Чаму сельскім школам нявыгадна ўтрымліваць прышкольны ўчастак?

Аляксандр Лукашэнка хоча развярнуць школьнікаў і студэнтаў да зямлі.

"У нас школьнікі ўжо нават на вёсцы не ведаюць, што такое зямля, глеба, яны ўжо не ўмеюць працаваць", — абураўся Лукашэнка на нарадзе па сельскай гаспадарцы.

Мы пагутарылі з дырэктарам адной з сельскіх школ і высветлілі: працаваць школьнікі ўмеюць. Вось толькі абавязковая сертыфікацыя прадукцыі прышкольных участкаў зрабіла гэтую працу зусім нявыгаднай. Тлумачым сутнасць праблемы.

"Навошта? Дзеці і так бясплатна ядуць"

Прышкольнаму ўчастку ва ўстанове адукацыі ніхто не супраціўляўся. Гэтыя ўчасткі былі створаныя для таго, каб вырашчаную гародніну можна было наўпрост адпраўляць у школьныя сталовыя.

Калісьці ў школы быў і агародзік, дзе раслі бульба, морква, буракі, і склеп, і сад. Цяпер застаўся толькі сад.

— У чым загваздка цяпер? Па законе дзеці, якія пражываюць у сельскай мясцовасці, забяспечваюцца харчаваннем бясплатна. Доўгі час мы працягвалі вырошчваць гародніну і тым самым фактычна змяншалі кошт абеду для дзяржавы — на бульбу, моркву, буракі для нашай школы можна было не траціцца, мы ў гэтым проста не мелі патрэбы.

А потым санстанцыя стала патрабаваць, каб уся прадукцыя, вырашчаная на прышкольным участку, праходзіла сертыфікацыю. А гэта значыць, нам трэба было даставіць яе за 40-50 кіламетраў — заплаціць за транспартаванне. А потым яшчэ і заплаціць за сертыфікат — а ён каштаваў даволі дорага, — расказвае дырэктар адной з сельскіх школ.

Калі прыйдзе праверка, а школа не зможа прад'явіць гэты сертыфікат на гародніну, накладуць вялікі штраф. Паўстала лагічнае пытанне: навошта сельскім школам, у якіх дзеці атрымліваюць харчаванне бясплатна, займацца прысядзібным участкам, ды яшчэ і вышукваць грошы на аплату сертыфіката?

— Школа ў такім выпадку не зацікаўленая змяншаць кошт харчавання для сваіх вучняў, таму што выгаду ад гэтага атрымае толькі дзяржава.

Я бывала ў некаторых гарадскіх школах, у якіх ёсць прышкольныя ўчасткі. Там сітуацыя іншая: дзеці плацяць за харчаванне, таму ім выгадна мець такі прышкольны ўчастак. У такім выпадку абеды буду каштаваць танней. Бацькі гэта разумеюць і "скідваюцца" на аплату сертыфікатаў. Тады сума атрымліваецца не такая вялікая, а выдаткі на харчаванне зніжаюцца.

А для сельскіх школ — замкнёнае кола. Я не магу прапанаваць бацькам скінуцца на сертыфікацыю. У мяне спытаюць: навошта на гэта? Нашы дзеці і так бясплатна ядуць.

Іншая рэч, што гарадскім школам трэба вырасціць ураджаю на паўтары тысячы вучняў — гэта ж які патрэбен прышкольны ўчастак!

— Ну вырасцяць яны дзесяць мяхоў бульбы — дык іх жа за тыдзень з'ядаюць.

Бульба, у якой заўсёды ўпэўнены

Раней у школе гародніны, вырашчанай на ўчастку, хапала да вясны. Гэта значыць, усю восень і ўсю зіму можна было не закупляць ніякай гародніны.

Калі б дзяржава ўзяла расходы на сертыфікацыю прадукцыі прышкольных участкаў на сябе, у сельскіх школах яны б захоўваліся і цяпер, упэўнены дырэктар. І рэч не толькі ў альтруізме.

— Гэта, хутчэй, клопат пра дзяцей. Часта бывае, што гародніна, якую прывозяць у школьныя сталовыя, не адпавядае заяўленым патрабаванням. Могуць прывезці мерзлую бульбу, і ты не даведаешся пра гэта, пакуль не згатуеш яе. Бо візуальна яна добрая! Але есці суп або пюрэ з мерзлай бульбы зусім не хочацца. А пастаўшчыку нічога не прад'явіш — скажа, вы ж бачылі, што бралі.

Бывае, пастаўшчык прывозіць прадукты не своечасова. А ў выпадку са сваім участкам заўсёды ведаеш, што ў цябе ёсць і якой якасці.

— А школьнікі гэтую практыку любяць?

Суразмоўца смяецца.

— А вы любілі? Але я не магу сказаць, што ставяцца з нейкім яўным негатывам. У нас пры школе ёсць сад, і вось там яблыкі дзеці збіраюць з вялікім задавальненнем.