"Нармальнае лінейнае пераўтварэнне". Дырэктар РІКВ адказаў крытыкам методыкі ЦТ

Дырэктар РІКВ Юрый Міксюк адказаў на прапанову адмяніць новую методыку падліку балаў цэнтралізаванага тэставання. На яго думку, альтэрнатыва, якую прапаноўваюць складальнікі праекта звароту, што бурна абмяркоўваецца ў Сеціве, — гэта "вынаходніцтва ровара".

"Людзі, якія выступілі з такімі прапановамі, не разумеюць, што вымярэнне ведаў — гэта складаны працэс", — перакананы Юрый Міксюк.

Прааналізаваўшы ацэнку рэпетыцыйнага тэставання, сузаснавальнік цэнтра "100 балаў" Яўген Лівянт і іншыя складальнікі праекта звароту патлумачылі, чаму новую сістэму ацэньвання крытыкуюць педагогі, рэпетытары, бацькі школьнікаў, самі навучэнцы. Аўтары заклікаюць чыноўнікаў адмовіцца ад рэйтынгавай шкалы ацэньвання і стварыць простую і зразумелую сістэму, якая дазволіць ацаніць гатоўнасць абітурыента стаць студэнтам і параўноўваць і супастаўляць школьную адзнаку з вынікамі ЦТ.

"Для гэтага кожнаму заданню тэста ЦТ павінна адпавядаць пэўная колькасць балаў, каб у суме атрымлівалася 100 балаў, — напісана ў звароце. — Пры гэтым "кошт" кожнага задання павінен нарастаць па меры нарастання складанасці задання. Менавіта так ацэньваюцца кантрольныя і экзаменацыйныя работы ў школах".

"На першы погляд, нам прапануюцца вельмі прывабныя варыянты, — кажа дырэктар РІКВ. — Даём кожнаму заданню нейкія балы, складваем — атрымліваем 100. Але ў любым падручніку вымярэння ведаў сказана, што нельга спыняцца на першасных балах, іх неабходна нармалізаваць, і гэта вядомы ў свеце факт. Звяртаючыся да новай методыкі, мы фактычна яго выкарыстоўваем".

Вынікі ацэньвання РТ паказваюць, што цяпер абітурыенты з меншымі ведамі змогуць атрымаць больш балаў. Адзнака тэста ў хлопцаў, якія не рашылі ўсяго некалькі заданняў, наадварот, будзе не вельмі высокая. У дадатак нейкі бал можна атрымаць за заданне, якое абітурыент рашае напалову. "Усё змяняюць на карысць двоечнікаў", — лічыць Яўген Лівянт.

"Усё для двоечнікаў" або ўсім па здольнасцях?

Юрый Міксюк лічыць, што ўсё лагічна і што такі падыход — гэта "нармальнае лінейнае пераўтварэнне". Дырэктар РІКВ успамінае свае школьныя гады, калі веды ацэньваліся па пяцібальнай сістэме. Каб атрымаць "пяць" за кантрольную з трох задач, трэба было правільна рашыць усе тры. "Тры" маглі паставіць за адну цалкам вырашаную задачу, "чатыры" — за дзве. То бок, кожнае заданне мела свой "кошт".

Калі б яго не было, настаўнік дзяліў бы максімальную ацэнку "пяць" на тры. Але хіба можна ставіць "кол" або "два", калі нейкае дакладнае рашэнне ёсць?

"Калі нам кажуць, што тэсты ацэньваюцца з вялікім завышэннем, то на самой справе гэта аб'ектыўная ацэнка, — пераконвае Юрый Міксюк. — Немагчыма ўсё інтэрпрэтаваць і супастаўляць. Я заклікаю апеляваць да сусветнага вопыту. Глядзець, як гэта робіцца ўсюды, па-навуковаму і больш за сто гадоў. Тыя, хто разлічвае атрымаць шмат балаў, перажываюць, а ці не дагоняць іх тыя, хто рашыць менш заданняў. Адразу магу сказаць: той, у каго ведаў больш, атрымае балы вышэй".

"Калі казаць пра конкурсы на прэстыжныя факультэты, сітуацыя не зменіцца. Людзі як паказвалі свае веды, так і будуць, — кажа ён. — Іншая справа, што зменіцца сітуацыя з конкурсам. На тых спецыяльнасцях, дзе прахадныя балы былі высокія (дзе трэба было прад'яўляць сертыфікаты не ніжэй за 70 балаў), новая методыка ніяк не адаб'ецца. Яна можа закрануць толькі спецыяльнасці, дзе былі невысокія прахадныя балы. Тут з вялікай верагоднасцю конкурс падвысіцца".

Новая методыка зразумелая?

Пра тое, што методыку апрацоўкі вынікаў ЦТ трэба мяняць, казалі і педагогі, і чыноўнікі. Але які ў гэтым сэнс, калі зноў узнікае блытаніна?

Па словах кіраўніка РІКВ, пры старой методыцы апрацоўкі вынікаў ЦТ была выяўленая хібнасць ў вымярэнні ведаў у галіне сярэдніх і малых значэнняў. Чым больш абітурыентаў ведалі нейкі раздзел вучэбнай праграмы і, адпаведна, рашалі пэўную задачу з гэтага радзела, тым меншы ўнёсак у агульны бал тэста рабіла такая задача.

"Выходзіць, што каштоўнасць заданняў, з якімі спраўляліся ўсе, набліжалася да нуля, і фактычна гэтыя веды не ацэньваліся і не ўлічваліся, — тлумачыць Юрый Міксюк. — З-за гэтага мы атрымлівалі зніжаную ацэнку. Узнікала сітуацыя, калі мы не маглі супаставіць тыя рэйтынгавыя балы, якія абітурыент атрымліваў на ЦТ, з яго школьнымі поспехамі".

Які міжнародны досвед улічваўся?

Ужо не ў першы раз дырэктар РІКВ кажа пра тое, што новая методыка апрацоўкі вынікаў ЦТ арыентаваная на міжнародны вопыт. Педагогі патрабавалі тлумачыць канкрэтна.

"Мы выбралі апрацаваную методыку, якая прайшла праверку ў ЗША, Фінляндыі, Швецыі, Германіі, Канадзе, Аўстраліі, Швейцарыі і іншых развітых краінах, — тлумачыць Юрый Міксюк спецыяльна для Еўрарадыё. — Прывяду прыклады: The SAT reasoning test — акадэмічны ацэначны тэст для прыёму ў вышэйшыя навучальныя ўстановы ЗША (ажыццяўляецца з 1926 года). Яго выкарыстоўвае больш за 6000 навучальных устаноў: школы, каледжы, інстытуты. Адна з фірм, якія ўдзельнічаюць у гэтым, — вядомая найбуйнейшая фірма ЕТS. Яна мае больш за 2700 супрацоўнікаў, адмініструе тэст TOEFL, удзельнічае ў адміністраванні тэста PISA. Тэст ACT, які выкарыстоўваецца з 1959 года, SWISAT (Швецыя), потым выпускны экзамен — ён жа ўступны — у Фінляндыі, вядомы з 1919 года, GRI — Канада, розныя тэсты на IQ і многае іншае".

Дырэктар РІКВ упэўнены, што ў будучыні ў Беларусі ацэняць новую методыку. На яго думку, крытыка тых жа рэпетытараў заснаваная на тым, што арыентаванасць ў старой сістэме ацэньвання дазваляла ім распрацоўваць нейкія кейсы для падрыхтоўкі вучняў, але час дапаможа разабрацца і ў новаўвядзеннях.