Тона нарвежскай нафты даражэйшая на $130: бензін будзе каштаваць як у Нарвегіі?
kremlin.ru
Беларуская нафтавая кампанія (БНК) купіла партыю нарвежскай нафты Johan Sverdrup з пастаўкай у літоўскі порт Клайпеда. Адтуль нафту чыгункай даставяць на Наваполацкі НПЗ. На гэтым фоне Лукашэнка зрабіў заяву, што ў будучыні Беларусь збіраецца купляць у Расіі толькі 30-40% ад неабходнай краіне нафты.
Ці зможа нафта з Нарвегіі стаць альтэрнатывай расійскім пастаўкам? І — калі яна акажацца нашмат даражэйшай — ці стане бензін на беларускіх запраўках каштаваць столькі ж, колькі каштуе на нарвежскіх? Для даведкі: АІ-98 там каштуе 1,8 еўра. У нас — 0,85 еўра.
У колькі Беларусі абышліся першыя 80 тысяч тон нарвежскай нафты?
Мы не ведаем, гэту цану давядзецца разлічваць. Сёння барэль нафты, у залежнасці ад маркі, таргуецца па $64-65. Рынкавы кошт тоны — крыху больш за 470 долараў. Па звестках тэлеграм-канала zaprauka.by, $9 за тону Беларусь заплаціць за перавалку ў порце Клайпеда, $40 за тону — за дастаўку да завода "Нафтан". Плюс $1/тона за кантроль якасці і колькасці, плюс $2/тона за зліў на чыгуначных эстакадах і запампоўку ў рэзервуары НПЗ. Разам каля $520 за тону нарвежскай нафты.
Па паведамленні "Белнафтахіма", кошт расейскай нафты для Беларусі складае 83% ад сусветнай. Праўда, у публікацыі канцэрна не ўдакладняецца "83% ад сусветнай" - гэта цана з улікам транспарціроўкі ў Беларусь?
"Гэта ўжо цалкам — з улікам паставак, з улікам эфекту" падатковага манеўру ", які даў нам дадатковае падаражанне ў 20 даляраў, — тлумачыць каментары Еўрарадыё беларускі эксперт у галіне энергетыкі Таццяна Манёнак. —"Белнафтахім" хацеў падкрэсліць эфект "падатковага манеўру" у кошту нафты ".
Гэта значыць, што нафта з Расіі абыходзіцца Беларусі ў раёне $ 390 за тону. Тона нарвежскай нафты на $ 130 даражэй. Гэта вельмі сур'ёзная розніца. Літва можа пераваліць праз свае парты каля 3 млн тон "альтэрнатыўнай" нафты за год. Толькі на іх Беларусь "страціць" каля $ 400 млн. Што ж, суверэнітэт — гэта нятанна!
Ці застануцца беларускія НПЗ рэнтабельнымі з такой альтэрнатыўнай нафтай?
"Калі цана куплі альтэрнатыўнай нафты — рынкавая, то яе пастаўкі на беларускія НПЗ пазбаўленыя ўсякага эканамічнага сэнсу. Гэта неаднаразова паказваў досвед: былі пробы паставак венесуэльскай і азербайджанскай нафты — пабалаваліся годзік і перасталі; былі разавыя пастаўкі і з іншых краін, напрыклад з Ірана, — таксама гэтая нафта не цячэ ракой на ААТ "Нафтан" і ААТ "Мазырскі НПЗ", — адказаў Еўрарадыё на гэтае пытанне эксперт сайта zaprauka.by.
"Мы не ведаем практыкі, каб якая-небудзь краіна, акрамя Расійскай Федэрацыі, або кампанія прадавала Беларусі нафту танней за яе сусветныя каціроўкі", — дадаў эксперт.
