Куратары "Перазагрузкі-2": Gogol Bordello добра заспявалі б на дыску
Стваральнікі складанкі распавялі, ці заспявае Мадона па-беларуску, чаму ад гэтага ўжо адмовіліся Rage і чаму песні дыска не вельмі запатрабаваныя на радыё.
Адзін з прадзюсараў "Будзьма! Тузін. Перазагрузка-2" Алесь Кот-Зайцаў і прэс-прадстаўнік кампаніі “Будзьма!” Алесь Плотка распавялі, ці заспявае Мадона па-беларуску, чаму ад гэтага ўжо адмовіліся Rage і чаму песні складанкі не вельмі запатрабаваныя на беларускім радыё.
Еўрарадыё: Ужо шмат было паасобку сказана пра падрыхтоўку складанкі "Будзьма! Тузін. Перазагрузка-2", таму хацелася б сабраць усю гэтую інфармацыю разам. Такой мэты я сёння прытрымліваюся, хоць, шчыра кажучы, часу ў нас на гэта не шмат. Тым не менш, паспрабуем. Але пачнем з адваротнага! Што далей? Ці заспяваюць Depeche Mode і Мадона па-беларуску?
Алесь Плотка: Хацелася б, канешне! Калі мы ўжо бачым, што праект мае і гісторыю, і пэўную легендарнасць, абрастае міфамі — натуральна, ён вымагае працягу. Натуральна, тая платформа, якая была створаная, ужо дае плён. Мы ўжо бачым і беларускія гурты, якія перакладаюць свае тэксты на мову. Далейшая ідэя ёсць. Агучваць яе больш фактурна пакуль рана, бо ўсе чакаюць дынамікі. Калі на першай складанцы былі ўнутраныя байцы шоў-бізу, на другой — выхадцы з Беларусі і неабыякавыя з сусвету, то на трэцяй мусіць быць першы эшалон сусветнага шоў-бізу. Наколькі гэта атрымаецца… мы зробім усё магчымае.
Ці будуць там “дэпешы”!? Чым чорт не жартуе! Прынамсі, любая ідэя спачатку ўспрымаецца, як вар’яцтва. Вось мы жартуем, а хто б мог уявіць пяць гадоў таму, што “Мумий Тролль” заспявае па-беларуску? Я ўжо гэтаму не здзіўлюся. Я думаю вось, Gogol Bordello маглі б вельмі добра заспяваць, бо яны прапагандысты мульцікультурнага ў культуры. Яны ўплятаюць у свае песні і амерыканшчыну, і ўкраінскую тэму, і расійскую і, як ведаем, добра ставяцца і да беларускіх каранёў, спяваючы за кулісамі песні “Крамбамбулі”. Я думаю, гэта загучала б кантэкстуальна добра.
А можа заўтра Яўген Гудзь патэлефануе Мадоне, з якой разам выступае, і скажа: “Слухай, ведаеш, тут ужо “Мумий Тролль” спявае, у дзверы грукаецца беларуская тэма! Нам трэба абагнаць гэтую “Будзьму!” і першымі запісаць супер-сінгл!"
Еўрарадыё: Ну-ну, няхай так і будзе! Ва ўсялякім выпадку, я буду спадзявацца. Але вернемся да таго, што ўжо зроблена. Ведаю, што першапачаткова планавалася, каб “перазагрузачныя” песні круціліся на FM. Ці аддаваліся яны на радыёстанцыі?
Алесь Плотка: Натуральна, што адной з першасных мэтаў былі FM-ратацыі гэтых песняў, натуральна, што яны былі дасланыя ці аддадзеныя ў рукі выканаўчых, эфірных ці музычных рэдактараў станцыяў. У кожным выпадку ўсё адбываецца па-рознаму. Для прыкладу, магу прывесці размову з адным з музычных рэдактараў, называць якога не буду, бо размова была прыватнай.
На адну з шэрагу радыёстанцый была аддадзеная плытка і рабіўся яе незалежны аналіз слухачамі станцыі. Гэта робіцца з усімі плыткамі, якія трапляюць на гэтую радыёстанцыю. І была вельмі цікавая пазіцыя ў выніку. Маўляў, ёсць шэраг песень з гэтай плыткі, якім незалежныя слухачы ставяць добрыя адзнакі. То бок, яны гатовыя слухаць гэты матэрыял, ён цікавы, не выклікае абурэння ці жадання пераключыцца з FM-станцыі. Але, дадаюць, беларусы не гатовыя слухаць гэтыя песні ў кантэксце нашай плыні. Атрымліваецца, што нам патрэбнае нейкае адмысловае радыё. То бок ні два, ні паўтара — усе кажуць, што песні добрыя, але пакуль ім не гатовыя даваць шырокую ратацыю. Чаму так? Атрымліваецца, мы зрабілі плытку, якую слухаюць і ўхваляюць усе рэдактары, але не даюць ёй на ўсе 100 адсоткаў рухацца далей. Прынамсі, пакуль.
