Камбат “Азова”: Мне абыякава, які Сяргей “Малюта” раней праходзіў шлях

Даведка Еўрарадыё: Андрэй Білецкі нарадзіўся ў 1979 годзе ў Харкаве. У 2001 скончыў гістарычны факультэт Харкаўскага нацыянальнага ўніверсітэта, дыпломная праца была прысвечаная дзейнасці Украінскай паўстанцкай арміі (УПА). Займаўся боксам, нажавым боем, фехтаваннем, стральбой, іншымі відамі спорту. З 2002 года ўзначальваў харкаўскі атрад Арганізацыі “Трызуб” імя С.Бандэры, потым “Патрыёт Украіны”. У лістападзе 2011 года на Білецкага быў здзейснены замах — па ім стралялі з пісталета, а ў снежні гэтага ж года ён быў арыштаваны па справе аб нападзенні, у лютым 2014 быў вызвалены па амністыі. Камандзір батальёна “Азоў”, дэпутат Вярхоўнай Рады. Сацыял-нацыяналіст, ці, як сам сябе называе”, “правы”.

Сяргей Кароткіх (Малюта, Боцман) — служыў у беларускім спецназе, займаўся бізнесам і меў у Мінску клуб. Кароткіх абвінавачваюць ва ўдзеле ў акцыях РНЕ па нападзенні на дэмакратычных актывістаў у 1990-х гадах і ў сувязях з КДБ. У 2000-х з’ехаў на радзіму — у Расію. Кароткіх падазраюць у арганізацыі выбуху ў Маскве ў 2007 годзе на Манежнай плошчы. Па звестках, Кароткіх сябраваў з Валерыям Ігнатовічам, асуджаным на пажыццёвае зняволенне за забойства журналіста Дзмітрыя Завадскага. Да таго, як паехаць ваяваць ва Украіну, працаваў на Блізкім Усходзе — займаўся аховай і суправаджэннем гуманітарных канвояў. Нацыянал-сацыяліст.

Еўрарадыё: Пасля прагляду расійскіх СМІ ствараецца ўражанне, што ўсе украінскія ваенныя — фашысты, а байцы батальёнаў добраахвотнікаў, дык увогуле нейкія звяры…

Андрэй Білецкі: … а калі гэта “Азоў”, то нават і яшчэ страшней!

Еўрарадыё: Вас абвінавачваюць у розным і адсюль пытанне: у батальёна “Азоў” ёсць свая ідэалогія ці падчас вайны не да гэтага?

Андрэй Білецкі: Ідэалогія ў батальёна “Азоў”, вядома, ёсць: вера ў баявое братэрства і што трэба ваяваць за сваё да апошняга. Гэта цяпер галоўная ідэалогія батальёна. І гэтае баявое братэрства даўно з’ела шмат якія моманты: у шэрагах батальёна братамі з’яўляюцца шведы, беларусы ў вялікай колькасці, палякі, шмат рускіх хлопцаў, грэкі, грузіны і гэтак далей.

Еўрарадыё: Бачыў меркаванне, што “ў “Азове” сабраліся нацысты”. Гэта праўда?

Андрэй Білецкі: Сапраўды, большая частка хлопцаў у батальёне — правыя.

Еўрарадыё: Значыцца, праўда ў словах тых, хто называе вас “нацыкамі” ёсць?

Андрэй Білецкі: Самым лепшым адказам на такія пытанні будуць не словы, бо словы можна казаць якія заўгодна, у тым ліку, тыя, якія пра нас кажуць расійскія СМІ, а справы. Батальён “Азоў” стаіць у раёне, у прынцыпе, не ўкраінскім: тылавая частка батальёна размешчаная ў раёне грэка-татарскім. І ў гэтым раёне за больш, чым паўгода знаходжання там батальёна не адбылося ніводнага эксцэсу. Ні на нацыянальнай, ні на рэлігійнай глебе. І ў гэтым раёне парадак больш жалезны, крыміналу значна менш, чым у 90% вызваленых раёнаў у Данецкай вобласці. І ў гэтым раёне мясцовыя жыхары пазаўчора (размова адбывалася 9 снежня, — Еўрарадыё), якіх дакладна ніхто не прымушаў — школьнікі, якія не з’яўляюцца этнічнымі ўкраінцамі, арганізоўвалі канцэрт канкрэтна для байцоў батальёна. І гэта Данецкая вобласць! Вось, гэта лепшы паказчык таго, што стаіць за дзеяннямі, што стаіць за душой батальёна.