Старшы аналітык "Альпары" Вадзім Іосуб ацэньваць чужыя разлікі не бярэцца, але пагаджаецца: натуральна, альтэрнатыўная нафта будзе даражэйшая за расійскую. На думку эканаміста, для Беларусі праца з іншымі пастаўшчыкамі будзе няпростым, але карысным досведам:
"Наяўнасць больш дарагіх, але альтэрнатыўных крыніц пастаўкі нафты ідзе на карысць Беларусі з пункту гледжання памяншэння магчымасці Расіі аказваць ціск і займаць становішча манапольнага пастаўшчыка сыравіны".
Што будзе з бензінам на запраўках?
Па словах экспертаў, росту цэн на паліва не пазбегнуць. І рэч не толькі ў параўнальна дарагіх альтэрнатыўных пастаўках.
"Гістарычная праўда дынамікі цэн на беларускіх АЗС мае дакладную і ўстояную тэндэнцыю — кошт паліва толькі расце. Просім не браць пад увагу тактычныя "капейкавыя" зніжэнні, бо ў канчатковым выніку яны ўсё роўна былі адыграны агульнай тэндэнцыяй павышэння. Таму ў бягучай сітуацыі мы вымушаны, на жаль, канстатаваць, што ў залежнасці ад крыніц пастаўкі сыравіны цэны паліва на АЗС Беларусі будуць у найбліжэйшай агляднай перспектыве толькі расці", — разважае эксперт сайта zaprauka.by.
"Іншая рэч — як яны будуць расці? З улікам выбарнага года [у 2020 годзе ў Беларусі пройдуць прэзідэнцкія выбары. — Еўрарадыё] наўрад ці будуць нейкія моцныя разавыя скачкі. Тактыка будзе тая самая: разавы рост на адну капейку. Але гэта можа адбывацца часцей, чым летась. Аж да кожнага тыдня", — дадае Іосуб.
У 2019 годзе цэны на аўтамабільнае паліва павышаліся 28 разоў. У 2018 годзе на адно павышэнне менш — 27.
Вадзім Іосуб нагадвае, што да 2017 года беларускія НПЗ маглі зарабляць на экспарце нафтапрадуктаў і гэтым самым пакрываць страты, якія яны атрымлівалі на ўнутраным рынку з-за таго, што прадавалі паліва па параўнальна нізкай цане. Летась магчымасці зарабляць на экспарце значна зменшыліся. У пачатку студзеня пастаўкі паліва за мяжу і зусім прыпынілі. Яны былі адноўленыя толькі 22 студзеня.
Ці можа дарагая нафта абрынуць эканоміку Беларусі?
Калі Беларусь дыверсіфікуе пастаўкі за кошт нафты па рынкавых цэнах — як гэта адаб'ецца на ВУП краіны? Па словах дырэктара Даследчага цэнтра ІПМ Аляксандра Чубрыка, цяпер складана нешта прагназаваць, таму што ў Беларусі яшчэ не было гістарычных прэцэдэнтаў дыверсіфікацыі паставак нафты.
"Сёлета на нас паўплывае тое, колькі мы будзем купляць і перапрацоўваць расійскай нафты. Зразумела, што першы квартал [2020 г.] з-за гэтых скарачэнняў паставак будзе правальным. Магчыма, [ВУП] нават упадзе па выніках першага месяца. А далей усё будзе залежаць ад таго, на якіх умовах і аб'ёмах дамовімся".
Пакуль што беларускія нафтаперапрацоўчыя заводы застаюцца недазагружаныя. Паводле ацэнак ІПМ, у 2020 годзе кожныя 10 працэнтных пунктаў падзення вытворчасці нафтапрадуктаў будуць зніжаць тэмпы росту ВУП прыкладна на 0,36 п. п.
Паводле папярэдняй ацэнкі, у 2019 годзе ВУП вырас усяго на 1,2%. Недазагрузка НПЗ на ⅓ абнуліць гэты рост, а калі праблемы будуць больш сур'ёзныя, завядзе ВУП у мінус. Дамовы на пастаўкі расійскай нафты ў 2020 годзе ў Мінска да гэтага часу няма.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.
