"Еўрапейскія мусульмане усё больш выказваюцца за свабоду слова"

Шмат якія газеты і часопісы Германіі пасля нападу на рэдакцыю Charlie Hebdo перадрукавалі іх карыкатуры на прарока Мухамеда. Такую ўсеагульную салідарнасць нямецкія СМІ да гэтага часу выказвалі вельмі рэдка. Сёння нямецкія СМІ і палітыкі адказваюць адзінагалоснае “так” на пытанне: “Ці мае права сатыра звяртацца да падобных малюнкаў?” Але так было не заўсёды.

У 2013 годзе штотыднёвік Die Zeit, падрабязна распавядаючы пра комікс Шарбанье “Жыццё Мухамеда”, зарэтушаваў перадрукаваныя сатырычныя малюнкі прарока.

“Зразумела, што нават такое варта дазваляць ў імя свабоды. Тым не менш, гэта застаецца грубіянствам. Абражаць людзей — непрыстойна”, — абгрунтавала тады сваё рашэнне Die Zeit.

Годам раней газета Berliner Zeitung назвала карыкатуры Charlie Hebdo “прымітыўнай правакацыяй”. У той час мусульманаў усяго свету абурыў антыісламскі відэаролік, выкладзены ў інтэрнэце. Газета зрабіла наступную выснову

“Калі адхіляць тэзіс аб сутыкненні цывілізацыяў, дык неабходна адхіляць і падобныя карыкатуры”, — зрабіла выснову Berliner Zeitung.

З перасцярогамі выступілі і нямецкія палітыкі, у прыватнасці тагачасны упаўнаважаны ўрада ФРГ па краінах Афрыкі Гюнтэр Ноке (Günter Nooke):

“Калі ў нас, жыхароў Захаду, неўзабаве не з’явіцца разуменне таго, што нельга гуляць з самым святым, што ёсць у людзей, канфлікт зноў разрасцецца”.

У 2006 годзе, калі з’явіліся ў дацкай газеце Jyllands Posten карыкатуры Курта Вестергора на прарока Мухамеда, перадрукаваць яго працы вырашылася толькі кансерватыўная газета Die Welt, большасць іншых СМІ, хоць і выказаліся ў падтрымку свабоды прэсы, ад такога кроку ўстрымаліся.

Падзеі ў Парыжы працягваюць займаць першыя старонкі і брытанскіх газет.

Тадж Харга, дырэктар цэнтра мусульманскай адукацыі ў Оксфардзе, у Daily Mail піша, што забойцы нявінных людзей здраджваюць ісламу і ўсім мусульманам.

“Мы павінны ў адзіным парыве стаць на абарону свабоды і права на самавыяўленне, што з’яўляюцца асноватворнымі ў дэмакратычным грамадстве. Праўда ў тым, што ў (ісламісцкім) фундаменталізме няма нічога ад сапраўднага ісламу. Сапраўдныя традыцыі мусульманскай рэлігіі падтрымліваюць цярпімасць і павагу да іншых, — падкрэслівае Харга. —

Мяне, як шчырага верніка-мусульманіна, вельмі абразілі некаторыя вульгарныя матэрыялы, якія з'яўляліся ў Charlie Hebdo. Часам здавалася, што часопіс спецыяльна спрабаваў быць па-дзіцячы задзірлівым. Але я буду цалкам падтрымліваць права часопіса публікаваць падобныя матэрыялы. Гэта і ёсць свабода слова”.

Карыкатурыст Марцін Роўсан на старонках The Guardian таксама адстойвае права на самавыяўленне, адзначаючы, што забойцы не пераносяць, калі з іх смяюцца, таму нельга спыняць гэта рабіць.

“З прыходам інтэрнэта людзі па ўсім свеце, незадаволеныя маімі карыкатурамі, сталі пагражаць мне з дапамогай электроннай пошты. Сярод іх былі мусульмане, сіяністы, амерыканскія рэспубліканцы, каталікі, рускія, некаторыя сербы, і, як мне падаецца, падлеткі, што балуюцца, замкнуўшыся ў сваіх пакоях. Я аджартоўваўся, што пагрозы па электроннай пошце не лічацца. Трэба даслаць мне напісаны ад рукі ліст на хатні адрас з вухам якога-кольвек майго сваяка, каб я ўспрыняў іх пагрозы сур’ёзна”, — піша Роўсан.

Аднак пасля жудаснага забойства бяззбройных людзей у Парыжы ёсць спакуса перастаць смяяцца і жартаваць. На думку карыкатурыста, гэта стала б сур’ёзнай памылкай.

Чарльз Брэмер з The Times мяркуе, што Францыя плаціць такую дарагую цану праз свае легкадумныя адносіны да мусульманаў, якіх у краіне ўжо больш за шэсць мільёнаў. У выніку радыкальны ісламізм загнаў клін паміж “карэннай” Францыяй і мігрантамі, якія жывуць у трушчобах.

Адным з фактараў з'яўлення нянавісці ў дачыненні да Францыі і французскага грамадства стала няздольнасць дзяржавы працаўладкаваць мігрантаў, якія прыехалі ў асноўным з Алжыра, Марока і Туніса.

Аглядальнік адзначае, што каля 70% зняволеных ў французскіх турмах —мусульмане. І ўсе разумеюць, што гэтыя людзі з'яўляюцца мэтавай аўдыторыяй для тых, хто вярбуе мусульман для джыхаду.

Цяпер нецярпімасць паміж прыхільнікамі традыцыйных французскіх каштоўнасцяў і мусульманамі пачала праяўляцца асабліва ярка, а мусульманскім лідарам ўсё складаней становіцца адмежавацца ад кляйма ісламізму, адзначае выданне.