараў. Але ў нашай сям'і няма такіх грошай. У мужа праца нестабільная, я разам з пенсіяй па інваліднасці сына атрымліваю ад дзяржавы дапамогу каля 500 рублёў у месяц. Кожны год мне трэба купляць дзіцяці карсет, лекі з Германіі, праходзіць рэабілітацыю. Дзе нам узяць грошы на пад'ёмнік, а тым больш — на новую кватэру?"
Антон — адзінае дзіця ў сям'і. Дома яму сумна, і ён з радасцю наведвае школу для дзяцей з парушэннем апорна-рухальнай сістэмы. Але як яго туды вадзіць, калі сіл штодня спускаць і падымаць каляску няма? Нядаўна Алена напісала ліст намесніку старшыні Лідскага райвыканкама Віктару Пранюку. Ёй адказалі, што цяпер грошай на электрапад’ёмнік няма, але пры размеркаванні фінансавання на 2019 г. пытанне будзе разгледжанае.
Часта ўлады ціснуць на чалавека, і ён становіцца ізгоем для суседзяў
Кіраўнік Офіса па правах людзей з інваліднасцю Сяргей Драздоўскі распавядае Еўрарадыё, што кожны год на гарачую лінію арганізацыі паступае каля ста званкоў ад людзей, якія апынуліся ў падобнай сітуацыі.
"Такі адказ з райвыканкама — тыповая для Беларусі сітуацыя, — кажа ён. — Замест таго, каб хутчэй вырашаць праблему, улады цягнуць час. Два гады перапісак! Часта мясцовыя ўлады спрабуюць націснуць на чалавека, пры гэтым ён становіцца ізгоем для суседзяў. Іх проста на яго нацкоўваюць, і робяць усё, каб чалавек адмовіўся ад сваёй ідэі. Але калі чалавек настойлівы, можна дамагчыся нейкай рэакцыі.
У дадзенай сітуацыі Алена не згаджаецца з гэтым "насцілам з дошак" зусім правільна, паколькі такі будынак ніяк не можа з'яўляцца элементам даступнасці. Работнікі ЖКГ проста парушылі правілы эксплуатацыі і абслугоўвання жылых памяшканняў. Яны не зрабілі добра, яны пагоршылі ўмовы. Закон выразна вызначае — мясцовыя органы ўлады павінны забяспечваць меры даступнасці. Калі па тэхнічных прычынах нельга абсталяваць пад'езд нармальным пандусам, прымаецца рашэнне абсталяваць яго пад'ёмнікам. На прыняцце такога рашэння патрабуецца не больш за два тыдні".
Сяргей Драздоўскі перакананы, паўплываць на сітуацыю можна толькі ў тым выпадку, калі людзі будуць працягваць дамагацца сваіх правоў — пісаць лісты, грукацца ў розныя інстанцыі: "Тут ужо хто каго: калі чалавек настойлівы, то за тры-чатыры гады ён зможа дамагчыся свайго" .
Пад'ёмнікі выпускала ААТ "Лідсельмаш", але вытворчасць спынілі
25 верасня, пасля таго як у інтэрнэце з'явілася відэа, на якім Алена спрабуе завезці калыску з Антонам па драўляным пандусе дадому, сям'ю наведаў калясачнік і актывіст Аляксандр Аўдзевіч. Разам з ім у госці прыйшлі прадстаўнікі ўпраўлення сацыяльнай абароны і ЖКГ. Саша распавёў, што ў Лідзе ёсць хлопец, у пад'ездзе якога ўстаноўлены электрапад’ёмнік, якім той больш не карыстаецца. Ён не супраць, калі яго пераўстановяць Антону.
"Я даведаўся, што такія пад'ёмнікі выпускала ААТ "Лідсельмаш", але вытворчасць спынілі. Сёння ў Лідзе ў іх маюць патрэбу як мінімум дзесяць чалавек. На мой погляд, калі аднавіць такую вытворчасць, мясцовыя ўлады толькі выйграюць. Не трэба будзе звяртацца ў Гомель, дамаўляцца, каб спецыялісты выязджалі на месца, складалі праект, потым афармляць каштарысную дакументацыю, завяраць, вырабляць, прыязджаць зноў, ўсталёўваць, а потым яшчэ выплачваць нейкі ўнёсак за рэгістрацыю і шукаць на месцы, хто яго будзе абслугоўваць. Наогул, галоўная праблема — сертыфікацыя ўстаноўкі гэтага абсталявання. У іх там прама боязь усяго гэтага працэсу".
Да ідэі аднаўлення вытворчасці электрапад’ёмнікаў ў Лідзе Сяргей Драздоўскі ставіцца з недаверам.
"Попыт зусім няўстойлівы і нестабільны, — кажа ён. — Але, калі дзяржава забяспечыць выкананне абавязацельстваў па частцы даступнасці абсталявання, то я ўпэўнены, гэта хутка сфарміруе добры і ўстойлівы рынак электрапад’ёмнікаў. А пакуль чым іх менш, тым яны даражэйшыя, і тым менш надзейныя. Нічога новага. Гэта законы рынку".
Каб эфектыўна вырашаць такія праблемы, як у Антона Юшкевіча і яго сям'і, улады павінны заняцца не рэагаваннем на асобныя выпадкі, а выяўленнем усіх, каму абсталяванне неабходнае, але хто па нейкіх прычынах працягвае цярпець нязручнасці, упэўнены Сяргей Драздоўскі.
