"Калі Украіна не перастане бразгаць зброяй, то наступствы непрадказальныя"

Еўрарадыё: Вы сцвярджаеце, што Крым выйшаў са складу краіны і быў далучаны да Расіі ў адпаведнасці з нормамі міжнароднага права. А калі праз пару гадоў яны адумаюцца і захочуць наноў правесці рэферэндум, каб вярнуцца ва Украіну?

Аляксандр Сурыкаў: Гэта іх права — гэта ж аўтаномія. Чаму мы пагадзіліся з жаданнем Крыма на далучэнне? Бо гэта ж аўтаномія ў складзе… Так што, калі перадумаюць — адпусцім.

Еўрарадыё: Але ці дазволена гэта расійскімі законамі?

Аляксандр Сурыкаў: Калі ласка! Расія ж — федэральная рэспубліка. І, апроч Крыма, у нас яшчэ 21 аўтаномная рэспубліка ёсць.

Еўрарадыё: І калі, да прыкладу, Інгушэція захоча выйсці са складу РФ…

Аляксандр Сурыкаў: Рэферэндум!

Еўрарадыё: Дазволяць яго праводзіць?

Аляксандр Сурыкаў: Гэта ўжо другое пытанне. Калі большасць насельніцтва — вы ж паглядзіце на вынікі крымскага рэферэндуму — то хто яго зможа забараніць правесці? Праца супраць рэферэндуму, канешне, будзе. Але ў Крыме меркаванне народа і ўлады па пытанні далучэння да Расіі зраслося, і калі яно гэтак жа зрасцецца ў іншым месцы, то… Ёсць працэдура правядзення рэферэндуму, збор подпісаў, калі ўлада не пагаджаецца, падача іх у суд. Расія — гэта федэральная краіна, а Украіна — не, і ў гэтым усё пытанне.

Еўрарадыё: Паводле інфармацыі Еўрарадыё, плануецца сустрэча кіраўніка Беларусі з выканаўцам  абавязкаў кіраўніка Украіны Турчынавым. А ці мяркуецца на такім узроўні сустрэча ў кіраўніка Расіі? Ці будзеце чакаць вынікаў прэзідэнцкіх выбараў?

Аляксандр Сурыкаў:  У нас зараз адбываюцца кантакты на працоўным узроўні. Вось, Лаўроў сустракаўся з Дзяшчыцай (міністры замежных спраў Расіі і Украіны. — Еўрарадыё) — гэта працоўны кантакт па просьбе Дзяшчыцы. На ўзроўні прэзідэнта, я мяркую, такія кантакты немагчымыя — няма дзеля чаго, улада часовая. Прыходзіць іншая ўлада, прыходзяць іншыя рашэнні — вось у чым пытанне. Не тое, што мы не любім гэтага Турчынава — няма пра што размаўляць, ён часовы чалавек.

Еўрарадыё: Ці будзе на прэзідэнцкіх выбарах ва Украіне ў Расіі свой чалавек?

Аляксандр Сурыкаў: Гэта не наша справа — там іх хапае, кандыдатаў. І ў лідарах сёння, паводле нашых звестак, спадар Парашэнка. Чалавек з той жа кагорты алігархаў, што і Януковіч. І гэта — справа Украіны, хай яны самі разбіраюцца з гэтымі рэчамі, не наша гэта пытанне.

Еўрарадыё: Вы сапраўды верыце, што Юлія Цімашэнка сур’ёзна казала пра жаданне ўзяць зброю і забіваць кацапаў? Яна ж палітык!

Аляксандр Сурыкаў: А яе што — за язык нехта цягнуў?! Не думаю. Я разумею, што, у тым ліку, тут ёсць адценне перадвыбарнае. Што скіравана гэта на радыкальны ўкраінскі захад. Але ж язык трэба трымаць за зубамі, нават калі так сапраўды думаеш. У такіх людзей і такое на языку — а калі ў справу гэта перавядзе?! Спадар Гітлер — таксама палітык і пачынаў з такога ж, а чым закончылася? Нацыянал-сацыялізмам. Вось вам і палітык.

Еўрарадыё: Украіна жыве ў прадчуванні вайны з Расіяй, а ўкраінскія СМІ паведамляюць, што на беларуска-ўкраінскай мяжы збіраюцца невядомыя людзі ў ваеннай форме без апазнавальных знакаў. Ці ёсць падставы для такіх хваляванняў?

Аляксандр Сурыкаў: Я чалавек, які дрэнна ставіцца да любага дэманстратыўнага бразгання зброяй. Але я хачу вас вярнуць да слоў спадарыні Цімашэнкі, якая балатуецца ў прэзідэнты Украіны — яна гатовая асабіста ўзяць зброю і скарыстаць яе супраць гэтых чортавых кацапаў на ўсходзе. Ні адной такой заявы з боку расійскіх лідараў, любой партыі, кіраўнікоў дзяржавы ніколі не было і няма. Калі гэта бразганне можа ўвасобіцца ў дзеянне, то наступствы яго складана прагназаваныя. Як у самой Украіне, дзе кацапаў жыве ад 8 да 12 мільёнаў ва ўсходніх рэгіёнах, так, не дай Бог, у іншых месцах. Бо кацапы чамусьці жывуць і ў Белгародскай, і ў Курскай, і ў іншых абласцях. Мы б не хацелі, каб украінскі бок вёў такую лінію. Бо наступствы… Ну, вы самі разумееце, калі зброя прымяняецца супраць кацапаў. Мы ўжо афіцыйнай мовай сказалі — мы гатовыя і будзем імкнуцца выбудоўваць сяброўскія адносіны з Украінай, у тым ліку і эканамічныя. Але заклікаем ўкраінскі бок стрымаць запал, прызнаць існуючыя рэальнасці, нармальна правесці выбары і паставіць на ногі ўладу, якую прызнавала ўся сусветная супольнасць. Вось і ўсё, што мы хочам.

