"Я ўжо не плачу". Дзеці-інваліды 40 дзён пратэставалі ў польскім Сейме

27 траўня ў польскім Сейме завяршылася беспрэцэдэнтная акцыя пратэсту. 40 дзён дзеці з інваліднасцю, іх бацькі і апекуны фактычна жылі ў калідорах будынка, і ніхто не мог іх адтуль выгнаць. Пратэстоўцы дамагаліся ад уладаў паляпшэння фінансавага становішча інвалідаў.

Пратэстоўцы вылучалі два патрабаванні. Выкананае, як яны лічаць, толькі адно: пенсія па інваліднасці падвышаная да ўзроўню мінімальнай пенсіі, гэта значыць з 865 злотых ($247) да 1029 злотых ($294). Другое патрабаванне — аб штомесячнай выплаце на мэты рэабілітацыі — застаецца прычынай канфлікту. Урад заяўляе, што выканаў яго: падпісаны закон, па якім інваліды атрымаюць доступ да медыцынскіх тавараў, фармацэўтычных і рэабілітацыйных паслугах, і так штомесяц будуць эканоміць каля 520 злотых ($148). Пратэстоўцы хочуць атрымліваць гэтыя грошы ў выглядзе штомесячнай дапамогі.

Як гэта — прыехаць з маленькага гарадка ў сталіцу на пратэст? Колькі можна вытрымаць, не выходзячы на ​​вуліцу? Калі прыходзіць расчараванне ад дзеючай улады? На 36-ы дзень пратэстаў Еўрарадыё пагутарыла з іх актыўнай удзельніцай Катажынай Мілевіч, якая знаходзілася ў будынку Сейма разам з мужам і дзвюма дочкамі. Паколькі з 25 красавіка Сейм "зыходзячы з меркаванняў бяспекі і арганізацыйных прычын" перастаў выдаваць аднаразовыя пропускі, размова адбылася па тэлефоне.

"У Сейме нашы дзеці сацыялізаваныя больш, чым дома"

Еўрарадыё: Крытыкі пратэста кажуць, што вашыя дзеці занадта добра апранутыя.

Катаржына Мілевіч: Людзі прынеслі нам шмат розных рэчаў. Напрыклад, майму мужу прынеслі касцюм Hugo Boss. Людзі нам проста хочуць дапамагчы! Я не ведаю, з якіх партый, але нейкія дэпутаты прыносілі нам матрацы, пледы, чыстыя белыя прасціны. Ежу прыносілі.

Еўрарадыё: Спікер Сейма Марэк Кухцінскі сказаў, што нехта павінен заплаціць за ваша харчаванне.

Катаржына Мілевіч: Яны хацелі, каб мы плацілі самі. Але аплачваць наша харчаванне вырашыў дэпутат Шчэрба. Хіба гэта не ганьба для ўрада?

Еўрарадыё: Кажуць, вас нават не выпускалі пагуляць.
 

Катаржына Мілевіч: Правілы змяняліся кожны дзень. Як вецер падзьме! Былі праблемы з Кубай і Адрыянам [Двое юнакоў у інвалідных крэслах. — Еўрарадыё], іх не пускалі на прагулку. Гэта іррацыянальныя паводзіны! Адзін раз — нельга, адзін раз — можна. Нашым дзецям было, у цэлым, не дрэнна. Амаль кожны дзень яны маглі выйсці пагуляць, некалькі разоў на тыдзень атрымлівалі масаж. І, самае галоўнае, яны знаходзіліся сярод людзей. Як ні парадаксальна, але ў Сейме яны больш сацыялізаваныя, чым дома.

Нам, бацькам, горш. Там былі такія ўмовы, што горш, чым у турме. У турме можна хаця б выходзіць на прагулкі. Мы б маглі выйсці, але потым бы нас не пусцілі назад. Мы ўвесь час ваявалі з аховай, каб адкрыць вокны. Яшчэ ахоўнікі блакавалі праходы да прыбіральні.

Еўрарадыё: Вы не маглі схадзіць у прыбіральню? Як гэта?!

Катаржына Мілевіч: Маглі, але яны маглі заблакаваць праход, па якім да прыбіральні літаральна пару крокаў. Можа, яны спрабавалі нас так зламаць? Ну і, вядома, вельмі хацелася адчыняць вокны — хаця б глыток паветра! Але сёння яны дазваляюць адкрыць вокны, а заўтра — не.

"Што для здаровага падлетка — норма, для інваліда — мара. Вы думаеце, у іх няма мары?!"

Еўрарадыё: Міністр сацыяльнай абароны Эльжбета Рафальска заявіла, што ўсе вашыя патрабаванні выкананыя.

Катаржына Мілевіч: Гэта абсалютная лухта! Гэта як калі б жанчынам-дэпутатам замест іх зарплаты выдавалі пракладкі, туалетную паперу і гель для галення ног — вось як выглядае іх дапамога! На самой справе гэты закон — фікцыя хаця б таму, што ён не патрэбен аўтыстам, сляпым, і ўвогуле, не кожны чалавек у інвалідным крэсле выкарыстоўвае пракладкі! Так, нехта ім скарыстаецца, але нехта — не. Яшчэ, напрыклад, у гэтым законе гаворыцца пра магчымасць без чаргі атрымліваць паслугі медыцынскіх работнікаў, якія будуць займацца рэабілітацыяй інвалідаў. У мяне дзве хворых дачкі — я 18 гадоў чакаю такога спецыяліста! 18 гадоў! Таму што іх няма, проста не хапае! І адкуль яны раптам возьмуцца, калі іх не было столькі гадоў?!

