У чаканні Латушкі. Як прайшлі першыя слуханні па Пераходным кабінеце ў КР

Каардынацыйная рада заклікала да адказу Кабінет Святланы Ціханоўскай. Прапагандысцкія тэлеграм-каналы нічога не зразумелі, але за некалькі дзён да слуханняў прыйшлі ў некаторае ўзбуджэнне, адчуўшы, што адбываецца нешта важнае. "Можа, нават будуць казаць пра грошы".

Насамрэч у сераду днём беларускі протапарламент (Каардынацыйная рада) сабраўся ў цэнтры Варшавы, каб задаць вострыя пытанні протаўраду (Пераходнаму кабінету).

— Бо гэта дэмакратычны працэс, а ў дэмакратычным працэсе вострыя пытанні і публічнасць — гэта тое, што забяспечвае якасць рашэнняў, якія прымаюцца, — паціскае плячыма спікер Каардынацыйнай рады Андрэй Ягораў.

Калі вы неабыякавыя да публічнай палітыкі, а ад спалучэння "незалежныя галіны ўлады" ў вас мурашкі па скуры, глядзіце другі дзень пасяджэння анлайн. А што было ў першы дзень, мы вам коратка перакажам (у нас мурашкі па скуры).

Хэдлайнеры пад абстрэламі

Месцам правядзення слуханняў выбралі Палац навукі і культуры — той самы сталінскі гмах у цэнтры Варшавы, які падобны, напрыклад, на будынак расійскага МЗС.

На падыходзе да палаца можна было б абдумаць, чаму беларускія дэмсілы вырашылі засядаць у самым савецкім будынку ва ўсёй Польшчы, але тут прыйшло паведамленне ад арганізатараў. У ім гаварылася, што час слуханняў ссоўваецца, бо адзін з самых чаканых спікераў Павел Латушка сёння выступаць не будзе, і давялося абдумваць гэта.

Памятаеце, як у 2017 годзе ў Мінску адмянілі канцэрт "Дэпеш Мод", таму што Дэйв Гаан раптам злёг у бальніцу? Эмоцыі прыкладна тыя ж.

За дзень да мерапрыемства высветлілася, што Аляксандр Азараў разам з Латушкам акурат напярэдадні вырашылі паехаць у Кіеў. У пацвярджэнне ўвечары скінулі фота з прадстаўнікамі штаба палка Каліноўскага. А яшчэ Дзмітрый Шчыгельскі і Павел Усаў даказалі, што такое фота дадае вагі любому дзеянню.

Латушка з Азаравым перадалі, што ўвогуле трымаць адказ перад Каардынацыйнай радай яны гатовыя. Анлайн. Толькі на каву-паўзу не з'явяцца. З улікам таго, што ў анонсе мерапрыемства заяўлялася, што журналісты змогуць задаць усе свае вострыя пытанні спікерам толькі падчас кава-паўзы, каля кава-машын іх вельмі чакалі.

Ледзь толькі ўсе змірыліся з тым, што ўбачаць Латушку хіба што па зуме, як расіяне ў ноч з серады на чацвер засыпалі Кіеў дронамі. Вольга Кавалькова, якая мусіла заслухоўваць справаздачу Латушкі, вырашыла, што выходзіць неяк не па-чалавечы. І прапанавала падоўжыць слуханні і прызначыць дадатковы дзень для Латушкі і Азарава.

— Я вырашыла, што ўсе павінны быць у роўных умовах. Было б не вельмі сумленна, калі б мы прымусілі прадстаўнікоў Кабінета, якія цяпер знаходзяцца ў Кіеве, даваць справаздачу ў такіх умовах. Мне б хацелася, каб яны знаходзіліся ў больш бяспечнай абстаноўцы.

Пакуль яны там, нехта можа пасаромецца задаць ім вострыя пытанні.

Справаздача Аліны Коўшык: нам што, кожны раз выказваць заклапочанасць?

Так што пачалі не з пытанняў Латушку, як планавалі, а з пытанняў прадстаўніцы Кабінета па нацыянальным адраджэнні Аліне Коўшык. Тут ужо саромейся — не саромейся, але якія вострыя пытанні могуць быць да Коўшык? Ну займаецца чалавек нацыянальным адраджэннем сіламі невялікай камандай у тры чалавекі.

І тут Коўшык сказала, што незалежная беларуская культура ствараецца беларусамі за межамі Беларусі. Гэта, вядома, была памылка. Але беларусы ў Беларусі сказаць пра гэта Коўшык не могуць, таму за іх гэта зрабіў Ягораў.