Еўрарадыё: Добра! А што чуваць з планамі на канцэрты-прэзентацыі складанкі па гарадах?
Алесь Плотка: Ну, гэта не было планам. Гэта была ідэя, якая ўзнікла падчас прэс-канферэнцыі з Алегам Скрыпкам. Натуральна, што думкі наконт таго, як прасоўваць праект акрамя FM і інтэрнэту, ёсць. Гэта пакуль толькі ідэя. Бо заангажаваныя даволі вялікія зоркі і незразумела, як ехаць у раённы цэнтр з гуртом, з райдарам узроўню “Мумий Тролля” ці “Вопляў Відаплясава”.
Магчыма, гэта магло б адбывацца ў фармаце, у якім выступаў Алег Скрыпка, такі ўкраінска-беларуска-славянскі ды-джэй сэт. Але канешне не ўсе з выканаўцаў пакуль працуюць у якасці ды-джэяў, таму гэта проста такі прыклад. Магчыма, будзе вялікі рок-канцэрт. Такая ідэя таксама лунала. Але тут не ўсё залежыць ад нас. Залежыць часткова ад артыстаў і тэхнічна-арганізацыйных момантаў. Калі нічога не будзе замінаць, то добры рок-канцэрт з зоркамі, якія ўдзельнічалі ў складанцы, адбудзецца. Калі надвор’е будзе дрэнным, працягнем слухаць улюбёныя песні ў сваіх аўтамабілях і замаўляць іх на каналах FM-станцый.
Еўрарадыё: Ну, і давайце пра стварэнне “Будзьма! Тузін. Перазагрузка-2”. Нарэшце паразмаўляем з іншым Алесем, які вёў перамовы з зоркамі. Лагічнае пытанне: як было з імі дамаўляцца?
Алесь Кот-Зайцаў: “Гэта было вельмі цікава, класны досвед! Дакранаешся, сутыкаешся з рознымі структурамі шоў-бізу ў розных краінах, дзе і як гэта працуе. Вось мы вялі перамовы з Віктарам Смольскім і гуртом Rage, дык гэта прыклад такога еўрапейскага шоў-бізу. Там кантракты, там гэта сапраўдны бізнэс з прымалёўкай “шоў”. Там не так усё проста, маўляў, прыйшоў, запісаў песню, аддаў яе і ўсё. Там ёсць паняцце аўтарскіх правоў, якія на адны рэчы належаць адным кампаніям, на іншыя — іншым.
А з Расіяй іншы досвед. Там ёсць такая асоба, як прадзюсар, якая можа вырашыць проста ўсё. І нават не заўжды ўласныя погляды артыста могуць мець вырашальную ролю. Але бывалі выпадкі, калі і самі выканаўцы выходзілі на сувязь. Сяргей Будкін увогуле размаўляў з маці Аляксандра Рыбака. Таму што там быў настолькі моцны, шматколавы мэнэджмент, праз які проста не атрымалася прабіцца да самога спевака, каб патлумачыць усю прыгажосць, вартасць гэтага праекту. Маці паразмаўляла са сваім сынам, дапамагала яму запісваць песню ў студыі, як гэта ўсё вымаўляецца і г.д.
Зразумела, што розныя артысты з-за ўзроўню сваёй папулярнасці, актыўнасці па-рознаму рэагавалі на гэтую прапанову. Напрыклад, “Мумий Тролль” адразу адрэагавалі пазітыўна ды пагадзіліся. Але потым здарылася так, што яны вельмі доўга не змаглі зрэалізаваць гэты запіс. Проста ім не хапала часу.
Еўрарадыё: Вось ты ўзгадаў пра Смольскага ды Rage, але чаму не атрымалася іх уключыць у складанку?
Алесь Кот-Зайцаў: “Ну, сэнс быў у тым, каб замежныя песні прагучалі па-беларуску. А з гуртом Rage менавіта з-за гэтых кантрактаў ды розных там правоў дамовіцца не ўдалося. Сам жа Віктар, як інструменталіст, прапаноўваў нам сваю інструментальную тэму, але гэта выпадала з канцэпцыі складанкі. Але мы яму вельмі ўдзячныя! Думаю, яго імя ўсё ж з’явіцца ў нашым праекце.
Еўрарадыё: А як адбіраліся песні? Вы самі прапаноўвалі ці вам дакладна казалі, маўляў, перакладайце гэтую?
