Распранулі да майткаў: журналісты з Расіі правялі тры гадзіны ў мінскай міліцыі
Ян Патарскі і Павел Нікулін / Еўрарадыё
16 сакавіка ў Мінску спачатку затрымалі, а потым адпусцілі двух расійскіх журналістаў: Паўла Нікуліна і Яна Патарскага. Абодва яны працуюць у рэдакцыі альманаха moloko plus. У сталіцу Беларусі хлопцы прыехалі, каб прачытаць лекцыю пра малыя медыя — такія, як іх альманах.
Каля 16:00 яны былі затрыманыя каля ўваходу ў "Беларускі прэс-клуб", дзе павінна была прайсці лекцыя. Перад гэтым міліцыянты перапісвалі дадзеныя тых, хто прыйшоў на мерапрыемства, і здымалі іх на відэа.
Каля 19:00 Нікулін і Патарскі выйшлі з аддзялення міліцыі. Па іх словах, пратаколаў аб адміністрацыйным правапарушэнні на іх складзена не было — міліцыянты абмежаваліся рапартамі аб затрыманні. У журналістаў канфіскавалі 32 асобніка альманаха moloko plus, прысвечаных рэвалюцыям у свеце, а таксама стыкеры. Усё гэта пройдзе экспертызу на прадмет экстрэмізму.
Калі экстрэмізм знойдзецца, расіян прыцягнуць да адміністрацыйнай адказнасці. Пакуль жа Нікулін і Патанскі маюць права вярнуцца дадому.
"Нам сказалі, што мы распаўсюджваем экстрэмісцкія матэрыялы, — пасля вызвалення распавёў Еўрарадыё выдавец moloko plus Павел Нікулін. — Мне як рэдактару гэтых матэрыялаў вядома, што ў Расіі яны не забароненыя. У Беларусі іх таксама быццам бы ніколі не адбіралі.
У нас фатаграфавалі татуіроўкі. Мне давялося распрануцца да майткаў, таму што ў мяне шмат татуіровак.
Тое, як з намі размаўлялі супрацоўнікі міліцыі, я магу назваць халоднай ветлівасцю, то бок, гэта вымушаная ветлівасць. Мне здаецца, што нам не верылі. Яны рабілі выгляд, што вераць мне, ветліва ўсміхаліся, але малюначак у галаве ў іх іншы. Яны быццам бы лічылі, што мы з нейкай іншай мэтай сюды прыехалі. Пыталіся, ці знаходзімся мы ў нейкіх рухах. Мы, акрамя як у прафсаюзе журналістаў, нідзе не ўдзельнічаем".
Ян Патарскі распавядае, што мэтай візіта ў Беларусь была лекцыя пра тое, як ствараць малыя медыя, а не прэзентацыя альманаха:
"У нас ёсць наш часопіс, які мы выпускаем, гэта малое медыя, таму ў нас ёсць досвед у гэтым. Мы хацелі падзяліцца досведам з нашымі беларускімі чытачамі, калегамі. Нават у загалоўку нашай сустрэчы не было інфармацыі, пра што наш альманах. Сувязь паміж нашым альманахам і гэтай лекцыяй толькі ў тым, што гэтую лекцыю чытаюць ўдзельнікі альманаха".
Акрамя альманахаў, у журналістаў хацелі канфіскаваць футболкі. Але ўсё ж не сталі.
— Я доўга тлумачыў, што на нашым мерчы намаляваная фламандская архітэктура. Гэта сабор, — распавядае Патарскі.
— Ламбардская, напэўна! — папраўляе Нікулін.
— Я сказаў фламандская, — працягвае Патарскі. — Потым выпраўляў граматычныя памылкі за супрацоўнікам міліцыі, які пісаў пратакол, і ён не мог запомніць слова "фламандская", таму слова "ламбардская" выбіла б яго наогул. Калі б было слова "ламбард", нас бы прывязалі да якіх-небудзь фінансавых правапарушэнняў, а ў нас грошай няма.
У Паўла Нікуліна ёсць некалькі версій, чаму двое расійскіх журналістаў зацікавілі беларускую міліцыю:
"Я не вельмі разумею: гэта была самадзейнасьць мясцовых органаў ці яны настолькі спагадныя, што выконвалі нейкія расійскія просьбы. Мне распавядалі, што мясцовыя сілавікі зацята сочаць, "каб тут нічога Расія не рабіла", таму што ў іх ёсць прафесійны гонар. Яны незадаволеныя, калі Расія тут нешта пракручвае, як, напрыклад, была гісторыя з выкраданнем [украінца Паўла] Грыба. З іншага боку, а чаму б і не? Па нейкіх пытаннях можна сварыцца, па нейкіх супрацоўнічаць. Яны ўвогуле думалі, што мы анархісты, што ўваходзім у нейкія рухі.
У Расіі СМІ пісалі, што нам плацяць Хадаркоўскі, Навальны, Захад, што мы звязаны з Ісламскай дзяржавай. І гэта не быў нейкі сцёб — тыя людзі, якія гэта сцвярджалі, упэўненыя ў гэтым. Цяпер вось дадалося, што мы звязаныя з рухам анархістаў. Ну, у прынцыпе, гэта нядрэнны паслужны спіс. Амаль няма чаго дадаць, хіба што нацыстаў і Ірландскую рэспубліканскую армію. І ўсё!"
Мінская міліцыя ў афіцыйным прэс-рэлізе заявіла, што расіян: "20-гадовага непрацуючага жыхара г. Масква і 30-гадовага студэнта маскоўскага ВНУ" — затрымалі для высвятлення асобаў. "У грамадзян была выяўленая літаратура, якая змяшчае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці, — сказана ў паведамленні на сайце ГУУС Мінгарвыканкама. — У дачыненні да згаданых грамадзян распачаты адміністрацыйны працэс па арт. 17.11 ("Распаўсюд, выраб, захоўванне, перавозка інфармацыйнай прадукцыі, якая змяшчае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці ці прапагандуе такую дзейнасць") КаАП Рэспублікі Беларусь". Літаратура канфіскаваная, а 19-й гадзіне грамадзяне адпушчаныя, праводзіцца праверка.
moloko plus — гэта некамерцыйны альманах, прысвечаны праблемам гвалту. У ім працуюць прафесійныя журналісткі і журналісты, "якія стаміліся ад цэнзуры і ангажаванай парадку дня ў расійскіх федэральных СМІ".
Раней выйшлі тры нумары альманаха: "Тэрарызм", "Наркотыкі" і "Рэвалюцыя". Зараз каманда працуе над чацвёртым нумарам: "Патрыярхат".