— Складана пагадзіцца. У Беларусі 9 мільёнаў чалавек, і людзі ўключаныя ва ўвесь культурны працэс. Там шмат чаго адбываецца, нашмат больш, чым мы можам сабе ўявіць. Мы не можам зводзіць усё, што адбываецца ў культуры, да дзейнасці дыяспары.

— Якія ў вас каналы камунікацыі з беларусамі ў Беларусі? — пыталіся іншыя дэлегаты ў Коўшык.

— Мае сацыяльныя сеткі, — шчыра адказала Коўшык.

Нехта з дэлегатаў спытаў, ці ёсць у Коўшык "кіпіай".

— Мы не працуем з "кіпіай", за намі не стаяць нейкія велізарныя рэсурсы або бізнес-планы. Мы стараемся рабіць максімум у той сітуацыі, у якой знаходзімся.

Для нас важна не страціць інтэлектуальны і культурны патэнцыял нацыі. Можа, гэтыя рэчы складана вымераць у "кіпіай", але нам зразумела, для чаго мы гэта робім.

Кавалькова спытала, чаму Кабінет не рэагуе хаця б на "новаўвядзенні" беларускага рэжыму ў сферы культуры.

— Кожны раз выказваць сваю заклапочанасць? — здзівілася Коўшык.

— Можа, і так? Гэтае пытанне якраз даслалі людзі з Беларусі. Раз яны яго задаюць, можа, для іх важна — бачыць, што мы супраць? — выказала здагадку Кавалькова.

Кава-паўза

Нарэшце пачалася кава-паўза, і можна было ўсё ж парэфлексаваць, чаму арганізатары мерапрыемства выбралі самы савецкі будынак ва ўсёй Варшаве. І тут усім на тэлефоны прыйшло паведамленне ад канала Паўла Латушкі. Ды што ж такое!

Латушка паведаміў, што з невядомых яму прычын Каардынацыйная рада адмовілася выйсці з ім на сувязь анлайн, але ён адчувае неабходнасць даць справаздачу аб сваёй дзейнасці перад усім беларускім народам. І публікуе наступны зварот.

Усе ўтаропіліся ў тэлефоны, нават кава-машыны перасталі шумець. Ніхто так і не зразумеў, ці збіраецца Латушка далучыцца да слуханняў афлайн. Калі збіраецца, было б нядрэнна зрабіць гэта да 10 жніўня, бо да гэтага дня протапарламент павінен вырашыць, ці будзе ён рэкамендаваць падоўжыць мандат чальцам Кабінета. А калі Латушка не выступіць са справаздачай пра тое, што зрабіў за год, што рабіць з яго мандатам?

Можна было б прыдумаць шмат жартаў пра нежаданне Паўла Латушкі выступаць перад Каардынацыйнай радай, з якой у яго з самага пачатку склаліся крыху нацягнутыя стасункі, але тут у залу з дакладам прыйшоў чалец Кабінета абароны і нацыянальнай бяспекі Валерый Сахашчык. Такі падцягнуты і жыццярадасны, што ўсе пакідалі каву, выключылі Латушку і пайшлі глядзець на Сахашчыка.

Тыя ж і Сахашчык: зачыніць бы вас усіх у адным пакоі, пакуль не памірыцца

— Дазволіце пачаць? — спытаў Сахашчык, становячыся за трыбуну.

— Дазваляю, — кіўнуў Ягораў.

Сахашчык паправіў акуляры і зачытаў справаздачу аб праведзенай за год працы. Згадаў дзейнасць ва Украіне 1-й асобнай дэсантна-штурмавой роты, якая складаецца з беларусаў і ўваходзіць у склад Узброеных сіл Украіны.

Са слоў Сахашчыка, ён не толькі датычны да з'яўлення роты, але і "выконваў баявыя задачы разам са сваім падраздзяленнем і рызыкаваў жыццём". Гэта пацвярджае ў інтэрв'ю Радыё Свабода адзін з байцоў.

Потым Сахашчык расказаў, што з ініцыятывы Дэпартамента нацыянальнай бяспекі ў структуры УСУ створанае ІТ-падраздзяленне новага тыпу, у якім ужо амаль тысяча чалавек.

Наогул ён там так доўга і падрабязна пералічваў, што было зроблена за год без капейкі фінансавання, што адзін з дэлегатаў КР раптам папрасіў яго стварыць яшчэ і падраздзяленне для інфармацыйнай барацьбы.

— Можна?

Сахашчык, як добры чараўнік, кіўнуў:

— Ну вядома, можна.