Алесь Кот-Зайцаў: “Напрыклад, з Алёнай Свірыдавай было менавіта так. Мы адразу ж атрымалі задачу перакладаць менавіта гэтую песню і ніякіх іншых варыянтаў. А з кімсьці мы выбіралі песні, думалі. Напрыклад, “Смысловые галлюцинации” дзве песні прапанавалі, з якіх мы самі абралі адну. З гуртом “Мумий Тролль” абмяркоўвалася вельмі шмат песень, бо там было з чаго выбіраць. Па-рознаму, карацей, але думаю, што ў выніку выбар паў на добрыя трэкі.
Еўрарадыё: А як вырашалася пытанне вымаўлення?
Алесь Кот-Зайцаў: “Хтосьці, як “Смысловые галлюцинации”, паставіўся вельмі адказна, і нягледзячы на сваю занятасць, яны знайшлі час тры разы схадзіць у студыю і ўсё гэта перазапісаць. Хтосьці такога часу не знайшоў і запісаў усё з першага разу. Маўляў, як запісалася, так запісалася. У кагосьці такіх праблемаў увогуле не было, як Марыя Тарасевіч ці Аляксандр Рыбак.
У прыкладзе з тымі ж “галюцынацыямі” ўсё пачалося, падавалася б, з даволі далёкай зачэпкі. Ну, дырэктар гурта, ну, з Беларусі. Але гэтыя музыкі, якія жывуць ледзь не на краі свету, бо Екацярынбург даволі далёка, паставіліся да ідэі праспяваць па-беларуску настолькі неабыякава ды прафесійна, што песня перазапісвалася некалькі разоў. Яны спрабавалі дасягнуць шыкоўнага выніку, каб беларуская мова ў іх выкананні была менавіта беларускай, а не нейкай пародыяй, маўляў, вось мы паспрабавалі. У выніку мы прыйшлі да таго, што я ім проста сам праспяваў гэтую песню на мове, і лідар гурта Сяргей Бубянец, проста паўтараючы маё вымаўленне, запісаў трэк.
Еўрарадыё: Ну, і пра тое, што вельмі актыўна абмяркоўвалася ў інтэрнэце адразу пасля выхаду “Будзьма! Тузін. Перазагрузка-2”. Што ж там такое з “Мумий Троллем” здарылася?
Алесь Кот-Зайцаў: “Хацеў бы заўважыць, што сам факт удзелу ў праекце “Мумий Тролля” — ужо класна. І тое, што песня выклікала нейкія абмеркаванні — таксама някепска. Па-першае, гэта пэўны піяр для праекту, па-другое, гэта розгалас. У любым разе гэта выклікае цікавасць. А як атрымаўся трэк? Ну, як я і казаў, часу ў іх было вельмі не шмат, каб гэта зрабіць. Таму, як змаглі — так і зрабілі, скажам. Можа, Алесь нешта дадасць.
Алесь Плотка: “Ну, натуральна тое, што не трэба перабольшваць магчымасцяў кожнага з замежных выканаўцаў у разуменні беларускай мовы. Трэба яшчэ і разумець тое, што мова сама па сабе вельмі рознабаковая. Той жа гурт System Of a Down спявае на такой англійскай мове, што мала хто разумее. Ці тое ж стаўленне брытанцаў да пранонсу амерыканцаў… Таму думаю, што і нам варта, скажам, разумець той падыход, які ўзяў Ілля Лагуценка ці Алег Скрыпка. Гэта такое рэгіянальнае разуменне беларускай мовы жыхарамі Расіі ці Украіны, якія спрабуюць на ёй спяваць. У кагосьці гэта атрымалася з малдаўскім акцэнтам, праз натуральныя прычыны, у кагосьці — з расійскім, а хтосьці вырашыў зрабіць такі R’n’B-падыход. Няхай будзе розная беларуская мова!
Еўрарадыё: Былі музыкі, якіх вы хацелі б убачыць на дыску, але яны адразу адмовіліся?
Алесь Кот-Зайцаў: “Безумоўна! Любы чалавек, які возьме ў рукі “Перазагрузку-2” зразумее, што не хапае пэўных выканаўцаў, якія лагічна і натуральна павінны і мусілі там быць. Напрыклад, “Би-2”, якія пазіцыянуюць сябе, наколькі я ведаю, як беларусы. Ну, два хлопцы з Бабруйску дасягнулі пэўных вышыняў… Таксама прапаноўвалі такім выканаўцам, як “Хор Турэцкага”, карацей розным…
Шэраг выканаўцаў, з якіх хтосьці не змог, хтосьці не захацеў, а хтосьці паставіўся з камерцыйнага пункту гледжання. Але праект жа некамерцыйны. Гэта добрая воля кожнага з удзельнікаў, выканаўцаў. Таму адмоваў было дастаткова і прычыны ў іх былі розныя. Для мяне ўласна было дастаткова крыўдна атрымаць адмову ад гурта “Би-2”. Падавалася, што гэта такі важны ды заўважны гурт. Але там адмова была “з-за шчыльнага гастрольнага графіку”.
