“Пракурор прафілактычна пагутарыў”. Як улады рэагавалі на скаргі назіральнікаў

З 200 старонак парушэнняў, якія Караткевіч накіравала ў ЦВК, там прызналі толькі адно.

Скарга экс-кандыдаткі ў прэзідэнты Таццяны Караткевіч разам з дадаткамі змясцілася на 200 старонках. Але толькі адно з адлюстраваных там парушэнняў Цэнтрвыбаркам прызнаў сапраўдным — тую самую улётку з выбарчым лозунгам Лукашэнкі і накладам у 2,5 мільёна.

“Адзінае парушэнне, прызнанае Цэнтральнай выбарчай камісіяй, гэта тое, што улёткі Аляксандра Лукашэнкі мелі няпоўныя выходныя дадзеныя. Але і гэта было патлумачана, як памылка друкарні”, — расказвае сябра ініцыятыўнай групы Караткевіч Ігар Лялькоў, які прысутнічаў на разглядзе скаргі.

Праўда, ніякіх штрафных санкцый да штаба Лукашэнкі прымяняць не будуць. Бо штаба ўжо няма. Адпаведна, і папярэджанняў (а за такое могуць толькі папярэдзіць) выносіць няма каму.

Праваабаронца незарэгістраванага цэнтра “Вясна” Валянцін Стэфановіч расказвае, што ім сёлета таксама ўдалося дамагчыся прызнання парушэнняў з боку ЦВК і ўладаў. Праўда, часам рэакцыя на скаргі была нейкай дзіўнай. Таго ж кіраўніка “Белтэлерадыёкампаніі” Лідзія Ярмошына нібыта пакарала. Але ў выніку незразумела, чаму яго, а не самога кандыдата, чыёй даверанай асобай Давыдзька быў. Пакаранняў для давераных асобаў увогуле не існуе ў заканадаўстве.

“Скарга па Давыдзьку была задаволеная. Праўда, вельмі дзіўным чынам. Яе пісаў наш юрыст Павел Сапелка. Рабіў гэта ў выглядзе электроннага звароту на сайце Цэнтрвбаркама. Пісьмовага адказу на яго мы не атрымалі. І, вядома, тое, што мы потым убачылі, не адпавядае патрабаванням выбарчага кодэкса”, — расказвае Стэфановіч.

Яшчэ адна гучная справа, па якой удалося дачакацца ад уладаў хоць нейкага фідбэку, — гэта відэаролік з “Беларуськалія”. На ім гендырэктар прадпрыемства раздае ўказанні падначаленым, як правільна, хутка і ў лепшым выглядзе правесці выбары. Валянцін Стэфановіч кажа, што адразу паўплываць на сітуацыю спрабавалі праз Следчы камітэт:

“Мы адразу падалі скаргу ў Следчы камітэт Салігорскага раёна і ў пракуратуру Салігорскага раёна. СК ніякіх дзеянняў, якія б сведчылі аб крымінальным злачынстве, не ўгледзеў. Ні нават адміністратыўнага правапарушэння. І праверку не праводзіў, матэрыялы накіравалі ў пракуратуру. Пракуратура нам таксама дала адказ, што злачынства няма. Але пракурор Салігорскага раёна правёў прафілактычную гутарку з кіраўніком прадпрыемства аб недапушчэнні парушэнняў”.

Ці можна лічыць падобныя дзеянні пракуратуры афіцыйнай рэакцыяй на парушэнне заканадаўства — тое яшчэ пытанне. Прынамсі, вельмі цяжка ўявіць, што злоўленага на гарачым рабаўніка пракурор проста просіць “так больш не рабіць” і адпускае дадому.

Тым не менш у праваабаронцаў застаецца яшчэ як мінімум некалькі справаў аб парушэннях на выбарах, па якіх ёсць надзея, дамагчыся рэальнага выніку. Адна з іх — перапісаны пратакол галасавання ў Баранавічах. Назіральнікі сфатаграфавалі яго пасля падпісання членамі камісіі 11 кастрычніка. А праз дзень амаль выпадкова мясцовы журналіст сфатаграфаваў той жа пратакол у будынку тэрытарыяльнага выбаркама. З зусім іншымі лічбамі на карысць Караткевіч. Журналіст Макар Маліноўскі ўжо падрыхтаваў заяву ў Следчы камітэт з фотаздымкамі абодвух версій пратакола, ён гатовы ісці да канца.

Валянцін Стэфановіч дадае, што сёлета назіранне за выбарамі ў плане фіксацыі парушэнняў узнялося на новы узровень. Не ў апошнюю чаргу, дзякуючы пашырэнню смартфонаў і хуткаму мабільнаму інтэрнэту з сацсеткамі. “Фотадоказ, гэта ўжо не проста вусныя сведчанні. Гэта нашмат больш паказальна. Маеш фота — можаш даказаць, што твае абвінавачванні не галаслоўныя. Можна пісаць заяву ў СК, пракуратуру. Яны адмовяць — можна абскарджваць адмову ва ўзбуджэнні справы”, — даводзіць праваабаронца. І дадае, што менавіта таму сёлета так шмат прэтэнзій у выбарчых камісій было да назіральнікаў, якія спрабавалі фатаграфаваць на ўчастках.