Да, мы нацыяналісты, бо любім сваё і ненавідзім усё, што пагражае гэтаму свайму. Але гэта не азначае, што мы нейкая сярэднявечныя дзікуны ці варвары. Мы проста патрыёты і салдаты, якія ў меру сваіх магчымасцяў выконваюць свой абавязак.

                     Андрэй Білецкі

Еўрарадыё: Гэта азначае, што чыніць габрэйскія пагромы ці знішчаць беларусаў ці рускіх за нацыянальнасць вы не будзеце?

Андрэй Білецкі: Мы іх ужо не робім! А знаходжанне батальёна ў неўкраінскім раёне цалкам, на маю думку, даказвае нашу адэкватнасць і нашу накіраванасць. Мы з’яўляемся, у першую чаргу, дзяржаўнай структурай. Што да беларусаў і рускіх… Мы ўсе еўрапейскія народы ўспрымаем як братэрскія. Нас цяпер падзяляе дзяржаўная палітыка Расіі, гэта выбівае з каляіны, але ніяк не нацыянальнасць ці што іншае. Гэтага няма і паверце: да рускіх, беларусаў ці грузінаў у батальёне ставяцца нават больш паважліва, чым да украінцаў — ім цяжэй, яны не ў сябе дома і яны змагаюцца не за родную зямлю.

Еўрарадыё: Колькі ў батальёне беларусаў?

Андрэй Білецкі: Больш за 10 чалавек. Большасць з іх яшчэ на Майдане далучылася да нас і з намі так і засталіся. І акурат днямі наш прэзідэнт уручыў беларусу, майму ўзводнаму — камандзіру разведузвода, украінскі пашпарт. Гэта першы пашпарт, які быў выдадзены добраахвотніку з усіх батальёнаў, і для нас гэта вялікі гонар. Для нас гэта было свята — адзначалі!

Еўрарадыё: Спачатку агулам пра беларусаў “Азова”: гэта толькі людзі правых поглядаў ці ён і прыхільнікі іншых ідэалогій?

Андрэй Білецкі: Розныя. Ёсць і “правыя” хлопцы, але ёсць і людзі, якія проста прыехалі дапамагчы, бо такая іх грамадзянская пазіцыя.

Еўрарадыё: Дарэчы, наша КДБ пасля з’яўлення інфармацыі, што беларусы ваююць ва Украіне, папярэдзіла: за наёмніцтва прадугледжаны крымінальны артыкул. Вы можаце сказаць, што ў вас ваююць наёмнікі?

Андрэй Білецкі: Не. Паверце: грошы — гэта не тая матывацыя, за якую можна аддаваць жыццё. Да таго ж, наёмнікі ў такой вайне, як гэтая, не такія добрыя, як падаецца. Нават, калі гэта прафесіяналы. На самой справе, гэта знявага, называць гэтых людзей наёмнікамі. Яны дакладна не маюць матэрыяльнай зацікаўленасці.

Еўрарадыё: Тое, што першы пашпарт атрымаў нацыст, выклікала вялікі шум у інтэрнэце. Ваш адказ?

Андрэй Білецкі: Да, ён “правы” хлопец”, выхадзец з беларускага “правага” асяродка. Я сам прытрымліваюся “правых” палітычных поглядаў і ніколі гэтага не хаваў, што я з’яўляюся нацыяналістам. Для мяне няма ў гэтым нічога дрэннага. І тое, што яму далі грамадзянства, гэта з пункту гледжання не ідэалагічнага, а з пункту гледжання праўды — вельмі правільны крок. Гэты чалавек зрабіў у гэтай вайне больш, вось шчыра, чым некаторыя батальёны. На яго рахунку знішчэнне першага расійскага танка пад Новаазоўскам. На яго рахунку выратаванне хлопцаў з “Правага сектара” і з “Крыўбаса”, калі яны вырваліся, яшчэ да “ілавайскага катла”, з акружэння. На яго рахунку захоп у палон першага міністра абароны ДНР Какідзянава. Таму, гэта справядліва. Было б несправядліва не даць яму гэты пашпарт, які ён заслужыў ужо 10 разоў, па ідэалагічных меркаваннях. Вось гэта было б не толькі несправядліва, але і непрыгожа. Гэты чалавек заслужыў сваёй воінскай працай быць грамадзянінам Украіны.