Еўрарадыё: Тое, што ідэя належыць Сяргею Будкіну, рэдактару партала "Тузін гітоў", не сакрэт, а вось якія мэты ставіліся перад складанкай першапачаткова?
Алесь Кот-Зайцаў: Беларуская музыка ўвогуле, я гэта і як музыка магу засведчыць, і трошкі як прадзюсар, выпадае крыху з агульнасусветнага кантэксту. Я маю на ўвазе беларускамоўную музыку. У нас ёсць свая тусоўка, ёсць свае выканаўцы, свой нейкі лакальны свет, у якім існуе гэтая музыка. І адной з мэтаў гэтага праекту, як на маю думку, — гэтай лакальнасці дадаць нейкую глабальнасць. Каб беларуская музыка заіснавала на сусветнай прасторы, каб яна была бачная не толькі ў нас і намі самімі. Гэта адна мэта.
Другая, канешне, у тым, каб самі беларусы зразумелі, што беларуская мова, беларуская музыка — гэта штосьці вартае ўвагі. Як ні прыкра, але нам даводзіцца і па сённяшні дзень пра гэта гаварыць, даказваць камусьці штосьці. Думаю, такія імёны, якія ёсць на другой плытцы, на “Перазагрузцы-2”, сведчаць, што ўсё ж на беларускай мове можна спяваць, і гэта прыгожа і выглядае цалкам прафесійна.
Еўрарадыё: А дасягнулі іх у выніку?
Алесь Кот-Зайцаў: Зразумела, што заўсёды хочацца больш і лепшага. Зразумела, здаецца, што рэзананс быў не настолькі вялікі, як мог бы быць. Хацелася б, каб і ўвагі было больш, як з боку слухачоў, так і таго ўнутранага, лакальнага свету, пра які я казаў. Але ёсць куды расці і гэта файна, бо наперадзе будзе яшчэ праект, можа і не адзін такога кшталту. Таму добра, што ёсць рост, такая прагрэсія, нават не ў музычным і сацыяльным плане, хоць і гэта таксама, але і ў тым успрыманні і важнасці самога праекту. Першы праект быў, безумоўна, патрэбны і важны, другі яшчэ больш важны і патрэбны. І я спадзяюся, што гэтая прагрэсія захаваецца.
Алесь Плотка: Варта падкрэсліць, што “Будзьма! Тузін. Перазагрузка-2” перш за ўсё ёсць добрай, станоўчай крэатыўнай платформай. Мы робім нешта самі і паказваем свой досвед, то бок мы даем прыклад. Тое, што мы чуем у выніку, дае нам зразумець, што гэта неблагі прыклад. Мы ўжо бачым шмат артыстаў тут і там, якім становіцца цікавай беларуская мова і яны яе ўжываюць. Калі ласка!
Мы ведаем, што гэты падмурак, які кампанія “Будзьма беларусамі!” робіць, будзе існаваць як платформа доўгія гады. Як адзін з найбуйнейшых праектаў “Будзьмы”, “Перазагрузка” цалкам адпавядае пастаўленым мэтам кампаніі. Праект паказвае, што толькі досвед супольнай дзейнасці ды супольнай працы можа быць рэальна паспяховым ды звяртаць на сябе ўвагу.
Калі б праспявала па-беларуску толькі адна Свірыдава, умоўна, гэта не мела б такога рэзанансу. Атрымліваецца, што з кожным артыстам мы маем пэўную гісторыю, якая сацыяльна вельмі добра адлюстроўваецца і на беларускае грамадства. Яны вельмі розныя, але кожная са сваёй разынкай. Возьмем таго ж Аляксандра Рыбака і песню “Небасхіл Еўропы” — ён выступаў з ёю на адборы на “Еўрабачанне”.
Еўрарадыё: Нацыянальны беларускі адбор на “Еўрабачанне”, на якім толькі адзін чалавек праспяваў па-беларуску — і гэта быў Аляксандр Рыбак!
Алесь Плотка: Ну, паказаў добры прыклад! Можа быць, варта нешта і па-беларуску спяваць!.. У нас ужо даўно так адбываецца, што гэтае пытанне свядомасці, беларускасці да ўсіх прыходзіць неяк звонку. Праз тое, што замежнікі пытаюцца: “Дык вы ж пакажыце, што ў вас сваё, аўтэнтычнае!”. Тады беларус пачынае думаць: “А што ж у мяне такое крутанскае ёсць?”. І тут ён можа сказаць: “Глядзіце! Ды мы сучасная нацыя, у нас сучасная мова! Ды на нашай мове спяваюць ад Швецыі да Уладзівастоку!”. Гэта абсалютна годны прадукт атрымаўся. Мы маем чым ганарыцца.
