Што нам можна было 10 гадоў таму, а цяпер забаронена

Чым горш справы ў грамадстве, тым больш у ім забаронаў. Чым больш забаронаў — тым менш камфорту.

Днямі служба аховы БДУ не пусціла карэспандэнта Еўрарадыё Паўла Свярдлова ў галоўны корпус універсітэта. Аказваецца, "чужым" нельга. Мы былі ўражаныя і прыгадалі пра простыя рэчы, якіх нас пазбавілі за апошнія дзесяць гадоў. Такім чынам, раней нам было можна:

1. Заходзіць у Студэнцкі гарадок БДУ

Два гады таму ў БДУ быў свабодны доступ. Вы маглі наведаць там сябра, паказаць універсітэт свайму дзіцяці. Нарэшце, проста прыйсці пагрэцца ў ціхім студэнцкім дворыку. Паглядзець на адзіную ў Мінску скульптуру Махандаса Гандзі, на Ефрасінню Полацкую, на Буднага з Цяпінскім. Усё змянілася пасля студэнцкага маршу, які прайшоў у снежні 2015 года. Студэнты расклалі на ганку галоўнага корпуса БДУ дыван і выклікалі на яго рэктара. Рэктар за адказам у кішэню не палез і зрабіў больш жорсткімі правілы ўваходу ва ўніверсітэт.

На некаторых факультэтах у вас проста пацікавяцца, да каго вы ідзяце, і, магчыма, прапусцяць. А на ўваходзе ў Студэнцкі гарадок спыняць і папросяць прад'явіць студэнцкі або пасведчанне супрацоўніка. Няма гэтых дакументаў? Ахоўнік пакажа на сцяну сваёй будачкі, дзе вісіць вытрымка з універсітэцкага статуту. Будзь вы хоць тройчы выпускнік, былы супрацоўнік, сумяшчальнік ці проста ўладальнік настальгічных успамінаў пра ўніверсітэцкую сталоўку — вас загадана не прапускаць. Для справядлівасці, у Мінску практычна не засталося універсітэтаў, у якія вас пусцяць без лішніх пытанняў.

2. Піць піва на вуліцы

У лютым 2010 года ў Мінску забаранілі піць піва на вуліцы. Да таго было можна. Піць ці не піць — кожны рабіў выбар у меру сваёй разбэшчанасці. Але потым міліцыя вырашыла, што лепш забараніць. Маўляў, занадта шмат злачынстваў у гэтай краіне здзяйсняецца пад уплывам алкаголю. Спачатку грамадскімі месцамі былі абвешчаныя нават балконы шматпавярховак...

Міліцэйская статыстыка пацвярджае: з года ў год "п'яных" злачынстваў робіцца ўсё менш. А за распіццё алкагольных напояў у грамадскіх месцах, наадварот, сталі затрымліваць часцей: з 262100 выпадкаў у 2012 годзе да 349800 у 2015-м. І толькі ў апошні год статыстыка абвалілася: да 301300 затрыманых. Ну не хочуць беларусы піць піва ў чатырох сценах, не жадаюць!

3. Бясплатна не працаваць

Так-так, гэта мы пра дэкрэт №3 — эпічную спробу беларускіх уладаў прымусіць нацыю працаваць. Права на працу прапісана ў Канстытуцыі Беларусі. З красавіка 2015 года да яго дадаўся абавязак па фінансаванні дзяржаўных выдаткаў. Працуеш — плаціш падаткі; ня працуеш — заплаці збор, 360 рублёў новымі.

Дэкрэт справакаваў масавыя пратэсты узімку і ўвесну 2017 года. Аляксандр Лукашэнка нават абвясціў, што прыпыняе дзеянне дакумента на год. Будучыня дэкрэта туманная: адмяняць яго ўлады не хочуць, а выправіць так, каб нікога больш не пакрыўдзіць, — задача вельмі складаная. Бясплатна не працаваць дазволена беларусам, якія пражылі больш за паўгода за мяжой, маладым мамам. Чакаецца, што хутка да іх дададуцца "дачнікі".

4. Праводзіць пікеты без дазволу

У канцы 2010 года сярэдні заробак беларусаў перавысіла запаветны рубеж у $500. За гэта краіна расплацілася валютным крызісам. Да верасня 2011 года рубель дэвальваваўся амаль утрая. Раззлаваныя людзі абралі нетрывіяльную форму для пратэстаў: ва ўмоўлены час без усялякіх плакатаў і лозунгаў выходзілі на праспект Незалежнасці і проста пляскалі ў ладкі.

Нягледзячы на ​​тое, што пляскаць на вуліцы ў Беларусі не забаронена (да гэтага часу), "маўклівыя акцыі" скончыліся масавымі затрыманнямі. У тым жа годзе дэпутаты прынялі закон "Аб масавых мерапрыемствах", згодна з якім дазвол у гарадскіх уладаў трэба атрымліваць нават на адзіночны пікет. Праз некаторы час міліцыя падарыла нам выдатны прыклад прымянення закона, затрымаўшы двух дзяўчат за "пікетаванне шляхам фатаграфавання" — адна рабіла здымак іншай з плюшавым мішкам ў руках. Такіх мішак на парашутах скінулі над Івянцом шведы, якія парушылі паветраную прастору Беларусі на лёгкаматорным самалёце. Фотасесія адбывалася ў двары дома на праспекце Незалежнасці.

5. Фатаграфаваць адміністрацыйныя будынкі

Дарэчы, пару гадзінаў у міліцыі можна правесці і проста таму, што сфатаграфаваў нешта не тое. У гэтым на ўласным досведзе пераканаўся мінчук Зміцер Ласько, калі вечарам 26 лютага 2015 года вырашыў захаваць для вечнасці ілюмінацыю на будынку Акадэміі навук. Спачатку да фотааматара выйшаў вартаўнік, потым прыехала міліцыя. Выявілася, ёсць ўнутраны дакумент, згодна з якім трэба правяраць усіх, хто робіць здымкі адміністрацыйных будынкаў, і тым больш — аддзяленняў міліцыі. А раптам яны маюць намер кагосьці пакрыўдзіць ці (крый Божа!) развязаць супраць ахоўнікаў правапарадку інфармацыйную вайну?

6. Паліць у цягніках

Мы зноў пра шкодныя звычкі і пра права людзей рабіць выбар пад сваю адказнасць. Кажуць, "Белавія" была адной з апошніх авіякампаній у свеце, якая забараніла курэнне ў сваіх самалётах. У падлакотніках некаторых з іх да гэтага часу захаваліся попелкі. Ёсць яны і ў тамбурах многіх вагонаў Беларускай чыгункі. Але паліць там азначае парушаць правілы. Таму і зімой, і летам зграйкі курцоў падчас стаянак высыпаюць з вагонаў на пероны. Дзе, дарэчы, таксама можна паліць толькі ў спецыяльных месцах, пазначаных пункцірнай лініяй.

7. Легальна адпачыць у Крыме

Дзесяць гадоў таму можна было раніцай сесці ў цягнік "Мінск — Сімферопаль", і ўвечары наступнага дня выйсці з яго ў Крыме. Цяпер такога цягніка няма. Украіна не прапускае ў Крым турыстаў, а тых, хто заязджае на паўвостраў праз Расею, запісвае ў парушальнікі сваёй дзяржаўнай мяжы. Тым, хто ўсё ж вырашыцца на такую паездку, пагражае як мінімум забарона на ўезд ва Украіну, як максімум — турэмны тэрмін. "А эти ночи в Крыму теперь кому?!"