                                        Сяргей Кароткіх

Еўрарадыё: Размова не пра тое, што яму далі грамадзянства, а што яму — першаму. Я ведаю, што за грамадзянствам для сваіх байцоў-беларусаў звяртаўся камбат “Данбаса” Сямён Сяменчанка…

Андрэй Білецкі: Глядзіце, толькі на мінулым тыдні прэзідэнт паабяцаў, што ўсе замежнікі, якія ваююць у шэрагах нашых батальёнаў добраахвотнікаў, армейскіх частак, партызан, усе атрымаюць украінскае грамадзянства. Калі гэтага пажадаюць. А я спрабаваў здабыць свайму ўзводнаму ўкраінскае грамадзянства цягам трох месяцаў. Я, не асабіста — з дапамогай юрыстаў, абабіў усе парогі, якія магчыма абабіць. У нас 10 разоў былі сабраныя ўсе паперы. Пытанне было не ў тым, каб даць грамадзянства выключна яму, ці каб даць яму першаму. Відаць, на той момант толькі яго паперы, юрыдычна аформленыя, знаходзіліся ў Адміністрацыі прэзідэнта і былі гатовыя да падачы. Бо гаварыць, як любіць гаварыць Сямён, можна вельмі шмат. А рабіць хоць нешта, чаго вельмі не любіць Сямён, нашмат складаней. У маіх хлопцаў-беларусаў таксама яшчэ не ўсе пададзеныя дакументы. Таму, лічу, што гэта чыста практычны момант. Што цягам бліжэйшых тыдняў большасць хлопцаў атрымаюць ўкраінскае грамадзянства, а цягам пары месяцаў — усе.

Еўрарадыё: Такім чынам, на вашу думку, тут не было ніякай “падставы” для Пятра Парашэнкі?

Андрэй Білецкі: Так. Я не думаю, што тут ёсць нейкая палітычная ці якая іншая “падстава”. Мы пачалі ўсю працэдуру даўно. Мы яго не адзін раз прадстаўлялі да ўзнагароды, а што было? Ну, рэальна: генералы яго прадстаўляюць да ўзнагароды бо ён рэальна гераічны хлопец, здзейсніў некалькі вельмі сур’ёзных подзвігаў на гэтай вайне, яго ведае ўвесь “Паўднёвы сектар”, але паперы вяртаюцца — ён не грамадзянін Украіны! Вось, тады мы і пачалі збіраць паперы, каб зрабіць яго грамадзянінам.

Еўрарадыё: Дэмакратычная супольнасць Беларусі, нашы актывісты апазіцыі падтрымалі Майдан, шмат хто з іх быў і на Майдане, а некаторыя і цяпер ваююць за Украіну, і для іх стала шокам, што першым грамадзянства атрымаў чалавек, які некалі разам са сваімі сябрамі з РНЕ збіваў беларускіх нацыяналістаў, актывістаў апазіцыі…

Андрэй Білецкі: Мяркую, што цяпер у нас з беларускімі нацыяналістамі, з беларускімі дэмакратамі адзін вораг і адны прыярытэты. Цяпер трэба знаходзіць масткі адзін да аднаго. Шчыра, цяпер мне абсалютна абыякава, які Сяргей праходзіў шлях. Усе мы мелі ілюзіі, усе мы некалі памыляліся ў пэўных рэчах. Але цяпер ён змагаецца за Украіну, ён змагаецца за Беларусь і нават, па вялікім рахунку, за больш свабодную і больш еўрапейскую Расію. Ідзе вайна за змены на ўсёй постсавецкай прасторы. І таму, наўрад ці у іх ёсць, што цяпер дзяліць з ім. І дэмакратам, і беларускім нацыяналістам.

Еўрарадыё: Ці шмат украінцаў сёння, ва ўмовах вайны, пачалі падзяляць вашы “правыя” погляды?

Андрэй Білецкі: Сёння паварот да “правай” пазіцыі ў грамадства ёсць. Гэта зразумела: любое мілітарызаванае грамадства больш патрыятычнае і імкнецца да “правых” поглядаў. Але наколькі гэта сёння масава, адказаць цяжка — выбары тут не з’яўляюцца паказчыкам. Бо тое, што раней называла сябе “правымі сіламі”, сябе даўно дыскрэдытавала. І шмат людзей, якія мелі “правыя” погляды, альбо не ўдзельнічалі ў выбарах, альбо галасавалі за нешта іншае. Бо не ўспрымалі шчырымі патрыятычнымі сіламі тых “правых”, якія ішлі на выбары. Я думаю, што цяпер маюць “правыя” погляды 10-15% насельніцтва. Але колькасць гэтая імкнецца да павялічэння.