Ну і галоўнае, мае дочкі [дочкі Катажыны нарадзіліся з генетычным заганай — трысоміяй 22-й храмасомы. — Еўрарадыё], дасягнуўшы паўналецця, павінны будуць выжываць за няпоўную тысячу злотых ($290)! Здаровы чалавек не выжыве за такія грошы, а як можа выжыць інвалід? Таму мы дамагаемся дадатковай выплаты. Пагадзіцеся, усё ж такі ёсць розніца паміж 1000 і 1500 ($428)? Прытым, што наогул-та больш-менш нядрэнна ў Польшчы можна пражыць на 2,5 тысячы злотых ($716). А мы просім 500 злотых, каб у суме нашы дзеці атрымлівалі хаця б 1,5 тысячы ($ 428).

Гаворка ідзе пра тое, каб чалавек з абмежаванымі магчымасцямі, дасягнуўшы паўналецця, меў хоць нейкія грошы. Хоць нейкія! Каб, калі бацькі памруць, апекуну інваліда было крыху прасцей. Бо людзі з абмежаванымі магчымасцямі — гэта не заўсёды абсалютна бездапаможныя людзі, але часта яны маюць патрэбу ў дапамозе асістэнта. І гэтыя грошы дапамогуць ім утрымліваць такога памочніка. У адваротным выпадку, яны могуць трапіць у дом сацыяльнай дапамогі, а ніхто не хоча ў гэты дом! Там чалавек раніцай атрымлівае сняданак, потым заспакаяльныя лекі, потым абед і зноў заспакаяльнае, каб ён проста цэлы дзень праляжаў у ложку, і пра яго можна было не клапаціцца. Ды і ўвогуле... Вы ведаеце, тое, што для здаровага падлетка — норма, для інваліда — мара. Вы думаеце, у іх няма мары?!

У Беларусі памер сацыяльных пенсій інвалідам залежыць ад велічыні бюджэту пражытковага мінімуму. Больш за ўсіх — 110% БМП (з 1 мая гэта 227,24 рубля або каля $115) — атрымліваюць інваліды I групы, у тым ліку інваліды з дзяцінства. Такая ж пенсія ў дзяцей-інвалідаў ва ўзросце да 18 гадоў пры самай цяжкай — IV ступені страты здароўя.

"Калі ты спрабуеш пратэставаць, тады і пачынаеш разумець, што адбываецца"

Еўрарадыё: Як вы думаеце, чаму ўрад не выконвае ваша патрабаванне?

Катаржына Мілевіч: На мой погляд, урад робіць так, каб самыя слабыя сацыяльныя групы выпхнуць на збочыну, а здаровую частку грамадства падпарадкаваць. Вы ведаеце, у мяне наогул толькі цяпер, тут, у Сейме, адкрыліся вочы. Я не верыла ў тое, што пісалі нашы СМІ. Мне заўсёды здавалася, што PiS [кіруючая партыя "Права і Справядлівасць" — Еўрарадыё] не заслужана крытыкуецца. Я не верыла усім гэтым хейтарам, бясконцай крытыцы дзеючай улады. Не верыла і не згаджалася! А калі прыехала сюды... Што тут адбываецца! Калі ты сутыкаешся з канкрэтнай праблемай і спрабуеш пратэставаць, вось тады ты пачынаеш разумець, што адбываецца.

Еўрарадыё: Як вы сябе адчуваеце?
 

Катаржына Мілевіч: Мы, бацькі, гатовыя вынесці любое прыніжэнне і любы дыскамфорт. Мамам дзяцей-інвалідаў, ды і не інвалідаў таксама, часта даводзіцца спаць у лякарні на падлозе каля ложка свайго дзіцяці. Але ў бальніцы даводзіцца плаціць за ежу. Тут хоць бы гэтага не трэба рабіць.

Але мы вытрымаем. Мы змагаемся не толькі для сябе. Ніхто з бацькоў, чые дзеці сёння здаровыя, не дасць гарантыі, што яго дзіця да канца жыцця будзе здаровым. Ніхто! І калі нешта здарыцца, тады ім давядзецца сутыкнуцца з той жа сцяной, перад якой стаім сёння мы. Нам вельмі патрэбная падтрымка грамадства, каб людзі выйшлі з сваёй зоны камфорту і падтрымалі нас. Таму што, пратэстуючы з намі, яны змагаюцца і за сваю будучыню.

Чым больш намі грэбуе ўрад, тым мацнейшымі мы сябе адчуваем. Мы тым больш не паддамося ім! Мы не дазволім сябе затаптаць! Так, бываюць хвіліны слабасці. Я неяк сказала, што ўсё, вяртаюся дадому. Але потым задумалася: а што я адкажу, калі мяне нехта спытае: "Чаму ты вярнулася?" І што, я б адказала, што проста дрэнна сябе адчувала? Мне было б проста сорамна перад тымі, хто не можа пратэставаць, хто не змог прыехаць. Перад тымі, хто проста нас падтрымлівае. І я вырашыла, што неяк павінна справіцца са сваёй хваробай — я ўвесь час тут была прасцюжаная — і застацца. І засталася. І ўжо не плачу. Хочацца, вядома, дадому, але плакаць я ўжо перастала. Я стала мацней.