Шанцы на аднаўленне або рэцэсію роўныя: чаго чакаць ад эканомікі ў 2023 годзе

У 2023 годзе беларускую эканоміку можа чакаць як аднаўленчы рост, так і працяг рэцэсіі. Паводле ацэнак старэйшага навуковага супрацоўніка BEROC Дзмітрыя Крука, шанцы прыкладна аднолькавыя.

Справа ў тым, што ў эканоміцы назапасіліся супярэчнасці. Ёсць тры чыннікі, ад якіх будзе залежаць развіццё сітуацыі. Першы — экспарт. Другі — манетарная палітыка, гэта значыць тое, што будзе адбывацца на грашовым рынку. І трэці — фіскальная палітыка, што ўлады будуць рабіць з даходамі і выдаткамі краіны, каб прастымуляваць рост. Пра гэта эканаміст расказаў на прэзентацыі маніторынгу эканомікі.

Еўрарадыё даведалася, што адбываецца па гэтых напрамках.
 

Экспартны шок пройдзены, але зноў будзе цяжка

Паспяховасць экспарту будзе залежаць ад таго, як складзецца гандаль нафтапрадуктамі і калійнымі ўгнаеннямі. Уладам удалося часткова перанакіраваць экспарт, які пачаў прападаць праз санкцыі, аднак на даваенны ўзровень ён не вярнуўся. Акрамя таго, важна, што будзе з эканомікай Расіі. Калі справы там будуць зусім кепскія, то, можа, будзе і не да беларускіх нафтапрадуктаў.

Яшчэ адзін фактар — якой будзе коштавая канкурэнтаздольнасць беларускіх тавараў за мяжой. Апошнія два кварталы беларускія тавары па цане былі "экстра канкурэнтаздольныя", што дапамагала экспарту, адзначае Дзмітрый Крук.

Шмат у чым так склалася з-за таго, што беларускі рубель знізіўся ў стасунках да расійскага. Значыць, беларускія тавары сталі таннейшыя для асноўнага гандлёвага партнёра. Хутчэй за ўсё ў 2023 годзе беларускі рубель будзе паступова падцягвацца да расійскага, што забірае перавагу, лічыць эксперт.

— Цэнавая канкурэнтаздольнасць з вялікай верагоднасцю дасягнула свайго піку. У верасні, кастрычніку можна бачыць, што трэнд разгарнуўся і знешняя цэнавая канкурэнтаздольнасць звужаецца.

Таксама для экспарту важна, што будзе адбывацца з сусветнай эканомікай. Бо прасцей расці і гандляваць, калі растуць і іншыя вакол. Аднак у трэцім квартале стан сусветнай эканомікі пагоршыўся, падкрэслівае эксперт.
 

“Рэцэсія дагэтуль не купіраваная”

Унутры краіны Нацбанк пакуль пакідае манетарную палітыку мяккай. Гэта значыць дазваляе грашам напаўняць эканоміку і нават сам іх дадрукоўвае.

— Нацыянальны банк вельмі ўпарта генеруе той самы імпульс, каб надаць эканоміцы дадатковую актыўнасць, але распаўсюджванне гэтага імпульсу ў эканоміцы запавольваецца. Ключавую ролю тут адыгрываюць банкі, выступаючы шлюзам, які стрымлівае многія індукаваныя Нацбанкам дзеянні. Паколькі банкі бачаць для сябе ў гэтым рызыкі. Прарвецца ці не прарвецца гэтая плаціна — гэта адзін з чэленджаў на дваццаць трэці год, — кажа Дзмітрый Крук.

З іншага боку, шмат нявызначанасці і эканамічны рост сціскаецца праз скарачэнне інвестыцый і ў меншай ступені праз зніжэнне спажывецкага попыту.

— Калі мы глядзім на сярэднюю і доўгатэрміновыя перспектывы, то вельмі шмат негатыўных фактараў, якія мы можам вылучыць. Фактычна мы знаходзімся ў стане глыбокай рэцэсіі. Гэтая рэцэсія дагэтуль не купіраваная, мы працягваем у яе апускацца, — заключае Дзмітрый Крук.