У смерць аднаго з самых вядомых палітыкаў Расіі сапраўды цяжка паверыць: здавалася, што ён будзе з намі заўсёды. 25 красавіка дэпутату споўнілася б 76 гадоў. Ён быў крыху старэйшы за свайго цёзку, прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна, але ў разы перасягаў яго ў прамоўніцкім майстэрстве, якое яго і "праславіла".
Яшчэ ў Савецкім Саюзе Жырыноўскі заснаваў сваю апазіцыйную партыю, якой кіраваў 30 гадоў. Шэсць разоў быў кандыдатам на прэзідэнцкіх выбарах, але да канца двухтысячных ператварыўся ледзь не ў правую руку Крамля. Сам сябе ён называў "рускім Клінтанам" і "прыхільнікам рэабілітацыі Кашчэя Несмяротнага". Казаў, што крытыкуе Крэмль, але... "з іншага боку" і наогул умее выбудоўваць адносіны з усімі, а Садам Хусэйн быў бы ад яго ў захапленні.
Усяму свету супярэчлівы дэпутат запомніцца сваімі эпатажнымі выказваннямі, якія часцей выклікалі альбо смех, альбо неўразуменне, альбо страх, а часам і ўсё разам. Сёння цытаты Уладзіміра Вольфавіча гавораць самі за сябе.
Прыгадаем толькі некаторыя з іх.
Пра жыццё і смерць
"Няхай курыць наш народ! Курыць і піць кожны дзень усім — гэта адзінае выратаванне, каб менш было самагубстваў. Кончаць курыць — усе будуць вешацца".
Пра валюту
"Грошай у гэтай дзяржаве няма, але толькі я ведаю, дзе іх узяць".
Пра сексуальныя меншасці і прапаганду
"Прымаючы закон аб забароне на прапаганду, мы і выклікалі прапаганду. Вось да прыняцця закона (я слухаю заўсёды радыёстанцыі, гляджу тэлеперадачы), ну, раз на паўгода выпадкова закрануў хтосьці тэму сексуальных меншасцяў. Як мы прынялі закон — кожны дзень дзе-небудзь хто-небудзь закранае".
Пра мужчын і жанчын
"Маці, яна не можа шмат чаму навучыць сына. Таму што яна сама не была хлопчыкам".
Пра моладзь
"Для моладзі павінна быць тры дарогі: ВНУ, казармы, стадыёны і — на крайні выпадак — манастыры. І загнаць туды неабходна ўсіх ахвотных".
Пра СМІ
"Нам патрэбныя сродкі масавай інфармацыі іншай арыентацыі".
Пра журналістаў
"Вось быў добры журналіст Джон Рыд — зрабіў рэпартаж, памёр, пахавалі".
Пра выбары
"Дзеці ўплываюць на бацькоў. Адзін хлопец не меў права галасаваць за мяне, яму было 17 гадоў. Але ён прымусіў бацьку за мяне прагаласаваць. У шахматы яны згулялі".
Пра ўладу ў пачатку 90-х
"Я б вельмі хацеў, каб новы прэзідэнт Расіі быў не толькі прэзідэнтам Расіі, але і ўсіх рускіх, якія пражываюць на тэрыторыі СССР, і ўсіх рускамоўных. І ўзяў бы пад сваю абарону ўсе малыя народы".
Пра тэракты ў краінах Захаду
"Тэракты цяпер ідуць у Еўропе і будуць ісці па ўсёй. І нам гэта выгадна. Хай яны там гінуць".
Пра Украіну
"Расіі нельга трываць падпальшчыцкую палітыку Украіны — калі там не спыняцца, нам давядзецца прэвентыўна знішчыць кіеўскі рэжым".
Пра Лукашэнку
"Стаміліся беларусы ад Лукашэнкі, нават калі было добра ўсё, але яны стаміліся. Патрэбна змяняльнасць улады. 27 гадоў ва ўладзе ён, таму калі ён сыдзе — будзе другі Кіеў, другі Майдан, перастрэлка, грамадзянская вайна, таму што многія яго чыноўнікі і сілавікі разумеюць, што новая ўлада іх усіх будзе аддаваць пад суд, пераследаваць... Люстрацыя, як гэта было ў Кіеве, тут побач. Таму мы вымушаныя выступаць за тое, каб змяняльнасць улады ў Мінску праходзіла ў адпаведнасці з праграмай прыняцця новай Канстытуцыі, новых паўнамоцтваў, розных органаў... У канчатковым выніку, можа, прэм'ер-міністр стане будучым прэзідэнтам Беларусі".
Пра палітычныя рэжымы
"Дыктатура — гэта запор. Дэмакратыя — панос. Выбірайце, што вам больш падабаецца".
Пра дэмакратыю
"Ад чаго каровы з глузду з'язджаюць? Ад брытанскай дэмакратыі. Пра якую дэмакратыю вы гаворыце, калі 65% тэрыторыі Расіі — вечная мерзлата?!"
Пра эгаізм і імперыялізм
"Дурыць народы ўсёй планеты ў кожнай краіне можна, і за гэта можна заплаціць. І новыя Канстытуцыі прыняць. І новыя партыі стварыць. І правесці новыя выбары. Але мы сваю пазіцыю павінны выкладаць так, каб добра нарэшце стала ў нас у Расіі, а не клапаціцца пра тых".
Пра будучыню палітыкаў
"У нас усе палітычныя лідары ішлі з жыцця ў асноўным праз смерць".
Пра замагільны свет
"І на наступных, і да самай смерці буду ўдзельнічаць у выбарах, нават з могілак буду ўдзельнічаць, яшчэ і адтуль буду даваць вам сігналы, што я там ляжу".