Беларусы ў Грузіі: ці трэба баяцца дэпартацый і што чакае эмігрантаў?

27/11/2024 - 15:54

Беларусы ў Грузіі: што чакаць у будучыні?

Беларусы ў Грузіі: што чакаць у будучыні? / Reuters

Грузія стала адной з тых выратавальных краін, куды беларусы пасля 2020 года беглі ад рэпрэсій. Там не патрабуецца віза, а самалёты з Мінска лётаюць рэгулярна.

Але сітуацыя ў апошні час стала мяняцца ў горшы бок. Напрыклад, камусьці могуць адмовіць ва ўездзе, некаму не выдаюць міжнародную абарону, хоць для гэтага ёсць усе падставы, многія маюць цяжкасці з атрыманнем ВНЖ.

Еўрарадыё паразмаўляла з беларусамі Грузіі, праваабаронцам і палітолагам, пра тое, што зараз адбываецца, ці варта баяцца масавых дэпартацый і якія прагнозы наконт далейшага развіцця падзей.

"Я б не раіў разглядаць Грузію"

29-гадовы Міхаіл жыве ў Грузіі ўжо некалькі гадоў, тут ён афіцыйна працуе фронтэнд-распрацоўнікам у кампаніі з грузінскай юрыдычнай асобай.

— Атрымаць від на жыхарства было цяжка: мне ўдалося зрабіць гэта з трэцяга разу. А спачатку дык і наогул была адмова, таму што мяне прызналі пагрозай нацыянальнай бяспецы — пасля пачатку вайны такое рашэнне выносілі шмат каму. Затое потым адобрылі, з працягваннем ВНЖ таксама праблем не было.

Па словах Міхаіла, стаўленне да беларусаў у Грузіі нармальнае. Ён лічыць, што не толькі беларусам, але і людзям іншых нацыянальнасцяў могуць не выдаць ВНЖ, не прапусціць у краіну ці не даць міжнародную абарону.

Белорусы в Грузии: стоит ли бояться депортаций и что ждет эмигрантов?

Ці прынадная для беларусаў Грузія? / yamal-media.ru

— Цяперашні ўрад ва ўладзе ўжо каля 12 гадоў і, мяркуючы па ўсім, не плануе мяняцца. Краіна паступова ідзе на збліжэнне з Расіяй (а там і з Беларуссю), што патэнцыйна ўказвае на негатыўныя наступствы для многіх беларусаў.

На фоне непрыемных навін пра беларусаў у Грузіі многім становіцца трывожна. Але Міхаіл не губляе аптымізму.

— Мы тут усе жартуем, што хутка з'едзем. І гэта праўда. Напрыклад, вы не атрымаеце тут міжнароднай абароны, калі ваш пашпарт згарыць. Наўрад ці вам удасца атрымаць грузінскі. Статус бежанца — таксама. Так што ў любым выпадку рана ці позна вам давядзецца прыгледзецца да краін, дзе такія працэдуры магчымыя. Я думаю, што большасць беларусаў пакіне Грузію цягам некалькіх гадоў. Гэта па-ранейшаму вельмі крутая і прыгожая краіна, каб "пажыць нейкі час" або прыехаць як турыст. Тут можна выдатна правесці час. Мне будзе сумна з'язджаць адсюль, але з пункту гледжання нармальнага жыцця, асабліва тым, у каго ёсць палітычныя праблемы ў РБ, я б не раіў разглядаць Грузію.

"Відаць, што прынялі рашэнне адмаўляць беларусам"

Юрыст, праваабаронца і намеснік старшыні "Беларускай дыяспары Аджарыі" Раман Кісляк кажа, што сітуацыя ў дачыненні да беларусаў у Грузіі змянілася вясной 2023 года, калі паступілі першыя паведамленні аб тым, што некаторых беларусаў не пускалі ў Грузію (хоць большасць усё роўна праехала).

— Асноўная праблема тут — легалізацыя. Асабліва для тых, у каго скончыўся пашпарт і няма магчымасці вярнуцца ў Беларусь: такія людзі сталі падавацца на міжнародную абарону і атрымлівалі адмовы. І па статыстыцы, і па апытаннях мы бачым, што ні адзін беларус не атрымаў ні прытулку, ні гуманітарнага статусу. Калі раней яны хоць неяк гэта абгрунтоўвалі, то цяпер нават калі чалавек падпадае пад усе крытэрыі прадастаўлення абароны, яны пішуць, што знаходжанне такога чалавека на тэрыторыі Грузіі непажаданае.

Раман Кісляк / фота з архіва героя

Гэта адбылося і з самім Раманам. Па яго словах, у такіх сытуацыях трэба звяртацца ў суд і пастарацца абскардзіць рашэнне.

— Многія пасля такога эвакуююцца ў іншыя краіны, а хтосьці застаецца ў Грузіі нават на нелегальнай падставе. Але наогул я яшчэ не ведаю ніводнага выпадку, каб беларуса дэпартавалі па палітычных матывах. Пакуль што, на шчасце, такога няма. Так, былі выдварэнні, але гэта не з'яўляецца дэпартацыяй.

Беларусы Грузіі / DW, Natalia Mogilewskaya

— Грузія — бязвізавая краіна, сюды можна прыехаць, атрымаць візу і з'ехаць у іншыя краіны Еўропы. Для гэтых мэтаў Грузія бяспечная, але наколькі яна бяспечная, каб надоўга тут пасяліцца — пытанне. Як будзе далей? Складана сказаць. Ці будзе горш? Таксама не ведаю.

"Сітуацыя будзе толькі пагаршацца"

Грузінскі палітолаг Гія Хухашвілі выказаў меркаванне, што ўсе праблемы беларусаў у Грузіі звязаныя са збліжэннем гэтай краіны з Расіяй.

— У Грузіі ўжо, мякка кажучы, не вітаецца міграцыя з Беларусі і Расіі людзей, крытычна настроеных да ўлады. Тыя міжнародныя стандарты, якія прадугледжваюць палітычны прытулак, у Грузіі ўжо не працуюць або працуюць у процілеглы бок. Гэта натуральны і заканамерны працэс.

На думку эксперта, для беларускіх і расійскіх апазіцыянераў Грузія — небяспечная краіна.

— Відавочна, што Грузія збочыла з дарогі ўступлення ў Еўрасаюз, адмаўляецца ад фундаментальных абавязацельстваў перад ЕС, а супрацоўніцтва з расійскімі спецслужбамі пераходзіць на наступны ўзровень.

Хухашвілі ўпэўнены, што, калі курс грузінскіх уладаў не зменіцца, далей сітуацыя будзе толькі пагаршацца. Эксперт таксама не выключае, што выдача палітычных актывістаў можа стаць нармальнай практыкай.

— Ужо былі прэцэдэнты, калі не прапускалі апазіцыйна настроеных расіянаў і беларусаў. А далей гэта будзе ўзмацняцца. Грузія ўжо не рэагуе на крытыку міжнароднай супольнасці.