Еўрарадыё: Вы не асабліва заўважныя ў новай Вярхоўнай Радзе: СМІ пішуць пра Сяменчанку, пра Бярозу, пра Цяцерука, чаму Вы не ўступаеце ў “кааліцыю камбатаў”?

Андрэй Білецкі: Для мяне цяпер з’яўляецца прыярытэтнай не праца на тэлекамеру і нават не праца ў зале, а ў прыярытэце — вузкапрафесійная праца. Я хачу засяродзіцца на камітэце і на пытаннях нацыянальнай бяспекі і абароны. І таму ў першую чаргу хачу заняцца законатворчасцю. І таму я мала рэагую на тое, што адбываецца ў Радзе. Да ўсяго, я, у адрозненне ад названых вамі камбатаў, застаўся цалкам задзейнічаны ў сваім батальёне. За мяне выступае мой батальён, мая вага — гэта мой батальён і яго справы.

Еўрарадыё: Але ж гэта незаконна — і ў Радзе быць, і камбатам заставацца!

Андрэй Білецкі: Гэтыя камбаты практычна цалкам сышлі з батальёнаў і амаль не займаюцца іх справамі. А я — дакладна наадварот. Я разумею, што гэта… некалькі ідзе насуперак украінскім законам, таму нефармальна я стаў упаўнаважаным, але фармальна застаюся лідарам батальёна. Гэта крыху незаконна, але наша сітуацыя такая, што з маральнага пункту гледжання гэта — законна. З маральнага пункту гледжання незаконна кінуць сотні хлопцаў, з якімі мы шмат перажылі і якія цалкам мне паверылі, сысці з галавой у Раду і займацца палітычным балаганам.

Еўрарадыё: Мэр Львова Андрэй Садавы выказаў мне меркаванне, што гэтая Рада не праіснуе больш за 2 гады — ваша меркаванне?

Андрэй Білецкі: Згодны з ім. Не хачу называць колькасць гадоў, але ў тым, што поўны тэрмін яна не праіснуе, я таксама ўпэўнены.

Еўрарадыё: А што перапыніць яе існаванне, трэці, прычым узброены, Майдан, выкліканы незадаволенасцю дзеяннямі прэзідэнта, Мінабароны і гэтак далей?

Андрэй Білецкі: У маім падраздзяленні нічога да трэцяга Майдана прывесці не можа. Бо любое дысцыплінаванае падраздзяленне і яго камандзір выдатна разумеюць, што гэта можа прывесці да краху дзяржаўнасці. Але далёка не ўсе падраздзяленні дастаткова дысцыплінаваныя. Таму пагроза такая ёсць.

Еўрарадыё: Як на ваш погляд будуць будуць развівацца падзеі на Данбасе цягам зімы?

Андрэй Білецкі: Думаю, што зіма пройдзе ў варыянце дзіўнай вайны, як было ў 1939 годзе на Захадзе. Будзе такая вялая пазіцыйная вайна — калі пазіцыі асабліва змяняцца не будуць, але будуць пастаянна абодва бакі несці страты ў выніку вылазак, артабстрэлаў, прымянення цяжкога ўзбраення. Калі прыйдзе вясна, тады абстаноўка зменіцца — пачнецца актыўнасць. Распачне яе ўкраінскі бок ці расійскі, я не магу сказаць. У любым выпадку, выйгрыш атрымае той, хто пачне першым.

Еўрарадыё: Калі глядзець на дзеянні ўкраінскага Генштаба і АТА — украінскі бок можа пачаць першы?

Андрэй Білецкі: Не хацелася б каментаваць дзеянні нашага Генштаба. Я кажу, як было б правільна, а не як будзе ў нас у кране. А я лічу, што правільна нам было б дзейнічаць першымі. Але для гэтага трэба правесці рэформы ў арміі, перастаноўку, цэлы комплекс мерапрыемстваў.

Еўрарадыё: Кажуць, улады не любяць і баяцца камбатаў, нават нібыта ў “ілавайскі кацёл” іх завялі, каб там знішчыць. Адчуваеце небяспеку асабіста для сябе з гэтага боку?

