Пасля двухгадовага перапынку тэатр “Крылы Халопа” паспрабуе выступіць у Брэсце

8 сакавіка ў Брэсце адкрылася выстава афіш і плакатаў мясцовага незалежнага тэатра “Крылы халопа”. Яна ўяўляе сабой 15-гадовую гісторыю тэатра ў плакаце, а таксама, па словах арганізатараў, з'яўляецца дакументальным сведчаннем праяваў цэнзуры, якім падвяргалася творчасць тэатра на працягу гэтых гадоў.

Асноўнай перадумовай ўзнікнення тэатра быў крытычны погляд на навакольную рэчаіснасць, рэакцыя на палітычную сітуацыю і жаданне аб'яднання мастацтва і актывізму, кажуць самі тэатралы. Цяпер “Крылы халопа” — гэта не толькі тэатральны калектыў, але і культурніцкая прастора, пляцоўка, на якой праходзяць выставы, лекцыі і творчыя сустрэчы. Распавядае Аксана Гайко, актрыса і рэжысёр тэатра.

Гайко: “Здарылася так, што ў Брэсце граць мы ўжо фактычна не маглі (больш за два гады не граем). Гэта суправаджалася такім дэпрэсіўным станам у тэатры, бо тэатр, які не можа граць, губляе прафесійную прыдатнасць, бо актор мусіць граць. І так, пакрысе мы пачалі рабіць мерапрыемствы, які не былі тэатральнымі”.

З 2001 года тэатр стварыў 11 спектакляў (у тым ліку чатыры вулічныя). Яны былі прадстаўленыя больш чым на сарака міжнародных тэатральных фестывалях у Польшчы, Расіі, Украіне, Беларусі, Даніі, Францыі. На жаль, у родным горадзе “Крылы халопа” не раз сутыкаліся з перашкодамі для выступу.

Адна з апошніх забарон адбылася два гады таму. 6 сакавіка 2014 года ў Цэнтры культуры і адпачынку мусіў адбыцца паказ пастаноўкі “Чарнобыль”. Аднак падчас генеральнай рэпетыцыі стала вядома, што спектакль адмяняецца ў сувязі з рамонтам, які нібыта павінен пачацца акурат ў дзень прэм'еры. Пры гэтым мерапрыемствы, якія былі запланаваныя ў гэтай установе на 8 сакавіка, не перанесліся, узгадвае Аксана Гайко.

Гайко: “Мы яго ўжо змантавалі (дарэчы, на гэта спатрэбіўся амаль месяц). Гэта тэхнічна вельмі складаны спектакль: на той пляцоўцы не было ўмоваў, шмат фінансаў спатрэбілася ўкласці. І ўвечары, за дзень перад спектаклем патэлефанавалі з аддзела культуры: “Рамонт, там рамонт!”. Я нават чула частку гэтай размовы, бо знаходзілася побач”.

Асновай спектакля "Чарнобыль" сталі матэрыялы дзвюх экспедыцый тэатра ў беларускую частку зоны адсялення і Палескі радыяцыйна-экалагічны запаведнік. Акцёры бралі інтэрв'ю ў людзей, якія былі непасрэднымі сведкамі падзей, а таксама збіралі дакументы, звязаныя з наступствамі аварыі. Спектакль пастаўлены ў тэхніцы verbatim з выкарыстаннем тэхналогій мультымедыйнага і інтэрактыўнага тэатра. У кожным паказе сам глядач дадае свае асабістыя гісторыі, паказваючы ўніверсальнасць і глабальны характар тэмы і праблемы.

Па словах Аксаны Гайко, дакументальны спектакль “Чарнобыль” — частка яшчэ не скончанага праекта “Гісторыі Беларусі”.

Гайко: “Планавалася, што будзе зроблены шэраг спектакляў на розныя тэмы, звязаныя з Беларуссю, каб зразумець, што за краіна, у якой мы жывем. Чаму ёсць так, а не па-іншаму? Чаму ўлада такая, якая яна ёсць? Чаму людзі ў нас з такім менталітэтам? А на чале гэтага праекта стаяла пытанне: чаму ў нас не будзе рэвалюцыі?".

У межах праекта "Чарнобыль" тэатр арганізаваў у Брэсце конкурс дзіцячага малюнка, вынікам якога сталі віртуальная і рэальная выставы. Дзіцячыя працы таксама ўвайшлі ў відэашэраг спектакля. Афіцыйная прэм'ера спектакля адбылася ў Познані (Польшча) у канцы 2013 года на Міжнародным тэатральным фестывалі “Маскі”.

Тэатр “Крылы халопа” не пакідае надзеі прадставіць “Чарнобыль” у родным горадзе. Акцёры спадзяюцца, што ў красавіку ў іх усё ж такі атрымаецца адыграць спектакль у Брэсце без перашкодаў. Тым больш, што сёлета спаўняецца 30 гадоў з моманту аварыі на Чарнобыльскай АЭС.