Еўрарадыё: Ці задавальняе вас тое, што кіраўнік Беларусі прызнае далучэнне Крыма да Расіі дэ-факта, але не прызнае дэ-юрэ?

Аляксандр Сурыкаў: Тое, што адбылося постфактум, тое Аляксандр Рыгоравіч і зафіксаваў. Расія лічыць сваю пазіцыю правільнай і адпаведнай сусветным прававым нормам. Нашы калегі па Еўропе лічаць яе няправільнай і неадпаведнай, як і Злучаныя Штаты. Але фактычна, і Аляксандр Рыгоравіч гэта агучыў, Крым і Севастопаль увайшлі ў склад Расійскай Федэрацыі на паставе рэферэндуму, які прайшоў і ў Севастопалі, і ў Крыме. Чаму ён там прайшоў, вы ведаеце — бо там у большасці жыве рускае насельніцтва і ў іх выклікала перасцярогу ўлада, якая прыйшла на штыках радыкальных элементаў і фарміраванняў. І тое, якія гэта можа мець наступствы для рускіх людзей у Крыме. Не Расія ж аб’яўляла рэферэндум, а Крым. І мы маглі яшчэ падумаць: “Што нам рабіць?” Але ж вынікі галасавання проста неверагодныя. Як можна не зважаць на такое волевыяўленне народа, мы што — павінны былі паказаць усяму свету, што нам пляваць на рускіх?! У нас не было альтэрнатыўных рашэнняў, апроч як пагадзіцца з гэтым рэферэндумам. Вунь, ЗША сваіх грамадзян па ўсім свеце абараняюць. І далучэнне Крыма сёння — здзейснены факт, які Аляксандр Рыгоравіч і зафіксаваў. Мы яму за гэта ўдзячныя. І ўсе ў свеце павінны зразумець, што пасля  прыняцця адпаведных законаў адмаўленне гэтага факту — замах на суверэнітэт Расійскай Федэрацыі з усімі выцякаючымі наступствамі.

Еўрарадыё: Ці рэальна ў сённяшняй сітуацыі наладзіць сяброўскія адносіны паміж Расіяй і Украінай?

Аляксандр Сурыкаў: Не бачу ніякіх перашкод. Але для гэтага неабходна ва Украіне паставіць легітымную ўладу. Вы ж разумееце: добры Януковіч ці дрэнны — мы ж не з-за любові да Януковіча з Украінай усё жыццё жывём разам. Напэўна, ён не Сальвадор Альенда, чылійскі прэзідэнт, які адстойваў уладу і закон, Канстытуцыю Чылі са зброяй у руках. Але сённяшняя ўлада — нелегітымная! Ён жывы, гэты прэзідэнт, яны не распачалі канстытуцыйную працэдуру яго адхілення ад улады — імпічменту звычайнага не зрабілі. А гэта парламент усё павінен быў зрабіць. І прызначылі часовую ўладу, якая не можа лічыцца легітымнай і пастаяннай.

Еўрарадыё: Але ж Вярхоўная Рада абрана законна, яна легітымная — чаму вы кажаце, што там няма легітымнай улады?

Аляксандр Сурыкаў: Мы ж размаўляем не толькі з Вярхоўнай Радай, а і з выканаўчай уладай, узначальвае якую прэзідэнт. Таму мы і лічым, што пройдуць выбары прэзідэнта, потым, відаць, памяняецца і Рада і ўсё стане на свае месцы — я вас упэўніваю! На разумныя месцы наладжвання дыялогу, адносінаў і гэтак далей.

Еўрарадыё: Ці выдасць Расія Віктара Януковіча на патрабаванне ўкраінскай Генпракуратуры?

Аляксандр Сурыкаў: У разуменні юрыстаў сёння ён — прэзідэнт Украіны. Бо няма працэдуры яго вызвалення ад пасады згодна з Канстытуцый Украіны. На сённяшні дзень мы яго, безумоўна, не выдадзім. Калі яму будзе гарантаваная бяспека, як усім папярэднікам Януковіча. А там людзі практычна адной лініі паводзінаў. Паглядзіце, да прыкладу, на вядомага зяця Кучмы спадара Пінчука — ён жа з вельмі не бедных людзей. Вядома пра ўласнасць Краўчука — вельмі не бедны чалавек. Дарэмна, ён найменш балюча ўспрымае страту Крыма з усіх былых прэзідэнтаў. Так што няхай і Януковіч спакойна жыве ва Украіне, калі ў яго будзе такое жаданне, у чым пытанне!

Фота: Змітра Лукашука