"Выкідваюць моладзь з краіны": ад непрызнання польскіх дыпломаў горш Беларусі

Беларускія ўлады разарвалі пагадненне з Польшчай аб узаемным прызнанні дакументаў аб вышэйшай адукацыі і ступеняў у навуцы і мастацтве. Гэта падштурхне ўцечку мазгоў з Беларусі і пагоршыць і так сумнае становішча спраў у беларускай навуцы.

У доўгатэрміновай перспектыве гэта зніжае патэнцыял развіцця Беларусі. А пакуль пацярпяць больш беларусы, якія захочуць вярнуцца дадому з польскай адукацыяй, чым тыя, хто выехаў з беларускім дыпломам у Польшчу, лічаць эксперты.
 

У Польшчы стане цяжэй, але не крытычна

Рашэнне аб разрыве пагаднення — абсалютна палітычнае, адзначае прадстаўніца Офіса Святланы Ціханоўскай па пытаннях адукацыі і навукі Таццяна Шчытцова.

— Рэжым паслядоўна выказваў сваю пазіцыю ў дачыненні да Польшчы — гэта галоўны вораг гэтай узурпатарскай улады. Рэжым паказвае, што не зацікаўлены ў культурным супрацоўніцтве з Сярэдняй і Заходняй Еўропай. Гэта ясная лінія на закрытасць у адносінах, новая сітуацыя заслоны, як у часы СССР.

У сітуацыі вайны, якую вядзе Расія супраць Украіны з дапамогай лукашэнкаўскага рэжыму, вядома, рэжыму трэба забіць усе вокны, каб адчуваць сябе больш упэўнена. Каб звесці да мінімуму магчымасці адкрытасці грамадства.

Пакуль Польшча не пазначыла, як будзе адказваць на разрыў пагаднення з боку Беларусі. Але калі пагадненне двухбаковае, то яно перастае дзейнічаць і ў Польшчы. Гэта значыць, яна не будзе прызнаваць беларускія дыпломы і навуковыя ступені. Жыццё беларусаў у Польшчы можа крыху ўскладніцца, але гэта не крытычна, мяркуе суразмоўца.

— Такое пагадненне не існавала, напрыклад, паміж Беларуссю і Чэхіяй, альбо паміж Беларуссю і Літвой. Гэта краіны, дзе таксама шмат нашых палітычных эмігрантаў.  Там дзейнічаюць працэдуры настрыфікацыі [прызнання дакументаў іншых дзяржаў аб адукацыі. — Еўрарадыё].

Гэта, вядома, дадатковая бюракратычная працэдура, якая патрабуе часу. Напрыклад, у Чэхіі настрыфікацыя займае дзесьці 3-4 месяцы. Але гэта нармальна ў розных еўрапейскіх краінах. І беларусы нармальным чынам яе праходзяць. Таму не варта казаць, што разрыў пагаднення будзе мець неікія крытычныя наступствы для беларусаў, — кажа Таццяна Шчытцова.
 

"Самагубна з пункту гледжання будучыні"

На думку эксперта ў сферы навукі, адукацыі і інавацый Андрэя Лаўрухіна, Польшча можа павесці сябе больш рацыянальна, чым беларускія ўлады, і захаваць прызнанне дыпломаў беларусаў. Аднак для Беларусі і беларусаў, якія адвучыліся ў Польшчы і вярнуліся дадому, перспектывы ад разрыву пагаднення зусім не радасныя.

— Сучасныя навука і адукацыя глабальныя і інтэрнацыянальныя. Гэта акт па самаізаляцыі беларускай навуковай і адукацыйнай прасторы. Гэта, вядома, пагоршыць і без таго досыць сумнае становішча спраў у беларускай навуцы і адукацыі.

Чалавек, які атрымаў у Польшчы дыплом, хутчэй за ўсё, вырашыць там і застацца. Бо намаганняў затрачана шмат, а ў Беларусі гэта будзе проста чалавек з сярэдняй адукацыяй.

— Гэта абцяжарыць вяртанне тых, хто атрымаў новыя веды і досвед у Польшчы. А такіх было нямала ў розных галінах, у тым ліку ў тэхнічных. Польшча — гэта самы ёмісты рынак адукацыйных паслуг для беларусаў. Там навучаецца каля 12 тысяч студэнтаў з Беларусі. Гэта столькі ж, колькі ў Расіі. Таму выхад з пагаднення фактычна адразае каля 5 адсоткаў ад беларускіх студэнтаў, якія навучаюцца цяпер. [Улады Беларусі. — Еўрарадыё] абнуляюць іх адукацыйныя кампетэнцыі і выкідваюць усю гэтую моладзь за межы краіны. Гэта стрэл сабе нават не ў нагу, а ўжо ў жывот, таму што гэта будучыня Беларусі.

Улады часта крычалі, што ў замежныя краіны ідзе ўцечка мазгоў. Гэтае рашэнне значна горшае, таму што раней былі маладыя людзі, якія тым не менш вярталіся ў Беларусь. А цяпер дакладна не будуць, таму што гэта зачыненыя дзверы для іх. І гэта самагубна з пункту гледжання будучыні грамадства, — робіць выснову Андрэй Лаўрухін.