А потым падумаў, што ён таксама можа пра што-небудзь папрасіць дэлегатаў КР:

— Ведаеце, я б аднёс пераадоленне ўнутраных праблем да адной з першачарговых мер. Канкурэнцыя і суперніцтва зрабіліся нацыянальнымі відамі спорту. Усе ва ўсіх шукаюць недахопы і саломінку ў воку. І гэта сур'ёзна ўскладняе наша жыццё. Ідэальных людзей не бывае, мы ўсе — жывыя людзі. Трэба дараваць адно аднаму, прыняць адно аднаго якімі ёсць, узмацніць слабыя якасці, выкарыстоўваць моцныя.

У вас ёсць для гэтага ўсе магчымасці, і Беларусь будзе вам удзячная, калі дапаможаце аб'яднацца дэмакратычнаму руху, — звярнуўся Сахашчык да КС.

Над галавой Сахашчыка навісалі масіўныя савецкія люстры і пытанне аб тым, чаму сам ён не аб'яднаецца з іншымі беларускімі падраздзяленнямі, якія ваююць ва Украіне.

— Адказваю. Я зрабіў масу высілкаў, каб наладзіць нармальнае супрацоўніцтва са штабам палка Каліноўскага. Як мінімум сем сустрэч зладзіў з прадстаўнікамі штаба. Я меў зносіны не толькі з каліноўцамі, але і з генералам Буданавым, якому яны падпарадкоўваюцца. Я ў кантакце з байцамі. Ні з кім з байцоў у мяне няма праблем — праблемы ёсць толькі ў штаба.

Так што, напэўна, трэба спытаць у іх, у штаба, якія ў іх праблемы. Я заўсёды казаў і паўтару: мая рука працягнутая.

У мяне ёсць інструктары высокай кваліфікацыі, якія праводзяць заняткі па кіраванні дронамі, снайпінгу, мінна-выбуховай справе. Я гатовы прымаць і навучаць людзей. Для свайго падраздзялення я вырашаю гэтыя задачы ў поўным аб'ёме. Калі ўдасца наладзіць кантакт, я змагу вырашаць пытанні і для іншых падраздзяленняў.

Сахашчык выказаўся і пра планы ваеннага вызвалення Беларусі. Гэтую ідэю ён назваў "абсалютна ўтапічнай" і заявіў, што ён у гэтым "дакладна ўдзельнічаць не будзе".

— Мы знаходзімся ў дыялогу з вялікай колькасцю беларускіх вайскоўцаў, некаторай колькасцю чыноўнікаў і беларускіх элітаў. У нас амаль поўнае супадзенне бачання будучыні Беларусі. Гэта еўрапейская будучыня, мы — нармальная развітая краіна ЕС і, хутчэй за ўсё, NATO. Хутчэй за ўсё — бо гэта адчувальнае пытанне, і яно павінна вырашацца на рэферэндуме.

Мы павінны ліквідаваць раскол, які стварылі ўлады і які яны працягваюць нарошчваць. Мы ўсе беларусы, мы павінны быць на адным баку і вырашаць пытанні па-чалавечы і шляхам дыялогу, а не страляючы адно ў аднаго.

Сахашчык трохі паадбіваўся ад пытанняў, большасць з якіх выклікала ў яго лёгкае здзіўленне (і толькі пытанні Віталя Рымашэўскага — лёгкае раздражненне), і бадзёрым крокам, у тым жа жыццярадасным настроі, у якім з'явіўся за трыбунай, сышоў на заднія шэрагі, дзе яго чакалі чальцы каманды:

— Ну што, валім? — спытаў Сахашчык.

— Валім.

Кава-паўза

Першы дзень слуханняў нарэшце падышоў да канца. Цяпер ужо сапраўды можна было падумаць пра тое, чаму арганізатары выбралі самы савецкі будынак ва ўсёй Варшаве!

Чалец прэзыдыуму Каардынацыйнай рады Вольга Кавалькова кажа, што яна б, вядома, абрала нешта іншае. Ёй, напрыклад, падабаецца парламент у Бельгіі — "такі цікавы стары будынак, але ўнутры — усё сучаснае".

Але наогул варшаўскі Палац культуры і навукі як раз і ёсць "стары будынак, а ўнутры ўсё такое сучаснае". Акрамя залы з масіўнымі люстрамі, у якой засядаў беларускі протапарламент, у ім ёсць тэатры, кінатэатры, некалькі культавых бараў, дзе ў савецкіх інтэр'ерах праходзяць шумныя вечарынкі.

Так што гэты выбар месца здаецца нам не толькі дарэчным, але і вельмі метафарычным. Тое, што прапагандысцкія каналы па вонкавых прыкметах могуць назваць "бульбасрачам", насамрэч — дэбаты і спроба вывучыць, што галіны ўлады незалежныя адна ад адной. Прапагандыстам не зразумець, але вы ж напэўна ацэніце (у нас дык наогул мурашкі).

Сачыце за другім днём слуханняў анлайн, усяго не перакажаш.