Андрэй Білецкі: Большасць камбатаў цяпер у Радзе і адыходзяць ад свайго франтавога рэсурсу. Што да Ілавайска, то мне падаецца, што там наслаіліся і здрада, і тупасць адначасова. А глупства камандзіраў — гэта вельмі страшаная з’ява на вайне. Што і прывяло да трагедыі. Я не думаю, што гэта было запланаванае знішчэнне батальёнаў.

Еўрарадыё: Да пытання вырашэння канфлікту на Данбасе: можа, “мінскія перамовы” дапамогуць знайсці рашэнне?

Андрэй Білецкі: Лічу, што сэнсу ў іх няма. Сёння, магчыма, украінскі бок і гатовы да перамоў, то другі бок, а гэта не ЛНР і не ДНР, а Расія, відавочна не настроеная на нейкае міране вырашэнне пытання. Расія ад вясны гэтага года нічога з Украінай не вырашала палітычным шляхам. А толькі шляхам ваеннай агрэсіі і ваеннай анексіі. Думаю, што рассекчы гэта “гордзіеў вузел” Украіна зможа толькі ваенным шляхам. Але толькі ў выніку эканамічнага і палітычнага аслаблення Расіі, нарастання ў Расіі ўнутраных канфліктаў і супярэчнасцяў. І тады, паколькі гэтыя квазідзяржавы цалкам нежыццяздольныя без расійскай падтрымкі, там няма ніякага нават маральнага стрыжня для іх існавання, то Украіна верне сабе свае тэрыторыі. Як некалі Харватыя вярнула сабе Рэспубліку Сербскую. І тады ўжо мы пачнём падтрымліваць такія ж утварэнні на тэрыторыі Расіі.

Еўрарадыё: Цяпер на Данбасе — “рэжым цішыні”. Ці будзе ён сапраўды выконвацца?

Андрэй Білецкі: Страляніна адназначна пачнецца. Ды, я ўпэўнены, што яна і цяпер ідзе! Часам пасля перамір’я на фронце быў напал большы, чым падчас летняга наступлення. Гэтага рэжыму не прытрымліваліся ніколі ні адзін, ні другі бок. Адзіная розніца, не праводзіліся шырокамаштабныя наступальныя дзеянні. Значыць, асабліва не змяняецца лінія фронту, але баі пазіцыйныя, абстрэлы і гэтак далей ідуць з жахлівай інтэнсіўнасцю.

Еўрарадыё: Расійскі бок сцвярджае, што дзеючых кадравых ваенных на Данбасе няма. А вы іх асабіста бачылі?

Андрэй Білецкі: Асабіста я бачыў палонных афіцэраў ГРУ, якія цяпер знаходзяцца ў нас. Якіх бліжэйшым часам памяняюць на патрэбных украінскаму боку людзей. Гэтых людзей ўзялі параненымі ў кіламетрах 150 ад мяжы. Так што, заблудзіцца яны наўрад ці маглі. Так што, адказна заяўляю: я асабіста бачыў расійскіх кадравых ваенных, якія знаходзяцца на службе. І яны цяпер у палоне. І гэты абмен будуць пракручваць па ціхаму.

Еўрарадыё: А як увогуле цяпер ідзе працэс абмену палоннымі?

Андрэй Білецкі: З боку ўлады працэс ідзе дастаткова цяжка. З нашага боку дыялог існуе: паміж добраахвотнікамі і камандзірамі сепаратыстаў — нейкія мінімальныя сувязі для зносін. Для таго, каб забраць параненых, забітых, для абмену палоннымі. Мы днямі выменялі 4-х палонных, якія былі ў нас, на большую колькасць хлопцаў: з “Данбаса”, “Міратворца” — гэта першыя добраахвотнікі, якіх выпусцілі, дэсантнікаў і хлопца, здаецца, з 72 брыгады. Улады не маглі дамовіцца, а “Азоў” дамовіўся.

Еўрарадыё: Кажуць, што да добраахвотнікаў не вельмі добра ставяцца ў палоне?

Андрэй Білецкі: Па-скоцку паводзяць сябе з палоннымі з данецкіх атрадаў у “Матаролы” — зусім не па чалавечы. Увогуле, вельмі дрэнна там ставяцца да добраахвотнікаў, артылерыстаў і танкістаў, якія трапляюць у палон. 

Фота: З архіва Андрэя Білецкага і са старонкі Антона Герашчанкі.