Як Беларусь дапамагае Расіі закупляць шыны ў абыход санкцый. Расследаванне БРЦ

02/10/2024 - 16:36

Новае расследаванне БРЦ / istockphoto.com

З пачаткам вайны ва Украіне заходнія краіны ўвялі абмежаванні на пастаўкі шын у Расію. БРЦ сумесна з Кіберпартызанамі правёў расследаванне, у якім выкрываецца, як беларускія кампаніі дапамагалі Расіі абыходзіць гэтыя "шынныя" санкцыі.

Еўрарадыё коратка выкладае галоўныя высновы расследавання.

286 тысяч шын на суму амаль $50 млн

Еўрасаюз забараніў пастаўляць Расіі аўтапакрышкі сваіх вытворцаў для легкавых аўто яшчэ ў сакавіку 2022 года, а праз паўтара года ў спіс патрапілі і шыны для грузавікоў.

Супраць Беларусі такіх абмежаванняў не ўводзілася, чым і скарысталіся расіяне.

Паводле звестак БРЦ, з моманту забароны і да лета 2024 года з Беларусі ў Расію паступіла больш за 286 тысяч шын на суму амаль $50 млн.

$40 млн з іх — для легкавых аўтамабіляў, больш чым на $9 млн — для грузавікоў. Каля 90% шын завозілася з ЕС.

"Багорыя" — асноўны імпарцёр

Расследавальнікі сцвярджаюць, што амаль 80% падсанкцыйных еўрапейскіх і японскіх шын для грузавікоў з Беларусі ў Расію паставіла адна фірма — СТАА "Багорыя" ($7,1 млн). Па аб'ёмах паставак забароненых шын для легкавікоў гэтая фірма на другім месцы ($17 млн).

"Багорыя" — асноўны імпарцёр шын у Беларусь. Яна закупляе іх у Францыі, Італіі, Люксембургу, Германіі і Бельгіі (брэнды Michelin, Bridgestone, Continental, Pirelli і Goodyear).

Сярод беларускіх пакупнікоў яе тавараў былі гараж КДБ, Следчы камітэт, МНС і МУС.

З пачаткам вайны прыбытак кампаніі моцна павялічыўся. Так, у 2022 годзе больш чым у два разы ў параўнанні з 2021-м — з $2,7 млн да $5,8 млн, а ў 2023-м працягнуў расці — да $6,3 млн.

Амаль палова кампаніі належыць Генадзю Артысюку. Яшчэ 40% — польскай фірме "Investtire" Sp. z o.o., якой таксама валодае Артысюк разам з дачкой Ірынай Артысюк.

Па запыце БРЦ прадстаўнікі "Investtire" Sp. z o. o. заявілі, што кампанія ніколі не супрацоўнічала з фізічнымі або юрыдычнымі асобамі з Расіі, у яе няма ніякіх кантактаў з расійскімі арганізацыямі.

"Колаплюс" — на другім месцы

Яшчэ адзін значны ігрок — мінская фірма ТДА"Колаплюс". Гэтая кампанія пастаўляе ў Расію больш за палову забароненых шын для легкавых аўтамабіляў ($20 млн). Па шынах для грузавікоў яна на другім месцы ($1,7 млн).

"Колаплюс" працуе з кастрычніка 1997 года і валодае шыннымі цэнтрамі ў розных гарадах Беларусі. Шыны "Колаплюс" закупляе ў Люксембургу, Германіі і Францыі (брэнды Goodyear, Continental, Michelin).

Асноўны акцыянер "Колаплюс" Алег Шчэрбіч з'яўляецца бенефіцыярам расійскага ТАА "Прэміум шына". У асартыменце кампаніі — еўрапейскія падсанкцыйныя шыны, а сярод пастаўшчыкоў — "Колаплюс".

БРЦ таксама выявіў у "Колаплюс" некалькі паставак дзяржаўным установам, у тым ліку МУС і МНС.

Хто яшчэ пастаўляе шыны ў Расію

"Багорыя" і "Колаплюс" найбуйнейшыя, але не адзіныя беларускія пастаўшчыкі санкцыйных шын у Расію. Сярод іншых беларускіх экспарцёраў забароненых шын: ТАА "ОФС-экспарт" (аб'ём экспарту $213 тыс.), ТАА "Гандлёвы дом Экспартгандаль" ($213 тыс.), гандлёвае прыватнае ўнітарнае прадпрыемства "Шатэ-М Плюс" ($200 тыс.), "Белмытсэрвіс" ($183 тыс.), ТАА "САБлайн" ($166 тыс.), ТАА "Спрынт Імпарт" ($129 тыс.), ТАА "Алексвіт лтд" ($98 тыс.).

Некаторыя з іх, як высветліў БРЦ, звязаныя з атачэннем Лукашэнкі.

Расследаванне поўнасцю чытайце на сайце БРЦ.